نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مرکز تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته ای, سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 498-31485, کرج - ایران
2 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیًه نهال و بذر, تحقیقات دانه‌های روغنی
چکیده
لاین‌های خالص جهش‌یافته (1) زودرس سویا که حاصل جهش زایی در اثر پرتودهی گاما به وسیلهء 60Co با دزهای جذبی 100، 150، 200 و 250 گری بودند, به منظور ارزیابی صفات زراعی و مقایسهء عملکرد آنها با دو رقم تجارتی کلارک و ویلیامز, در دو منطقه کرج و الشتر (خرم آباد) در قالب طرح آزمایشی شبکه‌ای ساده 7*7 متر در دو تکرار کاشته شدند. در کرج, بین عملکرد لاین‌های جهش‌یافته و عملکرد آنها در مقایسه با رقم ویلیامز تفاوت معنی دار آماری در سطح 1% و با رقم کلارک در سطح 5% وجود داشت. لاین شماره 47 با عملکرد 4782 کیلوگرم دانه در هکتار, رتبه اوًل و لاین شماره 38 با 4722 کیلوگرم دانه در هکتار رتبه دوّم را داشت و تعدادی از لاین‌ها 10 تا 12 روز نسبت به ارقام تجارتی شاهد زودرس‌تر شدند. درالشتر, عملکرد دانه‌ای لاین‌های جهش‌یافته نسبت به رقم تجارتی و پرمحصول ویلیامز تفاوت معنی‌دار آماری در سطح 5% داشت. بالاترین عمکرد دانه‌ای به لاین 47 اختصاص داشت که معادل 3147 کیلوگرم در هکتار بود. دوره رویش آن نیز حدود دو هفته نسبت به رقم زودرس کلارک کوتاهتر بود. تجزیه و تحلیل عملکردهای دانه‌ای دو منطقه کرج و الشتر نشان دادند که عملکردهای دانه‌ای 15 لاین جهش‌یافته نسبت به رقم تجارتی کلارک و 36 لاین جهش‌یافته نسبت به رقم تجارتی ویلیامز برتری داشتند. لاین جهش‌یافته 18 با عملکرد دانه‌ای 3643 کیلوگرم در هکتار رتبه اوًل را داشت و در هر دو منطقه نسبت به دو رقم تجارتی شاهد (کلارک و ویلیامز) زودرس‌تر بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Evaluation of Soybean Mutants Evolved from Gamma Irradiation
نویسندگان [English]
- M Naseri Tafti 1
- F Yousefi 2
- M Rezazadeh 1
- H Sabzi 2
- R Ojani 2
چکیده [English]
Pure early soybean mutants evolved through mutagenesis (Co-60) from cultivar Clark irradiated with doses 100Gy, 150Gy, 200Gy and 250Gy (absorbed dose) were evaluated for agronomical traits and compared with two commercial cultivars ; Clark and Williams in two regions, Karaj and Alishtar. Experimental design was conducted in a simple lattice (7m x 7m) with two replications. A significant statistical difference in yield existed at 1 and 5 percent level among mutant lines and between mutants – Williams and mutants – Clark, respectively in Karaj. The mutant line number 47 placed itself at the top of the list with the yield of 4782 Kg /hect. , followed by mutant line number 38 with 4722 Kg/hect. .A number of mutant lines matured between 10 to 12 days earlier than the commercial soybean cultivars used as checks in the experiment. In Alishtar seed yield of mutant lines compared to the cultivar Williams showed a significant difference at 5% level. The highest seed yield of 3147 Kg/hect. belonged to the mutant line 47 which also matured two weeks earlier compared to the cultivar Clark. The compound analysis of seed yield in Karaj and Alishtar showed superiority of 15 mutant lines over the cultivar Clark and 36 mutant lines over the cultivar Williams. The mutant line number 18 producing seed yield of 3643 Kg/hect. ranks first in the list while, it matured earlier than both check cultivars, Clark and Williams.
کلیدواژه‌ها [English]
- soybeam
- early maturity
- absorbed dose
- mutagen
- mutagenesis
(Weiss.E.A)، ترجمه فرشته ناصری، مشهد، آستان قدس رضوی، معاونت فرهنگی )1370(.
2. B. Sigurbjornsson and A. Micke, “Progress in mutation breeding, induced mutations in plants,” Proc. Symp. Pullman, IAEA, Vienna, pp. 673-698 (1974).
3. A. Gustafsson, “Studies on the utility of artificial mutations in plant breeding,” Jpn. J. Breed. 10, pp. 153-162 (1974).
4. H. Yamagata and K. Syakudo “Application of mutation breeding in plants, gamma - ray sensitivity,” Jpn. J. Breed 12, pp. 125-129 (1975).
5. A. Gustafsson, U. Lundquist and I. Hagberg, “The viability reaction of gene mutations and chromosome translocations in comparison,” Mutations in Plant Breeding Proc. Panel Vienna, 1966, IAEA, Vienna, pp. 103-107 (1964).
6. R. Abrams and J. Velez-Fortuno, “Radiation research with Pigeon peas (cajanus cajan): results on X3 and X4 generations,” J. Agric. Univ. Puerto Rico 46, pp. 34-42 (1967).
-
K. Aastveit, “Induced mutations in barley,” Meld. Norg. Landbrhoisk. 44, pp. 1-31 (1965).
-
F. Scholz, “Experiments on the use of induced mutants to hybridization breeding in barley,” Proc. Symp. Induction of mutations and the mutation process. Czechoslovak Academy of Sciences, Prague, pp. 73-79 (1965).
-
R. Abrams and K. J. Frey, “Variation in quantitative characters of oats (Avena sativa L.) after various mutagen treatments,” Agron. J. 4, pp. 163-167 (1964).
-
H. Notzel, “Genetische untersuchungen an rontgeninduzierten Gerstenmutanten,” Kuhn-Archiv 66, pp. 72-132 (1958).
-
J. Szymer and J. Boros, “Performance of early maturing soybean lines obtained from a mutation breeding programme,” Plant Breeding and Aclimitization Institute, Radzikow, Warsaw, Ponland (1987).
12. P. S. Bhatnagar and S.P. Tivari, “Soybean improvement through mutation breeding in India,” National Research Center for Soybean, Indian Council of Agriculture Research, Indore, India (1978).
13. A. D. Mohandjiev, “Application of experimental mutagenesis in soybean,” Institute of Genetics, Bulgarian Academy of Science, Sofia, Bulgaria. IAEA-SM-311/49P (1986).
14. A. H. Zakri, “Breeding high yielding soybean using induced mutations,” Department of Genetics, university of Kebangsaan, Bongi, Selangor, Malayis, IAEA – SM - 311/75P (1989).
-
)