مطالعات زمین‌شناسی و کانه‌زایی مواد پرتوزا در منطقه فلززای بافق- ساغند (زریگان)

ترابیان, احسان; آقاجانپور, محمدفخرالدین; دارایی, محمدجواد

مطالعات زمین‌شناسی و کانه‌زایی مواد پرتوزا در منطقه فلززای بافق- ساغند (زریگان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

احسان ترابیان

محمدفخرالدین آقاجانپور

محمدجواد دارایی

دفتر اکتشاف و استخراج، شرکت تولید سوخت هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 1339-14155، تهران-ایران

چکیده

منطقه اکتشافی زریگان در 50 کیلومتری شمال شهرستان بافق در شرق استان یزد واقع است. این منطقه جزئی از سیستم کافت درون قاره‌ای ایران مرکزی در پرکامبرین می‌باشد. فرایندهای ماگمایی متعلق به 500 میلیون سال پیش با ترکیب اسیدی- کالک آلکالی در بروز انواع متاسوماتیسم بارور در این منطقه نقش داشته‌اند؛ به تبع فعالیتهای تکتونیکی، بخشهای کانه‌دار به وسیلة محلول هیدروترمالی دارای Si، K، Fe، Na با روند کلی شرقی- غربی تشکیل شده‌اند. کانی‌سازی با بخشهای آلبیتی، آلبیت- اپیدوت- آمفیبولی و سیلیسی مرتبط است و در مجاورت دایکهای دیابازی که با توفی اسیدی در برگرفته شده‌اند، جای گرفته است. این بخشها دارای ضخامت متوسط 0.3 تا 2 متر می‌باشند. کانیهای اصلی در بخشهای کانهدار شامل تیتانومگنتیت، پیتچبلند و در بعضی بخشها دیویدایت با پیریت و ... میباشند که با فراوانی متوسط 5-3% و شیب ^º35-30 به سمت شمال بصورت افشان، رگچه‌های نامنظم و تجمعی تشکیل شده‌اند. عناصر رادیوآکتیو U، Th به ترتیب با فراوانی 2500-50 و 5000-50 گرم در تن دیده می‌شوند مطالعه زمینشناسی عمقی نشان میدهد که پرتوزایی در این بخشها پیوسته نبوده و در اعماق کمتر از 40 متر وجود دارد. میزان فراوانی عناصر فرعی Zr، Ti، Ce و اکسید اصلی ₃‌O₂Fe در این مجموعه قابل توجه است.

کلیدواژه‌ها

اورانیوم

توریوم

هیدروترمال

تیتانومگنتیت

دیویدایت

پیتچبلند

کانی‌های پرتوزا

کانی‌سازی

سیستم‌های گرمابی

زریگان

عنوان مقاله English

Geology and Mineralization Studies of Radioactive Minerals in Bafgh-Saghand Metalogenic Zone (Zarigan)

نویسندگان English

E Torabian

M.F Aghajanpour

M.J Daraei

چکیده English

Zarigan Prospect Area is located at 50 km North of Bafgh, East of Yazd Province. This area is a part of central Iran intercontinental drift, formed during pre-Cambrian. Calc-alkaline magmatic process (500Ma) with felsic composition has brought about different types of metasomatism. Radioactive mineralized zone was associated with "Na-K-Fe-Si" rich hydrothermal fluid that intruded following the tectonic activities with E-W trend. Mineralization is related to albite, albite-epidote-Amphibole and silicified zones that emplaced in the margin of Diabasic Dykes trending E-W. The main host rock is felsic Tuff. The thickness of mineralization is between 0.3-2 meters, dipping 30-35ºN. Main minerals in the active zone are: Ti-magnetite, Davidite, pitchblend, and other radioactive minerals, quartz and some sulfide minerals such as pyrite (3-5%), which are found mainly as disseminated, irregular veinlets and dispersed lenses. Uranium and thorium grade varies between 50-2500 ppm and 50-5000ppm, respectively. Subsurface geological studies show that the activity is discontinued in zones and radiation is related to shallow to intermediate depths (40>m). The contents of Ce, Ti and Zr (Trace Els.) and Fe₂O₃(major Oxide) are also high and notable in this system.

کلیدواژه‌ها English

Uranium

Thorium

Hydrothermal

Titanomagnetite

Davidite

Pitchblend

Radioactive Minerals

Mineralization

Hydrothermal Systems

Zarigan

1. 1:100000 آریز (1379).

2. ع. باباخانی، ج. مجیدی، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، گزارش نقشه زمینشناسی 1:100000 ساغند (1367).

3. ب. سامانی، نشریه علمی سازمان انرژی اتمی ایران 1-14 شماره 17 (1371).

4. J.A. Pearce and J. Cann “Tectonic setting of basic volcanic rocks determined using trace element analyses,” Earth and Planet.Sci.Lett., 19, 290PK (1973).