نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 1- استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران.
2 پژوهشگر گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران، کرج
3 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران.
4 پژوهشکده کشاورزی هسته ای-پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای
5 1- استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده
اصلاح به کمک جهش روشی کارآمد جهت تولید ارقام جدید برای کشت در شرایط طبیعی و تحت تنش از جمله شوری می‌باشد. جمعیتی از لاین‌های موتانت حاصل از پرتوتابی رقم‌های طارم محلی، حسنی و عنبربو توسط اشعه گاما طی 10 سال در شالیزارهای شور مازندران از نظر صفات زراعی ارتفاع بوته، زودرسی، عملکرد و اجزای عملکرد و تحمل نسبی به تنش شوری، بررسی و انتخاب شدند. میزان شوری خاک و آب آبیاری در سال‌ها و مکان‌های مختلف، به ترتیب بین 4 تا 11 و 2 تا 9 دسی‌زیمنس بر متر و شاخص تحمل به تنش شوری موتانت‌ها بین 3 تا 5 متغیر بود. 13 موتانت دارای شاخص حساسیت به تنش شوری پایین‌تری نسبت به ارقام والدینی با کد تحمل به تنش 5 بودند. بیشتر موتانت‌ها تعداد روز تا 50% گلدهی کمتری نسبت به والدین داشتند. تعداد روز از بذرپاشی تا 50% گلدهی در موتانت‌های منتخب (2310، 2212 و 133) بین 80 تا 90 روز بود. متوسط ارتفاع بوته در بین موتانت‌های انتخابی (M5-M7) در اراضی شور شالیزاری مازندران بین 130-110 سانتی‌متر بود. همه موتانت‌های انتخابی تعداد خوشه در کپه بیشتری نسبت به شاهد طارم محلی تولید کردند. متوسط عملکرد موتانت‌های برنج در مکان و سالهای مختلف بین 3000 تا 4500کیلوگرم در هکتار بود. موتانت‌های 2212 و 2310 بیشترین عملکرد را در مکان‌های بهنمیر و فریدونکنار داشتند که نسبت به شاهد طارم محلی، حداقل 35 درصد افزایش عملکرد نشان دادند. درصد آمیلوز موتانت‌ها بین 18 تا 23 متغیر بود.موتانت‌های 2212، 2310 و 133 برای اراضی شالیزاری شور یا لب‌شور انتخاب شدند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Induction of genetic diversity for salinity tolerance in local varieties of rice using gamma irradiation
نویسندگان [English]
- Allahyar Fallah 1
- Leila Bagheri 2
- Alireza Nabipour 3
- ebrahim moghiseh 4
- Keyvan Mahdavi Mashaki 5
1 Assistant Professor of the Rice research institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural research, Education and Extension Organization (AREEO), Amol, Iran.
2 Researcher of Radiation Application Research School, Nuclear Science and Technology Research Institute
3 Assistant Professor of the Rice Research Institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural research, Education and Extension Organization (AREEO), Amol, Iran
4 عضو هیأت علمی پژوهشگاه
5 Assistant Professor of the Rice Research Institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural research, Education and Extension Organization (AREEO)
چکیده [English]
Mutation breeding has proved to be an efficient method for developing new cultivars adapted to normal and stress conditions including salinity. Mutant populations which were developed by gamma irradiation of Tarom Mahalli, Hassani and Anbarboo local rice verieties were evaluated and screened for 10 years in saline paddy fields of Mazandaran for agronomic traits, namely plant height, early-maturity, yield and yield components and relative tolerance to salinity stress. The salinity of soil and irrigation water in different years and places varied between 4-11 and 2-9 dS/m, respectively and the tolerance indices of the mutants were either 3 or 5. 13 mutants showed lower stress sensitivity indices than their respective parents. Most of the mutants required less days to reach 50% flowering than their parents. The number of days from sowing to 50% flowering in selected mutants (2310, 2212 and 133) was between 80 and 90 days. The average plant height among the selected mutants (M5-M7) in saline paddy fields of Mazandaranwas between 110-130 cm. All the selected mutants produced higher number of panicles per hill than Tarom Mahalli. The average yield of rice mutants in different locations and years varied between 3000 and 4500 kg/ha. Mutants 2212 and 2310 had the highest yields in Bahnamir and Fereydoonkenar, which showed at least 35% increase in yield compared to the Tarom Mahali. The amylose percentage of the mutants varied between 18-23. Based on the results, mutants 2212, 2310 and 133 were selected for paddy fields with saline or brackish water.
کلیدواژه‌ها [English]
- Amylose"؛
- "؛ Mutation"؛ Yield"؛
- "؛ Salinity"؛ "؛ Rice mutant yield"؛
)