مجله علوم، مهندسی و فناوری هسته‌ای

بهره‌گیری از تپ‌های لیزر 3NH در فرایند گسست چند فوتونی مولکول‌های 4CCl همراه با گزینندگی ایزوتوپ C13

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

کاوه سیلاخوری 1
محمدعلی حداد 2
عباس بهجت 2
محمد طالبی 1
سیدمحمدرضا صدرقائنی 1
قاسم عزیزآبادی 1

1 پژوهشکده لیزر و اپتیک، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 8486-11365، تهران- ایران

2 دانشکده فیزیک، دانشگاه یزد، صندوق پستی: 741-89178، یزد- ایران

چکیده
در این پژوهش، برای نخستین بار در ایران جداسازی لیزری مولکولی ایزوتوپ C13 به انجام رسیده است. برای این کار، یک لیزر 3NH با دمش لیزر 2TEA CO طراحی و راه‌اندازی شد که دارای یک خروجی تپی با انرژی 350 تا mJ400 و پهنای زمانی ns100 در طول موج 12.812µm  بوده است. تپهای این لیزر در یک اتاقک پرتودهی محتوی بخار 4CCl در فشارهای 0.1 تا mbar1 کانونی شدند و رخداد فرایند تفکیک چند فوتونی با گزینندگی بیشینه‏ی برابر 4=S برای گونهی مولکولی 4CCl12 به انجام رسید. ضریب جداسازی بیشینه‌ی به دست آمده در این رشته از آزمایشها برابر 7=β بوده است.

کلیدواژه‌ها

جداسازی ایزوتوپ C13
جداسازی ایزوتوپی لیزری
لیزر آمونیاک با دمش نوری
طیف‌نمایی لیزری

عنوان مقاله English

Utilizing NH3 Laser Pulses in Multiphoton Dissociation Process of CCl4 Molecules with 13C Isotope Selectivity

نویسندگان English

K Silakhori 1
M.A Hadad 2
A Behjat 2
M Talebi 1
S.M.R Sadre Ghaeni 1
Gh Aziz Abadi 1
چکیده English

In this paper performance of 13C molecular laser isotope separation is reported. For this purpose, a TEA CO2 laser pumped NH3 laser was constructed which provides output energies of
350-400mJ with a pulse duration of 100 ns at 12.812µm wavelength. The laser pulses were focused into an irradiation cell containing 0.1-1 mbar CCl4 gas pressure. Under the multiphoton dissociation condition of 12CCl4, a maximum selectivity of S=4 and separation factor of β=7 was obtained.

کلیدواژه‌ها English

13C Isotope Separation
Laser Isotopic Separation
Optically Pumped NH3 Laser
Laser Spectroscopy
  1. 1.    N.R. Isenor and M.C. Richardson, “Dissociation and Breakdown of Molecular Gases by Pulsed CO2 Laser Radiation,” Appl. Phys. Lett, Vol. 18, 224-226 (1971).

 

  1. 2.    P. Parvin, B. Sajad, K. Silakhori, N. Hooshvar, Z. Zamanipour, “Molecular Laser Isotope Separation versus Atomic Vapor Laser Isotope Separation,” Prog. Nucl. Energy, Vol. 44 (4), 331-345 (2004).

 

  1. 3.    M. Ivanenco, et al, “Large Scale 13C/12C Separation by IR Multiphoton Dissociation of CFCl2,” Proceeding of International Conference "Lasers 97", New Orleans, USA (1997).

 

  1. 4.    V.Yu. Baranov, et al, “Production of Carbon Isotopes by Laser Separation,” Proc. of SPIE, Vol. 4165, 314-323 (2000).

 

  1. 5.    P. Mathi, et al, “Laser Enrichment of Carbon-13: Optional Experience with a Large Photochemical Reactor for Macroscopic Separation,” J. Photochemistry and Photobiology. A: Chemistry, Vol. 169, 29-36 (2005).

 

  1. 6.    V.Yu. Baranov, S.A. Kazakov, V.A. Kuz'menko, S.V. Pigul'skîî, “Isotopically Selective Dissociation of Freon-12 Molecules in a Single–Frequency Pulsed CO2 Laser Field,” Sov. J. Quantum Electron, Vol. 14 (7), 1013-1015 (1984).

 

  1. 7.    M. Gauther, C. Wileiset, P.A. Hackett, “Etude Parametrique de l’enrichossiement en carbone-13 dans la decomposition polyphotonique de CF3Cl,” Can. J. Chem, Vol. 581, 913-917 (1980).

 

  1. 8.    N. Honsen and A.M. Wodtke, “13C Isotope Separation Using Multiphoton excitation of Carbon monoxide,” Chem. Phys. Lett, Vol. 356, 340-346 (2002).

 

  1. 9.    Yu.A. Kudryavtesev, “Influence of Temperature on the Selectivity of Carbon monoxide,” Sov. J. Quantum Electron, Vol. 10 (9), 1143-1145 (1980).

 

  1. 10.              J.J. Ritter, “Isotopically Selective CO2 Transverse Excitation Laser Induced Chemical Reaction of CF2Cl2 and Br2CF2 with Olefins,” J. Am. Chem. Soc, Vol. 100:8, 2441-2444 (1978).
  2. 11.              P.Ma.K. Sugitaand, S. Arai, “Highly Selective 13C Separation by CO2 Laser-Inducted IRMPD of CF2Cl2/HI and CF2ClBr/HI Mixtures,” Chem. Phys. Lett, Vol. 137(6), 590-595 (1987).

 

  1. 12.              O.V. Boyarkin, M. Kowalczyk, T.R. Rizzo, “Collisionally Enhanced Isotope Selectivity in Multiphoton Dissociation of Vibrationally Radiation,” J. Chem. Phys, Vol. 118 (1), 93-103 (2003).

 

  1. 13.              R.V. Ambartzumain, Yu.A. Corokov, V.S. Letokhov, A.A. Puretskîî, “Selective Dissociation Produced by the Action of A Strong IR Field on Weak Composite Oscillations of Polyatomic Molecules,” JETP Lett, Vol. 22 (7), 177-178 (1975).

 

  1. 14.              R.V. Ambartzumain, Yu.A. Corokov, V.S. Letokhov, G.N. Makarav, A.A. Puretski, “Isotope-Selective Dissociation of CCl4 Molecules by Excitation of Composite Vibrational Bands by Intense infrared Field,” Phys. Lett., Vol. 56A(3), 183-184 (1976).

 

  1. 15.              R.V. Ambartzumain, N.P. Furzikov, V.S. Letokhov, “Isotopically Selective Dissociation of CCl4 Molecule by NH3 Laser Radiation,” Appl. Phys, Vol.15, 27-30 (1975).

 

  1. 16.              R.V. Ambartzumain, et al, “Isotopically Selective Dissociation of High Power NH3 Laser Radiation,” Sov. J. Quantum. Electron, Vol. 8 (8), 1015-1018 (1978).

 

  1. 17.              م.ع. حداد، ک. سیلاخوری، ع. بهجت، ف. سلطانمرادی، ”جداسازی لیزری ایزوتوپ با استفاده C13 از تپ‌های لیزر آمونیاک،“ کنفرانس هسته‌ای ایران، مشهد (1385).                      

 

  1. 18.              ک. سیلاخوری، ”جداسازی ایزوتوپ‏ها به کمک پالس‏های تیز لیزری به روش جذب چند فوتونی،“ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فیزیک و علوم هسته‌ای، دانشگاه صنعتی امیرکبیر (1379).                                                                                     

 

  1. 19.              م.ع. حداد، ”جداسازی لیزری مولکولی ایزوتوپ کربن-13 با بهره‏گیری از تپ‏های لیزرهای پرتوان کوک‏پذیر،“ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فیزیک، دانشگاه‌ یزد (1384).                                                  
  2. 20.              F.H.M. Faisal, “Theory of Multiphoton Processes,” Plenum Press, New York, (1986).

 

  1. 21.              F.H.M. Faisal, “A Model for Dissociation of Polyatomic Molecules by Multiple Absorption of Photon,” Optic Communications, Vol. 17(3), 247-249 (1976).

 

  1. 22.              X. Bo-Min and W. Xie, “Statistical Theory of Multiphoton Excitation of Polyatomic Molecules Based on the Wigner Function,” J. Chem. Phys, 84(1), 114-121 (1986).

 

  1. 23.              A. Behjat, et al, “Investigation on an Optically Pumped NH3 Laser in 12-13µm Region,” Proc. of SPIE, Vol. 5777, 535-531 (2004).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. 24.              م.ع. حداد، ع. بهجت، ک. سیلاخوری، ف. سلطانمرادی، و. فتحی، ”طراحی و بهینه‌سازی یک لیزر آمونیاک از راه دمش نوری با لیزر 2OCAET،“ کنفرانس فیزیک ایران، خرم‌آباد (1384).    

 

  1. 25.              R.V. Ambartzumian, “Two Frequency Technique for Multiple-Photon Dissociation and laser Isotope Separation,” In Multiple-Photon Excitation and Dissociation of Polyatomic Molecules, ed. By C.D. Cantrell, Springer-Verlag, 120-147 (1986).

 

B. Sajad, P. Parvin, K.Silakhori, Z. Zamanipour, N. Hooshvar, “Dissociation Rate Measurment for Selectivity Evaluation in SF6, Selective Dissociation by Multiline vs, Single Line CO2 Laser,” J. Nuclear Science and Technology, Vol. 41 (7), 771-776 (2004).

صفحه اصلی