%0 Journal Article %T زمین‌شیمی اورانیوم و عناصر نادر خاکی در افق فسفات سازند جیرود در منطقه فیروزکوه، حوزه البرز مرکزی %J مجله علوم و فنون هسته ای %I پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای %Z 1735-1871 %A ضیاپور, سمانه %A خشنودی, خالق %D 2024 %\ 03/20/2024 %V 45 %N 1 %P 155-167 %! زمین‌شیمی اورانیوم و عناصر نادر خاکی در افق فسفات سازند جیرود در منطقه فیروزکوه، حوزه البرز مرکزی %K فسفریت فیروزکوه %K فلوئورآپاتیت %K اورانیوم %K عناصر نادر خاکی %K سازند جیرود %K البرز مرکزی %R 10.24200/nst.2023.1257.1818 %X دو کانسار فسفریت پاقلعه و گدوک در سازند جیرود (دونین بالایی) در شمال شرق فیروزکوه در حوزه البرز مرکزی مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات میکروسکوپی نشان داد که فلوئورآپاتیت کانی اصلی فسفاته به همراه باطله‌های اصلی کلسیت و کوارتز است. میزان P2O5، اورانیوم و ΣREE در فسفریت پاقلعه به ترتیب در محدوده 5/35 تا %2/41، 8/4 تا 4/6 و 623 تا 2/803 پی‌پی‌ام و در گدوک در محدوده 3/12 تا %1/41، 7/4 تا 8/7 و 2/369 تا 8/784 پی‌پی‌ام متغیر است. الگوی عناصر نادر خاکی بهنجارشده فسفریت‌های فیروزکوه نسبت به ترکیب شیل پساآرکئن استرالیا، الگوی محدب بدون ناهنجاری مشخص سریم را نشان می‌دهدکه بیانگر وجود شرایط فاقد اکسیژن در محیط دیاژنزی تشکیل فسفریت‌ است. مطالعات کانی‌شناسی، زمین‌شیمی و همبستگی مثبت REEها با P2O5 و CaO نشان می‌دهد که کانی فلوئور آپاتیت میزبان اصلی REE در فسفریت‌های فیروزکوه است. عدم غنی‌شدگی اورانیوم در فسفریت‌های فیروزکوه احتمالاً به دلیل عدم وجود سنگ منشأ مناسب دارای اورانیوم قابل آبشویی در خشکی بوده است یا اینکه عدم غنی‌شدگی اورانیوم می‌تواند ناشی از شرایط اکسیدان ضعیف اولیه طی فسفات‌زایی باشد که مانع از تبدیل U+6 محلول در آب دریا به U+4 شده است و اورانیوم نتوانسته جانشین کلسیم در شبکه آپاتیت شود. %U https://jonsat.nstri.ir/article_1565_7581cc7ed74b6f6661abc489e439e2cb.pdf