نویسندگان

• مهرداد احمدی
• حمیدرضا ذوالفقاریه

پژوهشکده ی کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 498-31485، کرج ـ ایران

چکیده

حشره‌ی شپشه‌ی آرد یکی از آفت‌های بسیار مهم محصول‌های انباری است که موجب بروز خسارت کیفی و کمّی می‌شود. یکی از راهکارهای مناسب برای کنترل این آفت، استفاده از پرتو گاما است. در این مقاله تأثیر دزهای مختلف پرتو گاما بر روی تخم، لارو و حشره‌ی کامل شپشه‌ی آرد تا مرگ آخرین نمونه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در شرایط دمایی 1±27 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و در تاریکی انجام شد. پرتودهی تخم، لارو و حشره‌ی کامل شپشه‌ی آرد با کمک پرتو گاما و با دزهای 100 تا 500 گری به انجام رسید. این آزمایش‌ها به منظور کاهش دز پرتو گاما در فاصله‌ی زمانی طولانی‌تر در مقایسه با مطالعه‌های قبلی انجام شد. میزان مرگ و میر حشره‌ی شپشه‌ی آرد در مرحله‌های مختلف رشد آن پس از گذشت 24 ساعت مورد ارزیابی قرار گرفت و نمونه‌برداری تا مرگ آخرین نمونه‌ی پرتودهی شده ادامه یافت. نتایج نشان داد که حساس‌ترین مرحله‌ی رشد حشره‌ی شپشه‌ی آرد در برابر پرتودهی، مرحله‌ی تخم بود که در آن دز 50 گری موجب مرگ 100 درصد تخم‌ها شد. مرحله‌ی لاروی، بعد از تخم، بیش‌ترین حساسیت را نشان داد به طوری که با دز 500 گری پس از گذشت 12 روز امکان از بین بردن کلیه‌ی لاروها فراهم شد. در مورد حشره‌های کامل، نتایج حاکی از مقاومت نسبی این مرحله از رشد حشره بود، به طوری-که دز 100 گری پس از 16 روز تنها موجب بروز مرگ و میر 33/13 درصد حشره‌های کامل شد. بالاخره این‌که مشخص شد که استفاده از پرتو گاما می‌تواند به عنوان یک روش کاربردی مناسب، برای کنترل کلیه‌ی مرحله‌های زیستی حشره‌ی شپشه‌ی آرد در بین محصول‌های انباری به کار رود.
 

کلیدواژه‌ها

• پرتو گاما
• حشره‌ی شپشه‌ی آرد
• آفت‌های انباری

عنوان مقاله [English]

Application of gamma radiation to control different life stages of red flour beetle Tribolium castaneum (Herbst)

نویسندگان [English]

• Mehrdad Ahmadi
• Hamidreza Zolfaghariyeh

چکیده [English]

Tribolium castaneum (Herbst) is a very harmful pest of stored products, which causes qualitative and quantitative damage. Application of gamma radiation is an appropriate strategy to control this pest. In this study, the effect of different doses of gamma radiation on the egg, larvae and adults stages of T. castaneum until all of the pests were amnihilated, is evaluated. The experiment was conducted at 27±1◦C, 60±5% R.H. in dark. The egg, larvae and adults were irradiated by 100-500 Gy of gamma radiation. In these experiments, compared with the previous studies, lower doses were used in a long time period. Mortality of different stages of T. castaneum was assessed 24 hours after the irradiation and continued until the death of the last sample. The results showed that the most sensitive stage was egg, with 100% mortality by 50 Gy. The second stage of the sensitivity was the larvae, with the compelete death by 500 Gy after 12 days. Adults, compared with other life stages, showed relative resistance so that only 13.33% mortality was occurred at 100 Gy after 16 days. It was concluded that use of gamma radiation could be an appropriate method to control the population of T. castaneum in the stored products.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Gamma radiation
• Tribolium castaneum
• Stored products pest