مجله علوم، مهندسی و فناوری هسته‌ای

سیماهای کانه‌زایی عناصر کمیاب و نادر خاکی در سنگ‌های برشی در کانسار سه‌چاهون براساس شواهد کانی‌شناختی ژئوشیمیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

غلامرضا میرزابابایی 1
محمد یزدی 1
محمدرضا رضوانیان زاده 2
مهرداد بهزادی 1
محمد قنادی مراغه 2

1 بخش زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، صندوق پستی: 69411-19839، تهران ـ ایران

2 پژوهشکده‌ی مواد و سوخت هسته‌ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 8486-11365، تهران ـ ایران

https://doi.org/10.24200/nst.2019.1003
چکیده
بررسی کانی­شناسی باطله و کان­سنگ کانسار مگنتیت- آپاتیت سه‌چاهون مبین حضور کانی‌های میزبان Th و REE با رابطه­های پاراژنتیک با کانی‌هایی مانند: آمفیبول‌ها، مگنتیت و کلسیت است. کانی‌های میزبان عنصرهای کمیاب و نادر خاکی هم در کان­سنگ مگنتیت- آپاتیت و هم در بخش باطله­ی معدن یافت می‌شوند و در فازی موسوم به فاز برشی تجمع قابل توجهی نشان می‌دهند. مقدارهای بالای عنصرهای کمیاب (توریم) و خاکی نادر سبک (LREE) شامل لانتان، سریم، پرازئودیمیم و نئودیمیم شاخصه­ی این منطقه است که در تجزیه­های صورت گرفته به وضوح قابل دریافت است و رخداد آن وابسته به سیال­هایی است که پس از تشکیل کان­سنگ مگنتیت- آپاتیت، باعث متاسوماتیسم سنگ‌های میزبان کانسار و بخشی از کان­سنگ شده و عناصر کمیاب و خاکی نادر را در فازهای سیلیکاتی و فسفاتی در سنگ متمرکز نموده است. منشأ این سیال­ها به خوبی مشخص نشده است؛ اما براساس شواهد زمین­شیمیایی، منشأ احتمالی آن­ها در وابستگی نزدیک با ماگماهای مشتق شده از توده‌های نیمه­نفوذی تزریق شده در منطقه­های فرورانش است. براساس شواهد پاراژنتیک و ژئوشیمیایی، قسمتی از این عناصر می­توانسته توسط کمپلکس‌های کربناتی حمل شده و در محل تجمع و تشکیل سنگ‌های مزبور، تمرکز یافته باشد.

کلیدواژه‌ها

‌کانی‌شناسی
عناصر کمیاب و خاکی نادر
فاز برشی
کانسار سه‌چاهون

عنوان مقاله English

Mineralization aspects of trace and rare earth elements in the brecciated rocks in the Se-Chahun ore deposit: insights from mineralogical and geochemical evidence

نویسندگان English

Gh Mirzababaei 1
M Yazdi 1
M.R Rezvanianzadeh 2
M Behzadi 1
M Ghannadi Maraghe 2
چکیده English

Mineralogical examination of the gangue and ore parts of the Se-Chahun magnetite-apatite ore deposit revealed the existence of Th and REE bearing minerals with paragenetic relationships with amphiboles, magnetite and calcite. Trace and REE host minerals are found in both of the gangue and the magnetite-apatite ore showing remarkable concentration in a phase referred to as the brecciated phase. This zone (phase) is characterized by high amounts of trace (Th) and light rare earth elements including La, Ce, Pr and Nd that were revealed in geochemical analysis. Mineralization of these elements is related to fluids appeared after magnetite mineralization in the region and resulted in metasomatism of the host rocks and a part of the ore and also concentration of the REE and trace elements as phosphates and silicates, respectively. There is not a clear key concerning the origin of these fluids but based on the geochemical evidence, the probable provenance is thought to be related to the magmas derived from the arc related subvolcanic bodies injected in subduction zones. Based on the paragenetic and geochemical evidence, a part of these elements is transported by carbonate complexes and accumulated in the brecciated rocks.

کلیدواژه‌ها English

Mineralogy
Trace and rare earth elements
Brecciated phase
Sechahun ore deposit
 
 
1. H. Becker, H. Forster, H. Softfl, Zeitschriffti ir Geophysikv, 39, 953-963 (1973).
2. Z. Bonyadi, G.J. Davidson, B. Mehrabi, S. Meffre, F. Ghazban, Chemical Geology,281, 253–269 (2011).
3. H. Förster, A. Jafarzadeh, Economic Geology, 89, 1697-1721 (1994).
4. S. Mohseni, A. Aftabi, Investigation on the Rapitan banded iron formation and mineralization in central Iranian iron ore field: Unpublished M. Sc. thesis, Shahid Bahonar University of kerman, 284 (in Persian) (2007).
5. F. Moore, S. Modabberi, Journal of sciences,14, 259-270 (2003).
6. A. Rajabi, C. Canet, E. Rastad, P. Alfonso, Ore Geology Reviews, 64, 328-353 (2014).
7. K. Khoshnoodi, M. Behzadi, M. Gannadi-Maragheh, M. Yazdi, Geologia Croatica, 70, 53-69 (2017).
8. C. Frondel, Am Mineral, 41, 539-568 (1956).
9. H. Borumandi, Petrographische und lagerstättenkunliche untersuchung der Esfordi-Formation zwischen Mishdovan und Kushk bei Bafq (Zentral Iran), Diss, RWTH Aachen, 174 (1973).
10 A. Haghipour, Geological Survey of Iran (1977).
11 A. Haghipour, G. Pelissier, Geological Survey of Iran, 8, 10-68 (1977).
12. F.M. Torab, Geochemistry and Metallogeny of Magnetite- apatite Deposits of the Bafq Mining District, Central Iran: Ph.D Thesis, Clausthal University of Technology, Faculty of Energy and Economic Sciences, 131 (2008).
 13. J. Ramezani, R. Tucker, American Journal of Science, 303, 622-665 (2003).
14. S.S. Sun, W.F. McDonough, Geological Society of London, 42, 313-345 (1989).
15. W.V. Boynton, Elsevier Sci. Publ. Co., Amsterdam, 63-114 (1984).
16. F. Pirajno, Hydrothermal processes and mineral systems, Springer, 1250 (2009).
 17.J.A. Kinnaird, Journal of African Earth Science, 3, 229-252 (1985).
18. A. Kontonikas-Charos, C.L. Ciobanu, N.J. Cook, Journal of Lithos,208-209, 178-201 (2014).
19. A. Audétat, H. Keppler, Earth and Planetary Science Letters, 232, 393–402 (2005).
20. T.H. Green, J. Adam, European Journal of Mineralogy, 15, 815–830 (2003).
21. S.F Foley, M.G. Barth., G.A. Jenner, Geochimica et Cosmochimica Acta, 64, 933–938 (2000).
22. A. Schmidt, S. Weyer, T. John, G.P. Brey, Geochimica et Cosmochimica Acta, 73, 455–468 (2009).
23. S. Klemme, S. Prowatke, K. Hametner, D. Gunther, Geochimica et Cosmochimica Acta,69, 2361–2371 (2005).
 

صفحه اصلی