نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اصغر ‌ ‌صدیق‌زاده
• علیرضا شهیدی
• فرید اصغری‌زاده
• بهرام سلیمی

پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 51113-14399، تهران ـ ایران

چکیده

رویداد آسیب­دیدگی چشمه­ی نوترونی رآکتور تحقیقاتی تهران موجب رهاسازی مقادیر زیادی مواد پرتوزا از جمله پلوتونیم در آب مدار اولیه­ی رآکتور شد. این رویداد باعث شد مقدار فعالیت پرتوزایی و ناخالصی­ها در آب مدار اولیه از حد مجاز بالاتر رود به طوری که سیستم­های تصفیه­ی موجود در رآکتور دیگر قادر به رفع آلودگی نبودند. در نتیجه، راه‌اندازی مجدد رآکتور در شرایط ایمن، مستلزم حذف آلاینده‌های پرتوزا از آب مدار اولیه­ی رآکتور بود. آلودگی آب مدار اولیه از نوع ذره­ای تشخیص داده شد. از این­رو، روش­های تصفیه­ی ذره­ای برای رفع آلودگی آن مدنظر قرار گرفتند. در این راستا، کارآیی ربایش ذره­ای نمونه­های بسترهای الیافی برای انتخاب بهترین نمونه برای جداسازی مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، از بسترهای با کارآیی جداسازی بالا استفاده شد. با این حال کارآیی آن­ها برای جداسازی آلاینده­های پرتوزا از نمونه­های آب مدار اولیه ناچیز بود. به این ترتیب، نتیجه­گیری شد که ذرات حل شده در آب رآکتور در مقیاس مولکولی و ذرات بسیار ریزی بوده­اند. لذا
روش­های تصفیه­ی مولکولی مدنظر قرار گرفته و بررسی­های انتخاب روش بهینه به این سمت سوق داده شدند. کارآیی جداسازی چندین روش­ تصفیه در مقیاس مولکولی مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از بررسی­ها نشان داد که بهترین روش حذف آلاینده­های پرتوزا در آب مدار اولیه­ی رآکتور، استفاده از یک بستر کربن فعال است. نتایج بررسی­های آزمایشگاهی کارآیی حذف آلاینده­های آلفازا با یکی از بسترهای کربن فعال به ارتفاع عملیاتی cm40 را حدود %76 به دست داد. با استفاده از این کربن فعال دانه­ای یک سیستم تصفیه به ارتفاع cm100 طراحی گردید. و با استفاده از آن خالص­سازی آب آلوده­ی مدار اولیه با موفقیت به انجام رسید.

کلیدواژه‌ها

• آلودگی‌زدایی
• رآکتور تحقیقاتی تهران
• رویداد آسیب‌دیدگی چشمه‌ی نوترون
• آلاینده‌های پرتوزا

عنوان مقاله [English]

Radioactive Contamination Control Method in Neutron Source Damage Event in Tehran Research Reactor

نویسندگان [English]

• A Sadighzadeh
• A Shahidi
• F Asgharizadeh
• B Salimi

چکیده [English]

The event of the initiator neutron source damage in the Tehran Research Reactor (TRR) caused to release a significant amount of radioactive materials in the primary cooling system of the TRR. The event caused the impuritie level to exceed beyound the allowed limit and to an extent that the present water purification system was not able to function effectively. Hence, elimination of radioactive pollutions was found to be a necessary task for the safe operation of the reactor. It was realized, initially that the contamination is due to very small particles size. Thus, the method of water treatment for the small-size particle elimination was found to be essential. For this purpose, the efficiency of fiber filters was studied for selecting the most efficient sample. In spite of implementation of a high particle removal efficiency, however, the effectiveness of the fiber filters in this process was found to be low, and consequently, it was concluded that contamination particles are ranged in a very small-size and in the dimensions of molecular size. Based on this investigation, the method of purification of molecular size impurities were examined. Our examinations showed that utilizing a carbon active filter is the best approach for purifiying the reactor primary cooling system. The laboratory results have also shown that the efficiency of carbon active filter of 40cm deeps is about 76% for removing the alpha emitter particles. By considering these results, we set up a filtration system for water purification with granular charcoal of 100cm deeps. After the successful purification of the polluted primary cooling system, the reactor was able to operate safely.

کلیدواژه‌ها [English]

• Decontamination
• Tehran Research Reactor
• Neutron Source Damage Event
• Radioactive Contaminents