مجله علوم، مهندسی و فناوری هسته‌ای

ایجاد تنوع ژنتیکی به ‌وسیله تابش پرتو گاما بر روی جوانه‌های نارس بنه زعفران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدجلال رستگاری
سیروس ودادی
سیدمحمود غفاری

پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: 498-31485، کرج-ایران

چکیده
در این طرح پژوهشی از 5 سطح وزنی 6، 8، 10، 12، 14 گرمی بنه زعفران و پنج سطح (0-2.5-5-7.5 and 10 GY)  پرتو گاما استفاده شد. پس از تکمیل اطلاعات سال اول تحقیق، با استفاده از تجزیه واریانس وضعیت بوته‌های سبز شده، طول گلپوشها و طول کلاله‌ها در مورد بنه‌های شاهد و تیمار شده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از نظر آماری با انتخاب سطح معنی‌دار، 5% سطوح مختلف وزن پیازها و سطوح مختلف پرتودهی گاما به بوته‌های سبز شده و طول گلپوش‌ها و کلاله‌ها تأثیر معنی‌داری نداشتند. بررسی کروموزوم‌ها در تقسیم میتوزی انتهای ریشه نشان داد که ناهنجاریهای کروموزومی در تیمارهای مربوط به بنه‌های 8 و10 گرمی و در سطح 7.5  و10 گری تابش پرتو گاما به وفور دیده می‌شوند. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که پرتوتابی بیش از 10 گری باعث توقف جوانه‌زنی در این گیاه می‌شود و بهترین دْز پرتوتابی از 5 تا10 گری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

زعفران
موتاسیون
پرتو گاما
تنوع ژنتیکی

عنوان مقاله English

Causing Mutagenesis Through the Gamma Rays Upon the Saffron Immature Corm Buds

نویسندگان English

S.J Rastegari
S Vedadi
S.M Ghafari
چکیده English

In this research five levels of  Saffron Corm weights (6-8-10-12 and 14 grams) and five dose of gamma radiation (0-2.5-5-7.5 and 10 GY) were used. There were 25 treatments with 4 replication. The statistical analysis were conducted on petiole and stigma length on both the irradiated and the controlled. There were no significant difference at 5% level and weight of Saffron Corms and the irradiation does on the petiole and stigma length. The chromosomal studies on the root tip showed the chromosome abnormality in corm weight of 8 and 10 grams and the doses of 7.5 and 10 GY. It can be concluded that irradiation of more than10 GY will cause abnormality and stops the emergence of Saffron. The best does of irradiation was found to be 5-10 GY.

کلیدواژه‌ها English

Saffron
Mutation
Gamma Ray
Genetic Variation
  1. 1.     

 

  1. 2.    ب. صادقی و م. رضوی. ”اثر کودهای شیمیایی و حیوانی بر تولید برگ پیاز و بوی زعفران،“ خلاصه مقالات دومین گردهمایی زعفران و زراعت گیاهان دارویی (گناباد). صفحه 57 (1373).   

 

  1. 3.    ت. امیر، ”زعفران طلای سرخ ایران،“ نشر آیندگان (1380).         

 

  1. 4.    J.A. Mc Gimpsey and M.H. Douglas. “Evaluation of saffron (Crocus sativus) Production in New Zealand”, New Zealand journal of crop and Horticultural Science. 25: 158-168 (1997).

 

  1. 5.    ع. استیلائی، ”بررسی مسایل مربوط به تولید دانه در زعفران و ایجاد ارقام جدید به کمک موتاسیون،“ پژوهنده. علوم پایه. شماره 21: 272-242 (1357).                                                               

 

  1. 6.    ز. آقا محمدی، ”بررسی تولید مثل غیرجنسی، ایجاد گوناگونی به کمک عوامل جهش‌زا، همچنین مطالعه عقیمی زعفران به کمک اندازه‌گیری درصد دانه رنگ‌پذیر و رویش مستقیم دانه گرده در رابطه با جفت شدن کروموزومها در میوز،“ پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. دانشکده علوم (1355).                               

 

  1. 7.    S.M. Ghaffari, “Assessment of variability in saffron (Crocus sativus L),” Plant systematics and Evolution. 128: 1-2.89-103 (2004).

 

  1. 8.    ا. رمضانی، ”بررسی اثر وزن پیاز روی عملکرد زعفران در اقلیمنیشابور،“ پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس (1379).                                                                                     

 

  1. 9.    A.r. Rees. “Saffron-an expensive plant product,” Plants man. 9: 4, 210-217 (1988).

 

  1. 10.             

 

46
 

 

M. Negbi, B. Dagan, A. Dror, “Growth flowering, vegetative reproduction and dormancy in the saffron (Crocus sativus L),” Israel Journal of botany. 38: 95-113 (1989).

صفحه اصلی