ORIGINAL_ARTICLE
مسئولیت مدنی خسارت ناشی از حمل و نقل مواد هستهای در حقوق ایران و مقررات بینالملل
انرژی هستهای با وجود نیاز روزافزون به آن در صنعت، پزشکی و مراکز تحقیقاتی به صورت بالقوه برای جان و مال انسان و سلامت محیط زیست خطرناک است. حمل مواد هستهای بر میزان این خطر افزوده و کنترل آن را دشوارتر کرده است. گستردگی و شدت خسارت ناشی از حمل و نقل مواد هستهای، آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بر آن داشته است که با هدایت کردن مسئولیت به سمت بهرهبردار و پذیرفتن نظریهی خطر و مبنای مسئولیت محض، در حداقل زمان ممکن، حداکثر خسارت جبران شود. البته مسئولیت اولیهی بهرهبردار فعالیتهای هستهای، دولت را از مسئولیت بینالمللی خود در قبال نقض تعهدات بینالمللی راجع به استقرار ایمنی و پیشگیری از خسارت هستهای مبرا نمیکند. با وجود دست یافتن ایران به فناوری انرژی هستهای و پراکندگی جغرافیایی سایتهای هستهای، مقررات داخلی مربوط به حملونقل این مواد از جامعیت کافی برخوردار نیست، بنابراین شایسته است قانونگذار همسو با مقررات بینالمللی، مقرراتی خاص راجع به مسئولیت محض بهرهبردار فعالیتهای هستهای وضع کند. در جستار حاضر سعی شده با روش توصیفی و تحلیلی، ضمن تبیین و ارزیابی وضع موجود در نظام حقوقی ایران و حقوق بینالملل، در مورد مسئولیت مدنی خسارت ناشی از فعالیتهای هستهای، به تحلیل وضع مطلوب بپردازد.
https://jonsat.nstri.ir/article_207_ab7b9677e38c1ed5b4ef549ac87a15c0.pdf
2018-02-20
1
17
حمل و نقل مواد هستهای
بهرهبردار تأسیسات هستهای
مسئولیت انحصاری
مسئولیت محض
سیدهفرزانه
یوسفی
1
دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
AUTHOR
سعید
محسنی
2
دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد – ایران
LEAD_AUTHOR
[1] A. Suarez, V. Suzette, The Legal Regime of the Maritime Carriage of Radioactive Materials and Wastes and International Environmental Law, World Bull, 16 (2000) pp. 96; 100; 120; 125.
1
]2[ م.ر. احدی، م. اکبری، راهکارهای بستهبندی کالاهای خطرناک و مواد سمی، اولین کنفرانس حمل و نقل مواد خطرناک و اثرات
2
زیستمحیطی آن، تهران، دانشگاه تهران: (1387) ص. 9.
3
]3[ ک. استویبر، آ. بائر، ن. پلرز، و. تانهوزر، حقوق هستهای: مقررات IAEA درباره فعالیت هستهای اعضا، ترجمهی قدیری، نیلوفر، انتشارت دنیای اقتصاد، ( 1394) ص. 129؛ 154.
4
[4] M. Elbaradei, E. Nwogugu, J. Rames, International law and nuclear energy: Overview of the legal framework, IAEA Bulletin, 37 (1995) p. 19.
5
[5] Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear Damage, International Atomic Energy Agency, (1963) available at https://www.iaea.org/blications/documents/conventions/Vienna-convention-oncivil-liability-for-nuclear-damage, [accessed 11 November 2017].
6
]6[ ل. محقق منتظری، مسئولیت مدنی خسارتهای ناشی از حوادث هستهای در معاهدات بینالمللی و مقررات داخلی دولتها، مجله دادرسی، شماره 46 (1383) ص 27.
7
[7] Protocol to Amend the Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear Damage, International Atomic Energy Agency, (1997), available athttps://www.iaea.org/publications /documents/infcircs/protocolamend-Vienna-convention-civil-liability-nuclear-damage, [accessed 11 November 2017].
8
[8] The Convention on Supplementary Compensation (CSC). International Atomic EnergyAgency, (1997), available at https://www.iaea.org/publications/documents/treaties/ convention supplementary compensation-nuclear-damage, [accessed 27 November 2017].
9
10
]9[ س.م. قبولی درافشان، و. رضادوست، مطالعه تطبیقی تعیین مسئول و مبنای جبران خسارت در مسئولیت مدنی ناشی از حوادث مربوط به تأسیسات هستهای در حقوق ایران، فرانسه و اسناد بینالمللی، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، شماره 10 (1394) ص 730.
11
[10] Convention relating to Civil Liability in the Field of Maritime Carriage of Nuclear Material, (1971), available at https://treaties.un.org/doc/.../volume-974-I-14120-English .pdf, [accessed 11 November 2017].
12
[11] A. Hariharan, India's Nuclear Civil Liability Bill and Supplier's Liability: One Step Towards Modernizing the Outdated International Nuclear Liability Regime, Wm. & Mary Envtl. L. & Pol'y Rev, 36 (2011) p. 233.
13
]12[ آییننامه اجرایی حمل و نقل جادهای کالای خطرناک، مصوب هیات وزیران، (1380).
14
[13] Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR), United Nations, (1956), available at http://www.unece.org/trans/conventn/legalinst _25_OLIRT_ CMR. Html, [accessed 11 November 2017].
15
[14] Uniform Rules Concerning the Contract of International Carriage of Goods by Rail (CIM), International Rail Transport Committee, (1999), available at http://www.cit-rail.org/en/rail-transport-law/cotif/, [accessed 11 November 2017].
16
]15[ م. عبداللهی، رویکردهای نظام مسئولیت بینالمللی در جبران خسارات ناشی از اعمال منع شده در حقوق بینالملل، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 56 (1390) صص 224؛ 252؛270؛ 267.
17
]16[ ح. الهویی نظری، حقوق بینالملل عمومی، چاپ اول، انتشارات دادگستر، تهران، (1392) ص 319.
18
[17] N. Pelzer, Focus on the future of nuclear liability law, Journal of Energy & Natural Resources Law, 17 (1999) pp. 335; 334.
19
]18[ ع.ر. یزدانیان، ﮬ. حبیبیان، مسئول جبران خسارات ناشی از حوادث هستهای در کنوانسیونهای بینالمللی و حقوق ایران، مجله تحقیقات حقوقی آزاد، شماره 14 (1390) صص168؛ 166؛161؛ 162.
20
]19[ س.ح. صفایی، ح.ا. رحیمی، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ سوم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) (1391) صص 58؛ 83؛ 70.
21
]20[ ح. بادینی، ﮬ. شعبانیکندسری، س. رادپرور، مسؤولیت محض؛ مبانی و مصادیق، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، شماره 3 (1391) صص 19؛ 33.
22
]21[ ن. کاتوزیان، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ سی و پنج، نشر میزان (1391) ص 267.
23
[22] E. Ameye, Channelling of nuclear third party liability towards the operator: Is it sustainable in a developing nuclear world or is there a need for liability of nuclear architects and engineers, Eur. Energy & Envtl. L. Rev, 19 (2010) p. 33.
24
[23] Raju, Suvrat and Ramana, MV., The other side of nuclear liability, Economic and Political Weekly, (2010) p. 49.
25
]24[ ن. کاتوزیان، م. انصاری، مسئولیت ناشی از خسارتهای زیستمحیطی، فصلنامه حقوق، شماره 2: ص 303.
26
[25] Z. Brodecki, Civil Liability for Nuclear Damage: The Polish Concept, Anglo-American Law Review, 15 (1986) p. 361.
27
[26] Murphy, Sean D., Prospective Liability Regimes for the Transboundary Movement of Hazardous Wastes, The American Journal of International Law, 88 (1994) p. 51.
28
]27[ ف. مشیرپور، عملکرد سازمان بینالمللی دریایی در زمینهی مسئولیت و جبران خسارت زیست محیطی، مجله تحقیقات حقوقی آزاد، شماره 11 (1390) ص 195.
29
]28[ ا. تقیزاده، حقوق حمل و نقل ریلی، چاپ اول، انتشارات مجد (1395) ص 253.
30
]29[ م. السان، تعهد ایمنی متصدی حمل و نقل در قرارداد حمل و نقل کالاهای خطرناک، پژوهشنامه حمل و نقل، شماره 3 (1387) ص 208.
31
]30[ ن. کاتوزیان، الزامهای خارج از قرارداد، جلد دوم، چاپ یازدهم، انتشارات دانشگاه تهران، (1393) ص 5.
32
]31[ ع.ر. یزدانیان، مطالعه تطبیقی اندیشه جمعی شدن مسئولیت مدنی در حقوق فرانسه و ایران و آثار عملی آن بر نحوه جبران خسارت، مجله مطالعات حقوق خصوصی، شماره 3 (1392) صص 204؛212.
33
]32[ ص. رضایی، مسؤولیت بینالمللی دولتها در پیشگیری زیانهای ناشی از فعالیتهای هستهای صلحآمیز، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، شماره 1 (1389) ص 135.
34
]33[ ص. رضایی پیشرباط، تأملی بر جنبههای قانونی ایمنی تأسیسات هستهای در ایران، مجله سنجش و ایمنی پرتو، شماره 2 (1392) ص 25.
35
]34[ م. دارابپور، ر. زارعنعمتی، تعهدات دولتها در پیشگیری و جبران خسارت ناشی از حوادث اتمی، مجلهی حقوقی بینالمللی، شماره 44 (1390) ص 204.
36
]35[ م. قاسمی، ف. سالاریان، رجوع ثالث ایفاکننده غیرمأذون به مدیون، مجله تحقیقات حقوقی آزاد، شماره 12 (1390) ص 174.
37
[36] M. Hardy, The liability of operators of nuclear ships, International and Comparative Law Quarterly, 12 (1963) p. 781.
38
[37] Clarke, Malcolm A., International carriage of goods by road: CMR, CRC Press, (2014) p. 821.
39
ORIGINAL_ARTICLE
حمل هوایی مواد هستهای و جبران خسارت اشخاص ثالث
اسناد بین المللی حاکم بر جبران خسارت اشخاص ثالث ناشی از عملیات هواپیما، به ترتیب در پروتکل 1978 مونترال و دو پیمان مونترال 2009، مسئولیتی را برای بهرهبردار هواپیما در قبال خسارت و سوانح هستهای که در جریان حمل هوایی اتفاق میافتند، شناسایی نکرده و آن را به دو پیمان پاریس 1960 و وین 1963، ارجاع دادهاند. گویی اگر هنگام حمل هوایی مواد هستهای، سانحهی هستهای اتفاق افتد، بهرهبردارِ هواپیما هیچ مسئولیتی در قبال اشخاص ثالث زیاندیده نخواهد داشت. پرسشی که با بررسی این اسناد مطرح میشود آن است که در صورت وقوع سانحهی هستهای در جریان حمل هوایی مواد هستهای چه کسی باید بار خسارات را بر دوش کشد و نظام حاکم بر معاهدهی وین چه آثار احتمالی بر تعهدات اعضای آن در خصوص پرسش فوق خواهد داشت؟ در این مقاله به روش کتابخانهای و ابزار گردآوری تحلیل محتوا کوشش شده است تا با شناسایی موانع مندرج در اسناد بینالمللی جبران خسارت اشخاص ثالث ناشی از عملیات هواپیما و تحلیل عقلانی علت وضع موانع مذکور، به پرسش یادشده پاسخ درخور داده شود. نتیجهی مقاله حاکی از آن است که با الحاق دولت ایران به پیمان وین، اگرچه بهرهبردار تأسسیات هستهای به طور انحصاری مسئول جبران خسارت واردشده در جریان حمل هوایی قرار خواهد گرفت، اما این امر مانع از مسئولیت ابتدایی و حتی نهایی متصدی حمل و نقل هوایی نخواهد بود.
https://jonsat.nstri.ir/article_208_167f0cb67d44b9c94ebd712a78057520.pdf
2018-02-20
18
27
بهرهبردار هواپیما
بهرهبردار تأسیسات هستهای
خسارت هستهای
مسئولیت
پیمان وین
کسرا
پورمکائیل
1
دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران ـ ایران
LEAD_AUTHOR
میلاد
صادقی
2
دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
[1] Convention on the Liability of Operators of Nuclear Ships, Article II (1).
1
[2] Convention Relating to Civil Liability in the Field of Maritime Carriage of Nuclear Material, Concluded at Brussels on 17 December 1971, Article 1 (a).
2
[3] International Convention on Liability and Compensation for Damage in Connection with the Carriage of Hazardous and Noxious Substances by Sea, 2010, Article 7 (1, 2 (d)).
3
[4] Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear Damage, 1963, Article II (5).
4
[5]http://www.icao.int/secretariat/legal/List%20of%20parties/Rome1952_EN.pdf.
5
[6] Convention on Damage Caused by Foreign Aircraft to Third Parties on the Surface, Signed at Rome on 7 October 1952, Article 1 (1).
6
[7] Ibid, Article 2 (2 (a)).
7
[8] Ibid, Article 2 (3).
8
[9] Ibid, Article 11 (1).
9
[10] Ibid, Article 10.
10
[11] Edwin O. Bailey, Air Carrier Liability for Nuclear Damage, 34 J. Air L. & Com. 524 (1968), p. 537.
11
[12] Protocol to Amend the Convention on Damage by Foreign Aircraft to Third Parties on the Surface signed at Rome on 7 October 1952 (Montreal Protocol 1978), Article III.
12
[13] Ibid, Article XIV.
13
[14] Civil Aviation Law, Royal Decree No. M/44, 18 Rajab 1426H/ 23 August 2005, Article 141 (1, 2 (e)).
14
[15] Convention on Compensation for Damage Caused by Aircraft to Third Parties, Adopted in Montreal, Canada on 2 May 2009 (hereinafter GRC).
15
[16] Convention on Compensation for Damage to Third Parties, Resulting from Acts of Unlawful Interference Involving Aircraft, Adopted in Montreal, Canada on 2 May 2009 (hereinafter UIC).
16
[17] GRC, Article 3 (1); UIC, Article 3 (1).
17
[18] GRC, Article 3 (2, 8); UIC, Article 23 (3).
18
[19] GRC, Article 4 (1); UIC, Article 4 (1).
19
[20] GRC, Article 9; UIC, Article 7.
20
[21] UIC, Article 8, 18.
21
[22] GRC, Article 1 (c), UIC, Article 1 (c).
22
[23] GRC, Article 4 (3 (a), (b)).
23
[24] GRC, Article 4 (1 (a), (j)).
24
[25] UIC, Article 4 (1).
25
[26] UIC, Article 18 (1).
26
[27] GRC, Article 3 (6), UIC, Article 3 (6).
27
[28] جباری، منصور، حقوق هوایی از منظر حقوق داخلی و بین الملل، موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1393، ص. 357.
28
[29] Fujita, Katsutoshi, Some Considerations for the Modernization of the Rome Convention, in case of Unlawful Interference, [an unknown journal], p. 126, 127.
29
[30] Nuclear Liability for Transport, Fact Sheet, World Nuclear Transport Institute, p. 5.
30
[31] Ibid.
31
[32] Vienna Convention, Preamble.
32
[33] Vienna Convention, Article V (1).
33
[34] Protocol to Amend the Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear Damage, 1997, Article 7 (1 (a)).
34
[35] Nuclear Liability Act, Enacted by Act No. 2094, Jan. 24, 1969, last amendment by Act No. 13075, Jan. 20, 2015, Entered into force Jan. 20, 2015, Article 3-2 (1).
35
[36] Federal Decree Law No. 4 of 2012, Issued on 13/08/2012 AD, Corresponding to 25 Ramadan 1433 AH, On the Civil Liability for Nuclear Damage, Article 5 (1).
36
[37] Act on Liability for Nuclear Damage, Published in the Official Gazatte of the Republic of Slovenia, Article 4 (1, 2).
37
[38] Vienna Convention, Article IV (1);
38
[39] Vienna Convention, Article XIII; Law on Civil Liability for Nuclear Damage of Romania, Article 2.
39
[40] Vienna Convention, Article IV (2), (3 (a), (b)).
40
[41] Vienna Convention, Article II;
41
[42] Vienna Convention, Article XI.
42
[43] Vienna Convention, Article I (k (i), (ii)); Protocol to Amend Vienna Convention, Article 2 (2 (k (i), (ii), (iii)).
43
[44] Vienna Convention, Article VII.
44
[45] Ha Vinh Phuong, Legal Aspects of the International Transport of Radioactive Materials, IAEA Bulletin, Vol. 21, No. 6, p. 15.
45
[46] Nuclear Liability Act, supra note 35, Article 3 (2).
46
[47] Liability and Compensation for Nuclear Damage, an International Overview, Organization for Economic Co-Operation and Development, Nuclear Energy Agency, 1994, p. 24.
47
[48] Supra note 11, p. 543.
48
[49] Jialing Shan, Aviation Insurance under the Modernization of Rome Convention 1952, Faculty of Law, Institute of Air and Space Law, McGill University, 2009, p. 22.
49
[50] ICAO Working Paper, Legal Committee, 33RD Session, LC/33-WP/3-9, 9/4/08, at A-6.
50
[51] Rome Convention of 1952, Article 12 (1).
51
[52] Vienna Convention, Article IV (7 (a)), X (b).
52
[53] Vienna Convention, Article X (a).
53
[54] Supra note 11, p. 542.
54
[55] Ibid.
55
[56] Ibid.
56
[57] به نقل از یزدانیان، علیرضا، حبیبیان، هدیه، مسئول جبران خسارت ناشی از حوادث هستهای در کنوانسیونهای بینالمللی و حقوق ایران، فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، دوره 4، شماره 14، زمستان 1390، ص. 252-217. [58] Atomic Liability Act of 1999.
57
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه بیمهی مسئولیت بهرهبردار تأسیسات هستهای در کنوانسیونهای بینالمللی راجع به مسئولیت مدنی هستهای و نظام حقوقی ایران
براساس کنوانسیونهای بینالمللی راجع به مسئولیت مدنی هستهای، بهرهبردار یا گردانندهی تأسیسات هستهای ملزم شده است که مسئولیت مدنی خود ناشی از خسارتهای وارد شده به اشخاص زیاندیده را بیمه کند یا تأمین مالی برای آن فراهم آورد. الزام بهرهبردار تأسیسات هستهای به بیمه یا تأمین مالی کردن مسئولیت خود از قواعد تحفظ و تخطیناپذیر کنوانسیونهای فوقالذکر است. به این مفهوم، دولتهایی که قصد ورود به این کنوانسیونها را دارند نمیتوانند با اِعمال حق شرط شمول مقررات مربوط به الزام بهرهبردار به بیمهی مسئولیت را نسبت به خود مستثنا، و قوانین یا مقررات ملی مغایر با چنین الزامی را تصویب و اجرایی کنند. این در شرایطی است که در نظام حقوقی کنونی ایران، قانون یا مقررات خاصی که بهرهبردار تأسیسات هستهای را به بیمه یا تأمین مالی مسئولیت خود ملزم کند، تصویب نشده است. در صورت الحاق کشور به کنوانسیونهای مَذکور، دولت متعهّد به الزام بهرهبردار تأسیسات هستهای به فراهم آوردن بیمه یا سایر تأمینهای مالی برای پوشش مسئولیت خود خواهد شد.
https://jonsat.nstri.ir/article_209_8e3fb0bc48e37fc3e5a744dd5a33272e.pdf
2018-02-20
28
42
بهرهبردار تأسیسات هستهای
بیمهی مسئولیت مدنی هستهای
کنوانسیون پاریس راجع به مسئولیت شخص ثالث در زمینهی انرژی هستهای
کنوانسیون وین راجع به مسئولیت مدنی در قبال خسارت هستهای
صالح
رضاییپیشرباط
1
پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، سازمان انرژی اتمی ایران
LEAD_AUTHOR
[1] Reitsma, Sebastiaan M.S and Tetley, Mark G., "Insurance of Nuclear risks" in international nuclear law: history, evolution and outlook, nuclear energy agency, OECD, 2010, P. 389.
1
[2] Ott, O, korl, "Nuclear energy: A sensible alternative, springer science 8 business media, 2012, P. 376.
2
[3] Jones, ricard, "price-anderson act", proceeding of international conference nuclear options in countries with small and medium electricity grids, IAEA, INIS, 2000, P, 699.
3
[4] Rimsaite, Laura, "Nuclear insurance pools: Does the horizontal cooperation leads to the market foreclosure?" journal of business law and ethics, vol. 1 no. 1, deccmber 2013, P. 19.
4
[5] Swartz A. Julia, "International nuclear third party liability law: the response to Chernobyl", in international nuclear law in post Chernobyl period, OECD, Paris, 2006, P. 39.
5
[6] Paris convention on third porty liability in the field of nuclear energy, 1960, Art, 9; Vienna convention on civil liability for nuclear damage, 1963, Art, 4(3).
6
[7] IAEA international ( law series, no. 3 IAEA, Vienna, 2007, P. 10.
7
[8] Paris convention on third penty liability in the field of nuclear liability, 1960, Art, 7(3).
8
9
[9] Vienna convention on civil liability for nuclear damage, 1963, Art V (1).
10
11
[10] Tetly, Mark, "Revised Paris and Vienna conventions: Callenge for nuclear insurers, nuclear law bulletin, no 77, 2006, P. 28.
12
[11] Lamm, Vanda, protocol amending the 1963 Vienna convention, in inter national nuclear law in the post Chernobyl period, OECP, Paris, 2006, P. 177.
13
[12] Carlton, stoiber et.al, "handbook on nuclear law", IAEA, Vienna, 2003, P.113.
14
[13] Tetly, Mark, "revised Paris and Vienna nuclear liability conventions: challenge for nuclear insurers, nuclear law bulletin, no. 77, 2006, P. 29.
15
[14] IAEA international law seies, no. 3, IAEA, Vienna, 2007 P. 11.
16
[15] Vienna convention, 1963, Art, 1 I (1) (K) (ii); protocol amending Vienna convention, 1997; Art, 2 (2 (K)); Paris protocol amending Paris convention, 2004, Art, I (B) (Viii) (3).
17
[16] Paris convention on third party liability in the field of nuclear energy, 1960, preamble (3); Art, 1 (2).
18
[17] Vienna convention on civil liability for nuclear damage, 1963, preamble, 1; Art, 1(J).
19
[18] Protocol amending the Vienna convention on civil liability for nuclear damge, 1997, Art, Art 3, (13).
20
[19] IAEA, international leal series, no. 3, 2007, P.72.
21
[20] Paris convention, 1960, article, 10(1).
22
[21] Brussels convention on liability of operator of nuclear ships, 1962, Art …
23
[22] Vienna convention on civil liability for nuclear damage, 1963, Art, 3(1).
24
[23] Convention on supplementary compensation of nuclear damage, article,
25
[24] ACT on liability for nuclear damage, no 77, 2010, Arts, 8(1,3); 26(1); 27(1,3).
26
[25] Federal ACT on civil liability for damage caused by radioactivity, 7 October, 1998, Art, 25, (1).
27
[26] ACT no. 68-943 of 30th October 1968 on third party liability in the field of nuclear energy, as amended by ACT no 90-488 of 16 June 1990 Art, 18(1).
28
[27] Vienna convention on civil liability for nuclear damage, 1963, Art VII (1).
29
[28] International law series, IAEA, Vienna, 2007, P. 44.
30
[29] Vienna convention on civil liability for nuclear damage, 1963, Art, VII (2); convention on supplementary compensation of nuclear damage annex, 1997, article 5(2).
31
[30] IAEA legal series, no 2 IAEA, Vienna, 1964, P. 287.
32
33
[31] IAEA legal series, no. 2 IAEA, Vienna 1964, P. 288.
34
[32] IAEA legal series no. 2 IAEA, Vienna, 1964, P. 288
35
[33] Optional protocol on compalsary settlement of dispute, Vienna, 1963, Art. 2.
36
[34] Protocol amending paries convention on third part, liability in the field of nuclear energy, 2004, Art I, (R, a).
37
[35] Vienna convention on law of treaties, 1969, Art, 19.
38
[36] IAEA international law series no. 3, IAEA, Vienna, 2007 P. 7, footnote. 15 and P. 64, footnot 206.
39
[37] Nuclear legistations in OECD countries/France, in www.oecd.nen.org, 2011, P. 38.
40
[38] Nuclear legistation in OECD countries/Denmark, 2007, P. 11.
41
[39] Nuclear legislations in OECD countries/Germany, 2011, P. 21.
42
[40] Nuclear legislations in OECD countries/Hungury, 2008, P. 12.
43
[41] Nuclear legislations in OECD countries/Inty, 2010, PP. 13-14.
44
[42] Nuclear legislations in OECD countries/Japon, 2011, P. 12.
45
[43] Nuclear legislations in OECD countries/republic of Korea, 2009, P. 13.
46
[44] Nulcear legislations in OECD countries/Mexico, 2009, P. 14.
47
[45] Nulcear legislations in OECD countries, Norwaj, 2001, P. 15.
48
[46] Nulcear legislations in OECD countries/Turky, 2008, P. 6.
49
[47] Nulcear legislations in OECD countries/Sweden, 2008, P. 13.
50
[48] Protocol amending Vienna convention on civil liability for nulcear damage, 1997, Art, 9,(1).
51
[49] Protocol amending Vienna convention on … 1997, Art, 9(2).
52
[50] Protocol amending Paris convention... 2004, Art, I, (1) (K).
53
[51] Park, Ki Gad, "the convention on supplementary compensation for nuclear damge and Asian states; the adventage and dis advantage of Korean adeherence to the convention, in reform of civil nuclear liability, international syposium, Budapest, hungary, 31-May-3 Jume 1999, OECD 2000, P.209.
54
55
[52] Vienna convention, on … 1963, Art 7(2); Paris convention … 1960, Art 10(2).
56
[53] Paris convention, 1960, Art 6(A); Vienna convention … 1963, Art II(7); convention on supplementary compensation, … 1997, anney, Art 3(9).
57
[54] IAEA legal series, no 2, IAEA, Vienna 1964, PP. 75, 292.
58
[55] IAEA legal series, no. 2, P. 75.
59
[56] IAEA international law series, no.3, IAEA, Vienna, 2007, P.90.
60
]57[ بابایی، ایرج «حقوق بیمه»، سمت، تهران، 1386، ص 183-182.
61
[58] ACT no 68-943 of 30th October 1968 on third party liability in the field of nuclear energy, D amendet by ACT no 90-488 of 16th June 1990, section, 14.
62
[59] Atomic energy ACT 29 November 2000, Art 104(1).
63
[60] ACT on liability for nuclear pamage no 77, 2010 Art, 12(1).
64
[61] Federal ACT on civil liability for damage coused by radioactivity 7 October 1999, section, 24(1, 2).
65
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مبانی مسئولیت مدنی ناشی از خسارتهای هستهای در پرتو مسئولیت ناشی از اشیاء
در حقوق مسئولیت مدنی، مقصود از مبنای مسئولیت این است که چرا با ورود زیان، فاعل فعل زیان بار متعهد به جبران خسارت میشود. ثمرهی عملی بحث نیز در مورد اثبات تقصیر است که حسب تعیین مبنا، ممکن است اثبات تقصیر بر عهدهی زیاندیده قرار گیرد یا وی از اثبات تقصیر معاف شود. در خصوص مبنای مسئولیت مدنی در حقوق سنتی، به اتلاف بالمباشره و بالتسبیب و تئوری تقصیر به عنوان قاعده و مسئولیت مطلق به عنوان استثنای این قاعده اشاره شده است. البته امروزه مسئولیت مدنی تابع قاعدهی واحدی نیست. در خصوص خسارت ناشی از «مادهی هستهای» که شامل سوخت و محصولات پرتوزا و پسماندها و تأسیسات هستهای میشود ، مبانی مسئولیت مدنی متعددی، مانند «تئوری تقصیر» یا نظریهی «نفی ضرر» یا نظریه «استناد عرفی انجام فعل زیان بار به شخص مسئول» یا «مسئولیت در برابر منفعت» در حقوق قابل بررسی است. چنان که به نظر میرسد، مسئولیت بهرهبردار انرژی هستهای، بر مبنای «مالکیت و تسلط بر اداره و منفعت» از انرژی هستهای است. چرا که انرژی هستهای نوعی از اشیاء است و در حقوق و فقه نیز شناخت مسئولیت ناشی از اشیاء مسبوق به سابقه است و در خصوص مبنای مسئولیت ناشی از زیان های هستهای نیز «مسئولیت مدنی ناشی از اشیاء» به نحو محض قابل پذیرش است.
https://jonsat.nstri.ir/article_210_a3abeffe7578cb34a953c2f14652f61c.pdf
2018-02-20
43
53
مادهی هستهای
سببیّت
ضرر
استناد
بهره بردار
عباس
نیازی
abasniazi@ut.ac.ir
1
گروه حقوق، دانشکدهی علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان - ایران
AUTHOR
علیرضا
یزدانیان
dr.alireza_yazdanian@yahoo.co
2
گروه حقوق، دانشکدهی علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
LEAD_AUTHOR
محمود
جلالی
m_jalali@yahoo.co
3
گروه حقوق، دانشکدهی علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعهی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از خسارات هستهای در نظامهای حقوقی ایران و فرانسه
هدف اصلی این پژوهش، مطالعهی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از خسارات هستهای در نظامهای حقوقی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه است. در این پژوهش که از روش توصیفی استفاده شده است، شیوهی جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای (اعم از اسناد و کتب) است، به این معنا که اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از کتب، مقالات و اسناد موجود در کتابخانهها و سایتهای معتبر و منابع خارجی گردآوری، و سپس اطلاعات به روش توصیفی - تحلیلی پردازش و تحلیل شده است. نتایج حاصل از این پژوهش تطبیقی نشاندهندهی آن است که گرچه نظامهای حقوقی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه، متضمن قواعد و قوانین مشترک و متعددی در زمینههای مختلف هستند، با وجود این، اصول و ساز و کارهای جبران خسارات هستهای بسیار متفاوتی دارند، به طوریکه در زمینهی خسارات هستهای، قانونگذار فرانسه با تأثیر از مقررات کنوانسیون 1960 پاریس، راجع به مسئولیت هستهای شخص ثالث و اصلاحات بعدی آن، رژیم حقوقی خاصی را برای جبران چنین خساراتی وضع کرده است؛ ولی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، جبران این خسارات، تابع قوانین عمومی مسئولیت مدنی است که قطعاً نمیتواند ساز و کار حقوقی مناسبی برای جبران خسارات هستهای محسوب شود. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که جبران خسارات هستهای با قواعد عمومی مسئولیت مدنی ممکن نیست و وضع قانون خاص در این زمینه لازم و اجتنابناپذیر است، از اینرو چشمانداز فعالیتهای هستهای کشور، لزوم رفع چنین خلأ قانونی را از سوی قانونگذار برای فراهمسازی بسترهای قانونی لازم به منظور استفادهی ایمن از کاربردهای صلح آمیز علوم و فنون هستهای را یادآور میشود تا با مد نظر قرار دادن تجارب ارزشمند سایر کشورها از جمله کشور فرانسه، تدوین و تصویب قانون خاص در زمینهی جبران خسارات هستهای را در دستور کار خود قرار دهد.
https://jonsat.nstri.ir/article_211_7b4703c96943c3b11a4b00c1b81461f1.pdf
2018-02-20
54
66
جبران خسارت هستهای
مسئولیت مدنی
نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران
نظام حقوقی فرانسه
کنوانسیون پاریس
صالح
رضاییپیشرباط
1
پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران
LEAD_AUTHOR
زینب
عصمتی
2
گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج-کرج – ایران
AUTHOR
1. ص. رضاییپیشرباط، مقدمهای بر حقوق بینالملل هستهای، عصر اندیشه، تهران، ص 87 ، (1391).
1
2. Nuclear Legislation in OECD and NEA Countries: France in www.OECD-nea.org, p. 37 (2011).
2
3. Stoiber carlton etal, Handbook on Nuclear Law, IAEA, Vienna, p. 107 (2003).
3
4. ر. اسکینی، مسئولیت مدنی ناشی از حوادث هستهای، منتشر شده در کتاب مباحثی از حقوق تجارت بینالملل، انتشارات ندا (وابسته به انتشارات امیرکبیر)، ص. 240 (1371).
4
5. Nuclear Legislation in OECD and NEA Countries: France, in www.OECD-nea.org, p. 36 (2011).
5
6. Paris Convention, Art 9, (1960).
6
7. Act N0 65-956 on the third party liability of operators of nuclear ships, Article 7 )12 November 1965).
7
8. س.ح. صفایی، ح.ا. رحیمی، مسئولیت مدنی، الزامات خارج از قرارداد، انتشارات سمت، تهران، ص. 84 (1389).
8
9. Nuclear Legislation in OECD and NEA Countries: France, in www.OECD-nea.org, p. 37 (2011).
9
10. Stoiber carlton etal, Handbook on Nuclear Law, IAEA, Vienna, p. 108 (2003).
10
11. Stoiber carlton etal, Handbook on Nuclear Law, IAEA, Vienna, p. 112 (2003).
11
12. س.ح. صفایی، ح.ا. رحیمی، مسئولیت مدنی، الزامات خارج از قرارداد، انتشارات سمت، تهران، ص. 264 و 301 (1389).
12
13. Convention on Third party liability in the field of Nuclear Energy, Article,1(i), )1960(.
13
14. ر. اسکینی، مسئولیت مدنی ناشی از حوادث هستهای، منتشر شده در کتاب مباحثی از حقوق تجارت بینالملل، انتشارات ندا (وابسته به انتشارات امیرکبیر) 246 (1371).
14
15. Convention on Third party liability in the field of Nuclear Energy, Art 3, )1960(.
15
16. س.ح. صفایی، ح.ا. رحیمی، مسئولیت مدنی، الزامات خارج از قرارداد، انتشارات سمت، تهران، ص 101، (1389).
16
17. Loi no.68-943 du 30 octobre 1968 relative a la responsibility civil dons le domain de lemergie nucleaire, 1968 as amended (1990) Art 4.
17
18. Loi no.68-943 du 30 octobre 1968 relative a la responsibility civil dons le domain de lemergie nucleaire, 1968 as amended (1990), Art 4.
18
19. س.ح. صفایی، ح.ا. رحیمی، مسئولیت مدنی، الزامات خارج از قرارداد، انتشارات سمت، تهران، ص. 329، (1389).
19
20. Loi no.68-943 du 30 octobre 1968 relative a la responsibility civil dons le domain de lemergie nucleaire, 1968 as amended (1990), Art 5.
20
21. ر. اسکینی، مسئولیت مدنی ناشی از حوادث هستهای، منتشر شده در کتاب مباحثی از حقوق تجارت بینالملل، انتشارات ندا (وابسته به انتشارات امیرکبیر)، ص. 261 (1371).
21
22. Loi no.68-943 du 30 octobre 1968 relative a la responsibility civil dons le domain de lemergie nucleaire, 1968 as amended (1990), Art 6.
22
23. Loi no.68-973 du 30 octobre 1968 relative a la responsibility civil dons le domain de lemergie nucleaire, 1968 as amended (1990), Art 7.
23
24. ر. اسکینی، مسئولیت مدنی ناشی از حوادث هستهای، منتشر شده در کتاب مباحثی از حقوق تجارت بینالملل، انتشارات ندا (وابسته به انتشارات امیرکبیر)، ص. 258 (1371).
24
25. The paris Convention on Third party liability in the field of Nuclear Energy, article, 13 (1960).
25
26. Nuclear Legislation in OECD and NEA Countries: France, in www.OECD-nea.org, (2011).
26
ORIGINAL_ARTICLE
فرصتها و چالشهای الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون وین راجع به مسئولیت مدنی در قبال خسارات هستهای
جمهوری اسلامی ایران امروزه به عنوان یک کشور هستهای شناخته میشود و هرروز به فعالیتهای هستهای آن افزوده میشود. با اینحال در خصوص مسئولیتهای ناشی از مخاطرات احتمالی، چارهاندیشی نشده است. از اقداماتی که کشورهای پیشتاز هستهای، علاوه بر تدوین قانون خاص مسئولیت مدنی برای اینگونه فعالیتها داشتهاند، عضویت در کنوانسیونهای مربوطه است. این کنوانسیونها از جمله کنوانسیون وین، با رعایت اصول اساسی حاکم بر مسئولیت مدنی ناشی از مخاطرات هستهای تنظیم شده است. از جمله مزایای عضویت در کنوانسیون مذکور میتوان به تعیین متصدی بهعنوان مسئول و محدود کردن مسئولیت وی در زمان، میزان و مطلق بودن مسئولیت وی و مانند آن که همگی به توسعهی صنعت هستهای کمک میکنند اشاره کرد. در بعضی موارد، جبران خسارت، به حقوق داخلی ارجاع شده است که با وجود امتیازاتی که به منظور پرهیز از ناهماهنگی در نظام حقوقی کشورها در حل مسائل خاص دارد، در کشور ما که قانون خاص در این زمینه نداریم در واقع چالش محسوب میشود. بنابراین ضرورت تدوین قانون خاص در حقوق ایران، که متناسب با مخاطرات احتمالی باشد بیش از پیش نمایان میسازد.
https://jonsat.nstri.ir/article_212_676dce2af2a0bc304058e029275d8c5e.pdf
2018-02-20
67
82
خسارات هستهای
کنوانسیون 1997 وین
مسئولیت مدنی
نظام حقوقی ایران
علیرضا
شمشیری
1
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران، تهران
LEAD_AUTHOR
فرشته
امیرآبادیفراهانی
2
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
AUTHOR
[1] Rimšaitė, laura. Civil liability for nuclear damage: comparative analysis of international trea, Social transformations in contemporary society. Lithuania: Mykolas romeris university. (2013).
1
[2] Stoiber, Carlton and [et al...]. Handbook on nuclear law. IAEA international atomic energy agency. (2003).
2
[3] IAEA International Expert Group on Nuclear Liability (INLEX). (2004) The 1997 Vienna convention on civil liability for nuclear damage and the 1997 convention on supplementary compensation for nuclear damage explanatory texts. Available at www-pub.iaea.org.
3
[4] B. Abbasi، Civil Liability Resulted from Nuclear Accidents and its Effect on Environment. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences (2011).
4
]5[ ف. جعفری، حوادث اتمی و اصول مسئولیت مدنی. مجله پژوهشهای حقوقی. شماره 13. (1387).
5
[6] Pelzer, nobert. Main features of the revised international,regime governing nuclear liability –progress and standstill. International nuclear law:history, evolution and outlook,10th anniversary of the international school of nuclear law (oecd). (2010).
6
[7] Deakin, Simon, [et al...]. Markesini and Deakins tort law clarendonpress. Vol. SIXTH Edition. Oxford: Oxford university press. (2007).
7
[8] Dari-Mattiacci, Giusepe. The Economics of prue economics Loss and the internaisation of multiple externalities. Available at https://papers.ssrn.com. (2003).
8
]9[ ح. بادینی، بررسی تطبیقی قابلیت جبران ضرر اقتصادی در مسئولیت مدنی. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. شماره 1. (1390).
9
]10[ س.ف.ا. موسوی، ف. قاسمیان، جبران خسارت زیست محیطی در حقوق بین المللی. فصلنامه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. شماره 1. (1390).
10
]11[ب. عباسلو، مسئولیت مدنی، چاپ اول. تهران: نشر میزان.(1390).
11
]12[ا. بابایی، مبنای مسئولیت کارفرمایان در ماده12 قانون مسئولیت مدنی. پژوهش حقوق و سیاست. شماره 5. (1380).
12
]13[ع. غریبه، دادگاه صالح و قانون حاکم بر مسئولیت بین المللی، کانون وکلای دادگستری آذربایجان شرقی و اردبیل. مجموعه مقالات حقوقی. مجموعه نخست. چاپ اول. (1379).
13
]14[ح. جعفری تبار، مسئولیت مدنی کالاها، چاپ اول. تهران. نشر دادگستر. (1389).
14
[15] Van Dyke, Jon M., The inadequate liability and compensation regime for damage caused by nuclear
15
activities. Williams Richardson school of law. Available at www.gu.se/digitalAssets. (2010).
16
]16[ن.ع. الماسی، حقوق بین الملل خصوصی، چاپ اول، تهران: میزان. (1382)
17
[17] Currie, duncan e. J. The problems and gaps in the nuclear liability conventions and an analysis of how an actual claim would be brought under the current existing treaty regime in the event of a nuclear accident. Available at www.law.du.edu. (2008).
18
]18[ن. کاتوزیان، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چاپ هفتم، تهران: نشر دادگستر.(1381).
19
]19[ب. دوست محمدی، تعیین قانون حاکم بر مسئولیت مدنی در مقررات متحدالشکل رم دو و قانون ایران، سومین کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم.( 1395).
20
]20[م.ج. جعفری لنگرودی، مجموعه محشای قانون مدنی )علمی، تطبیقی و تاریخی(، چاپ دوم، تهران: گنج دانش. (1382).
21
]21[م. جعفری مجد، س.ی. حسینی. جبران ضرر اقتصادی محض. پژوهشنامه اندیشه های حقوقی. شماره 2. (1391).
22
]22[م.ج. جعفری لنگرودی، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد چهارم، چاپ سوم. تهران . گنج دانش. (1386).
23
]23[ع.ا. شیروی، نقد و بررسی مقررات آیین دادرسی مدنی راجع به مطالبه خسارات قراردادی و تأخیر تأدیه. مجله مجتمع آموزش عالی. شماره 9. (1380).
24
]24[ف.ا. اصغری آقمشهدی، خسارت عدم النفع در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا مصوب1980 . مجله نامه مفید، شماره 29. (1381).
25
]25[ح. امامی، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ هیجدهم. تهران. انتشارات اسلامیه. ( 1385).
26
]26[ن. کاتوزیان، الزام های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، جلد اول، چاپ هشتم. تهران.انتشارات دانشگاه تهران. ( 1387).
27
]27[.س.ر. موسوی خمینی، تحریر الوسیله. جلد اول. قم: موسسه مطبوعات دارالعلم. چاپ اول (1409 ه.ق.).
28
ORIGINAL_ARTICLE
قابلیت اعمال حق شرط نسبت به کنوانسیونها راجع به مسئولیت مدنی هستهای و راهبرد جمهوری اسلامی ایران
کنوانسیونهای راجع به مسئولیت مدنی در قبال خسارت هستهای رویکرد واحدی در خصوص قابلیت اعمال حق شرط نسبت به مقررات خود اتخاذ نکردهاند. برخی از این کنوانسیونها اعمال شرط نسبت به مقررات خود را به توافق تمامی طرفها منوط کردهاند. این در حالی است که برخی دیگر یا سکوت کرده یا اعمال حق شرط را نسبت به مقررات خاصی اجازه دادند. جمهوری اسلامی ایران تاکنون (1396) به عضویت این کنوانسیونها در نیامده است و بنابراین بررسی مقررات کنوانسیونهای مذکور راجع به حق شرط میتواند، در صورت تصمیم کشور مبنی بر الحاق به آنها، روشنگرانه باشد. نگارندگان این مقاله بر این نظر است، چنانچه اعمال حق شرط نسبت به مقررات این کنوانسیونها به لحاظ حقوقی ممکن باشد، ضروری است در صورت تصمیم به الحاق، آن بخش از مقررات کنوانسیونهای مذکور که اعمال آنها میتواند در تغایر با منافع ملی و الزامات حقوقی کشور باشد مورد تحفظ قرار گیرد.
https://jonsat.nstri.ir/article_213_e3e8a4c2f3c060305824412028ced0fd.pdf
2018-02-20
83
98
حق شرط
کنوانسیونهای راجع به مسئولیت مدنی هستهای
کنوانسیون وین راجع به حقوق معاهدات
صالح
رضاییپیشرباط
1
پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران، تهران – ایران
LEAD_AUTHOR
هاشم
زعفرانی
2
پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران
AUTHOR
[1] Vienna convention on law of treaties, 1969, art, 2 (1) (d) in international legal materials, vol. 8, (679-735), (1969).
1
[2] Vienna convention on law of treaties between states and international organization or between international organizations, art, 2 (2) (d) in …
2
[3] Bindschedler, Rudolf, l. "treaties, reservation", encyclopedia of public international law, Elsevier science publishers B.V, P. 496. (1984).
3
]4[ فلسفی، هدایتالله، «حقوق بینالملل معاهدات»، انتشارات فرهگ نشر نو، چاپ چهارم، تهران، ص 345، (1392).
4
]5[ ضیایی بیگدلی، محمدرضا، حقوق معاهدات، انتشارات گنج دانش، چاپ .... تهران 13، ص
5
[6] Vienna convention on law of treties, 1969, article, 19, Vienna convetion on law of treaties between states and international organizations …, 498, articale, 19.
6
[7] Szosz, paul c. "The law and practice of international atomic energy agency, IAEA, Vienna, PP. 703-705. (1970).
7
[8] Elbaradei, Mohammed etal. "The law of nuclear energy: basic dacuments Nijhoff, 1993, PP. 1379-1381.
8
[9] Sands, philippe "Chernobyl: law and communication", Gomer press, P. 82. (1988).
9
[10] Sands, philippe, cherndoyl: law and communication, P. 53. (1988).
10
[11] Lamm, vanda, "protocol amending the 1963 vienna convention nuclear law bulletin, OECDNEA, no. 61, P. 8.
11
[12] Elbaradei Mohamed et al., P. 1993, PP. (1383-1386).
12
[13] Mcrae, ben, "the compensation convention: path to global regime for dealing with legal liability and compensation for nuclear damage" nuclear law balletin, OECD, no. 61, PP. 25-26.
13
[14] Buskesi, von. O. "a bridge between tow conventions on civil liability for nuclear damage: joint protocol relating to application of the Vienna convetion and the Paris convention" nuclear bulletin OECD, no 43, P. 10.
14
[15] The Paris convention, art, 18, (1960).
15
[16] The Brussels convention, , art, 18, (1963).
16
[17] The amending protocol, , art, 17 , (1997).
17
[18] The Brussels convention,. Art 201962
18
[19] The Brussels convention, , art, 101971
19
[20] The convention on supplementary compensation, , art, 16,(1997).
20
[21] The Vienna convention, art, 19, (1969).
21
[22] Report of international law commission, sixly third session, PP. 347-348, (2011).
22
[23] Comprehensive nuclear test bant treaty (CTBT), art,XV, (1996).
23
[24] Convention on continental self, art 12, (1958).
24
[25] Convention on fisheries, art 19, 1958
25
[26] Convention on refugees, art,12 1951,
26
]27[ فلسفی، هدایتالله، حقوق معاهدات بینالملل فرهنگ نشر نو، 335، (1393)
27
]28[ آژانس بینالمللی انرژی اتمی «نظام حقوقی بینالمللی مسئولیت مدنی در قبال خسارت هستهای»، ترجمهی صالح رضایی، انتشارات خرسندی، ص 17، (1395).
28
[29] Repart of international law commission, sizty third session , P. 218, (2011).
29
[30] Repart of international law commission, sixty third sessions, 2, P. 347, (2011).
30
[31] Vienna convention on law of treaties, art 20 (5), (1969).
31
[32] Vienna convention on law of treaties, art 22 (1), (1969).
32
[33] Vienna convention on supple mentary compensation of nuclear damage 1997, art XVI (3)
33
[34] Repont of international law commission, P. 16, (2011).
34
[35] Vienna convention on law of treaties, , article 2 (f) (g), (1969).
35
[36] Repart of international law commission, , P. 22, (2011).
36
[37] Paris convention, 1960, art 18: Brussels convention, , art, 181963
37
[38] Aust, Anthony, modern treaty law and preectice, combrige university press, 2000, P. 116-117
38
[39] Vienna convention on law of treaties, , art, 20 (4) (b), (1969).
39
[40] Dörr Oliver, schanalenbach, "Vienna convention on law of treaties; a commentary, springer, , P. 3782012
40
[41] Vienna convention on law of treaties, 9 art 20 (4) (b), (1969).
41
[42] Paris conventions, reservation, declaration, in www.oecd-nea.org
42
[43] Brussels convention, , declaration, keseration, in www.oecd-nea.org, (1963).
43
[44] Vienna convention on civil liability for nuclear damage, declarations, reservations in www.iaea.org , (1969).
44
[45] Brussels convention, reservations declarations, in https: i law.com, (1971).
45
[46] Convention on supplementary compensation, declarations, reservations in www.iaea.org, (1997).
46
[47] Aust, Anthony "treaty law and practice, cambrige university press, P. 102,(2000).
47
]48[ آییننامه، مادهی 1، (1371).
48
]49[ آییننامه، مادهی 7، (1371).
49
]50[ ضیایی بیگدلی، «حقوق معاهدات»، انتشارات گنج دانش،ص (1389).
50
ORIGINAL_ARTICLE
گفتاری پیرامون مسئولیت مدنی در برابر خسارات هسته ای در قواعد و قوانیین داخلی با رویکرد پیوستن کشور به کنوانسیون 1963 وین
نیاز روز افزون به انرژی هستهای در امور گوناگون به ویژه برای تولید برق در کنار سایر منابع نیرو، از یک سو و احتمال وقوع حوادث هستهای در نیروگاهها و تأسیسات هستهای (علی رغم ایمنی فوق العاده این تأسیسات) از سوی دیگر و ضرورت جبران خسارت ناشی از این گونه حوادث، که محدودهی جغرافیایی یک کشور را هم نمیشناسد، در عصر کنونی ، امری اجتناب ناپذیرخواهد بود. از منظر حقوقی، اگر چه در کشور ما در این زمینه تا حدودی قواعد کلی و قواعد قدیمی وجود دارد، اما پاسخگوی مسائل مربوط به جبران خسارات هستهای و رسیدن به یک اجماع فراگیر در زمینهی هماهنگسازی قوانین مسئولیت مدنی همسایگان و سایر کشورها نیست؛ بنابراین به نظر میرسد کشور ناگزیر است برای شناسایی مسئول جبران خسارت هستهای، تعیین میزان مبلغ حداقلی برای این مسئولیت، پوشش بیمهای و غیره، حسب صلاحدید به یکی از کنوانسیونهای مربوطه ملحق گردد. در این راستا، حال که بحث پیوستن جمهوری اسلامی ایران به«کنوانسیون 1963 وین راجع به مسئولیت مدنی در قبال خسارت هستهای» در دستور کار سازمان انرژی اتمی ایران و دولت قرار دارد، مقاله حاضر با تدقیق در مفاد کنوانسیون یاد شده از یک طرف و بررسی منابع فقهی خود از سوی دیگر، به این نتیجه رسیده که هرچند با الحاق به کنوانسیون مذکور، مسئولیت مطلق بهره بردار در قبال خسارت هستهای، پوشش بیمهای و عدم تبعیض به نحوی پذیرفته خواهد شد، اما این کافی نبوده و حتی در خود کنوانسیون مذکور هم تدوین قانون ملی را در مواردی پیشبینی و مطرح میکند.
https://jonsat.nstri.ir/article_214_f5753dc85ad93577dc13ad3e53a854c0.pdf
2018-02-20
99
124
مسئولیت مدنی هستهای
جبران خسارت هستهای
کنوانسیون وین
جان
مال
نیروگاه
تأسیسات هستهای
مرتضی
محمدحسینی طرقی
1
سازمان انرژی اتمی ایران- صندوق پستی: 1339-14155، تهران - ایران
AUTHOR
حمید
رشیدی
hmdrashidi@aeoi.org.ir
2
دانشگاه آزاد اسالمی واحد خمین، صندوق پستی: ،18831-373 استان مرکزی- ایران
AUTHOR
1- Vienna convention on civil liability for nuclear damage (1963)
1
2- ر.ک فرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله قاعده لاضرر
2
3- Special Drawing Rights
3
4- Ukraine law on civil liability for nuclear damage and its financial security
4
5- Finland nuclear liability Act of 8th june 1972 as emended by the Act of 15 septeember 1989
5
6- ر.ک: سایت معاونت آموزش دادگستری استان تهران www.ghavanin.ir
6
7- LAW on civil liability for nuclear damage the parliment of romania adopts this law (law no .115/2007)
7
8- ر.ک : RC.Majlis.ir
8
9- INDIA the civil liability for nuclear damage act, 2010 (no .38 of 2010).
9
مراجع:
10
1- القواعد الفقهیه، سید حسن بجنوردی، ج۲، ص۱۷۲۲
11
2- قواعد فقه، محقق داماد، سید مصطفی، ج۱، ص۱۰۹ - جابری عربلو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، صص ۳۱-۳۲
12
3- صاحب جواهر، جواهر الکلام، ج۳۷، ص۴۶
13
4- شیخ طوسی، المبسوط، ج 7 ، ص 159
14
5- ابن براج ، مهذب، مجموعه ینابیع الفقهیه، ج 2
15
6- قواعد فقه، محقق داماد، سید مصطفی، ج۱، ص۱۱۷
16
7- مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۲۰۳
17
8- انصاری، مرتضی بن محمدامین، فرائدالاصول، ج ۲، ص ۴۶۰
18
9- آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایه الاصول، ج۱، ص۳۸۱
19
10- نراقی، محمد بن احمد، عوائد الایام، ص۱۷-۱۸
20
11- دکتر کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، ناشر: دهخدا، 1362، ص 120
21
12- به نقل از کاتوزیان، دکتر ناصر، همان، ص 128
22
13- لطفی، اسدالله، سلسله مباحث فقهی حقوقی مسئولیت مدنی، انتشارات جاودانه، 1393، ص39
23
14- انصاری، علی، حجت مبیّن، نظریه قابلیّت انتساب در حقوق مسئولیت مدنی، پژوهش های تطبیقی حقوقی، دوره 15، بهار 1390، ص19
24
15- ر.ک: کاظمی- شکوفه و محمدحسینی طَرقی - مرتضی، ارتباط 1 ، ماهنامه داخلی سازمان انرژی اتمی ایران، شماره 25 ، ص 25
25
16- محمدحسینی طَرقی – مرتضی، همان، شهریور 1384، شماره 13 ، ص 11
26
17- رَضایی پیش رباط، دکتر ص.، مسئولیت بین المللی دولت ها در پیشگیری و جبران خسارت ناشی از فعالیت های صلح آمیز هسته ای، انتشارات خرسندی، سال 1393، صص 240 و 241
27
18- ر. ک: اسکینی، دکتر ربیعا، مباحثی از حقوق تجارت بین الملل، انتشارات نشر دانش امروز، 1371، صص 254 و 255
28
19- رجوع کنید به : آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، ناشر معاونت حقوقی ریاست جمهوری، سال 1380 ، ص 1326
29
20- ر.ک: محمد حسینی طَرقی، مرتضی، ارتباط ماهنامه داخلی سازمان انرژی اتمی ایران،1384 ، شماره های 9 تا 26
30
21- با دینی و ناظری، اصول ویژه مسئولیت مدنی اتمی در ارتباط با قوانین داخلی، ویژه نامه همایش آشنایی با حقوق هسته ای (راهبرد نو)، نشریه علمی سازمان انرژی اتمی ایران، تابستان 1393، ص 99.
31
22- مجموعه قوانین سال 1363 ، از انتشارات روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، ص 146
32
23- روزنامه رسمی شماره 16070 مورخ 11/02/1379
33
24- نظام حقوقی بین المللی مسئولیت مدنی در قبال خسارت هسته ای ، مترجم: دکتر ص. رَضایی پیش رباط . ص 27
34
25- ر.ک: محمدحسینی طَرقی، مرتضی، ماهنامه ارتباط، همان ، ص 11
35
عبداللهی پور، اصول، مبانی و بایستههای حقوق هستهای و ضرورت اعمال آن در ساختار حقوق کشور، راهبرد نور (نشریه بسیج علمی سازمان انرژی اتمی ایران) ویژه نامه آشنایی با حقوق هستهای، تابستان 1393، ص 15.
36