مجله علوم، مهندسی و فناوری هسته‌ای

طراحی، ساخت و کنترل کیفی چشمه‌ی‌ استاندارد کالیبراسیون سیستم طیف‌سنجی گاما با ماتریس فیلتر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن رنجبر
علی یوسفی

پژوهشکده چرخه سوخت هسته‌ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 8486-11365، تهران ـ ایران

https://doi.org/10.24200/nst.2021.1198
چکیده
شناسایی و اندازه­‌گیری میزان پرتوزایی ذرات معلق در هوا یک امر ضروری و بسیار مهم برای شناخت و تخمین اثر آلودگی­‌های پرتوزا بر سلامت افراد و محیط زیست است. طیف‌­سنجی گاما یکی از مفیدترین روش‌­های آنالیز کمّی و کیفی نمونه‌­ها از جمله فیلترهای هوا است. یکی از اقدامات اولیه و ضروری در انجام آنالیز نمونه‌­ها توسط طیف‌سنجی گاما، کالیبره کردن این تجهیز است که نیازمند چشمه­‌های استاندارد مناسب می‌­باشد. هدف از این پژوهش طراحی و ساخت یک چشمه استاندارد مناسب با هندسه فیلتر و سپس کنترل کیفی و صحه­‌گذاری آن است. به این منظور از فیلتر هوای هپای دایره­ای شکل با قطر mm 60 استفاده گردید. سیستم طیف‌­سنجی HPGe با استفاده از چشمه استاندارد ساخته شده کالیبره گردید. نتایج شمارش چشمه ساخته شده و کنترل کیفی آن صحت روش ساخت چشمه را نشان داد. صحه‌­گذاری روش ساخت چشمه به وسیله روش اسپایک، خطای قابل­‌قبول 8­% را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

چشمه استاندارد
طیف‌سنجی گاما
کالیبراسیون بازده
فیلتر هوا

عنوان مقاله English

Design, manufacture, and quality control of a calibration standard source of gamma-ray spectrometry system with filter matrix

نویسندگان English

H. Ranjbar
A. Yousefi
Nuclear Fuel Cycle Research School, Nuclear Science and Technology Research Institute, AEOI, P.O.Box: 11365-8486, Tehran – Iran
چکیده English

Identifying and measuring the radioactivity of airborne particles are a necessary and very important to recognize and estimate the effect of radioactive contamination on human health and the environment. Gamma-ray spectromety is one of the most useful methods for quantitative and qualitative analysis of samples, like air filters. One of the first and necessary steps in performing sample analysis by Gamma-ray spectrometer is to calibrate this equipment, which requires appropriate standard sources. The purpose of this research is to design and manufacture a suitable standard source considering filter geometry and its quality control and validation. For this purpose, a circular HEPA air filter with a diameter of 60 mm was used. Gamma-ray spectrometry system (HPGe) was calibrated by mentioned standard source. The results of counting and quality control of the manufactured source showed the accuracy of source manufacturing method. The validation of manufacturing method by Spike method showed an acceptable error of 8%.

کلیدواژه‌ها English

Standard source
Gamma-ray spectrometry
Efficiency calibration
Air filter
1. A.C. Chamberlain, Radioactive aerosols. Cambridge University Press; 3 (2004).
 
2. A. Mohamed, Activity size distributions of some naturally occurring radionuclides 7Be, 40K and 212Pb in indoor and outdoor environments. Applied Radiation and Isotopes. 62(5),751-757 (2005).
 
3. C. Papastefanou, Radioactive aerosols. Radioactivity in the Environment. 12, 11-58 (2008).
 
4. L. Done, M.R. Ioan, Minimum Detectable Activity in gamma spectrometry and its use in low level activity measurements. Applied Radiation and Isotopes. 114, 28-32 (2016).
 
5. H. Bem, et al, Determination of radioactivity in air filters by alpha and gamma spectrometry. Nukleonika. 47(2),87-91 (2002).
 
6. B.L. Yang, et al, Performances of different efficiency calibration methods of high-purity-germanium gamma-ray spectrometry in an inter-comparison exercise. Nuclear Science and Techniques. 30(3), 37 (2019).
 
7. G. Xhixha, et al, Calibration of HPGe detectors using certified reference materials of natural origin. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry. 307(2), 1507-1517 (2016).
 
8. A.M. Ababneh, M.M. Eyadeh, Coincidence summing corrections in HPGe gamma-ray spectrometry for Marinelli-beakers geometry using peak to total (P/T) calibration. Journal of Radiation Research and Applied Sciences. 8(3), 323-327 (2015).
 
9. A. Listkowska, et al, Preparation method and quality control of multigamma volume sources with different matrices. Applied Radiation and Isotopes. 134, 126-130 (2018).
 
10. C. Bailat, et al, Development, design and validation of solid reference samples. Applied Radiation and Isotopes. 87, 480-484 (2014).
 
11. F. Tzika, et al, 60Co in cast steel matrix: A European interlaboratory comparison for the characterisation of new activity standards for calibration of gamma-ray spectrometers in metallurgy. Applied Radiation and Isotopes. 114, 167-172 (2016).

صفحه اصلی