چکیده حذف سزیم پایدار و سزیم-137 به کمک جلبک سبز- آبی یا سیانوباکتری زنده­ی اُسیلاتوریا هوموژنا از محیط­‌های آبی مورد بررسی قرار گرفت. میزان حذف سزیم پایدار و سزیم- 137 بعد از 240 ساعت به ترتیب، برابر با 989 نانوگرم سزیم و 2389 میلی­ بکرل سزیم 137 بر میلی­متر مکعب زیست­‌توده به دست آمد. pH بهینه­‌ی جذب سزیم 10±0.3بود و با تغییر pH در مقادیر 4، 6 و 8 تغییر قابل­‌توجهی برای جذب سزیم به کمک زیست‌­توده­ی سیانوباکتری مشاهده نشد. افزایش مقدار زیست­‌توده­ی سیانوباکتری موجب حذف بیش­تر سزیم شد. بیشینه میزان حذف در محیط کشت مایع محتوی 133 میلی­گرم بر لیتر سزیم و 20.53 میلی­متر مکعب زیست­توده بر میلی­لیتر محیط کشت برابر با 5.75 میلی­گرم بر لیتر بود. درصد حذف سزیم با تغییر غلظت آن از 0.133 تا 332.5میلی­گرم بر لیتر از %1.1، به %5.2 افزایش یافت. در 1200 لوکس روشنایی مقدار بیشینه­‌ی حذف سزیم برابر با 1065 نانوگرم بر میلی­متر مکعب زیست‌­توده و در غلظت 332.5 میلی­گرم بر لیتر سزیم (2.5 میلی­‌مول بر لیتر) میزان جذب 4530 نانوگرم بر میلی­متر مکعب زیست­‌توده به دست آمد. از میکروسکوپ روبشی پروتون و پرتونگاری خودکار برای تأیید جذب سزیم در زیست توده استفاده شد. جذب سزیم پایدار و سزیم-137 منطبق بر معادله­‌ی خطی لانگمویر بود و پارامترهای مدل به ترتیب،  q_max=854 ng Cs/mm³ biomass, 2272 mBq ¹³⁷Cs/mm³ biomass و b=0.00011(R²=0.97), and b=0.000009 (R²=0.96), respectively به دست آمد.

چکیده اورانیم فلزی سنگین و پرتوزا است که به طور طبیعی در پوسته­‌ی زمین یافت می‌­شود. فعالیت‌­های انسان در برخی موارد منجر به افزایش مقدار اورانیم در برخی مناطق زمین شده است. به منظور بررسی اثر مایکروریزا و فسفر بر جذب اورانیم در گیاه آفتاب­گردان، مطالعه‌­ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل شامل یک سطح اورانیم (100 میلی­گرم بر کیلوگرم(، سه سطح مایکروریزا شامل شاهد، گلوموس اینترارادیسز و گلوموس موسه و دو سطح فسفر (20 و 60 میلی­گرم بر کیلوگرم) در گلخانه­‌ی پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. گیاهان بعد از یک دوره­ی 60 روزه برداشت شدند. وزن خشک گیاه، مقدار اورانیم و فسفر و میزان جذب اورانیم در بخش هوایی و ریشه اندازه­‌گیری شد. نتایج نشان داد که مایکروریزا باعث افزایش مقدار زیست توده و بنابراین افزایش مقاومت گیاه به تنش ناشی از سمیّت اورانیم شد. هم­چنین مایکروریزا باعث افزایش مقدار اورانیم در اندام­‌های هوایی و ریشه­‌ی گیاه آفتاب­گردان شد. تیمار فسفر وزن خشک اندام‌­های هوایی، وزن خشک ریشه‌ی گیاه، مقدار اورانیم در بخش هوایی گیاه آفتاب­گردان را به طور معنی‌­داری افزایش داد. نتایج همچنین نشان داد که مایکروریزا مقدار اورانیم در ریشه را چندین برابر مقدار آن در بخش هوایی افزایش داده و از این­رو می‌­تواند به عنوان گزینه­‌ای مناسب برای افزایش تثبیت اورانیم در خاک مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده کربن آلی خاک نقش مهمی در چرخه‌­ی کربن جهان داشته و مطالعه­‌ی پویایی آن با توسعه‌­ی صنعت هسته‌­ای همراه بوده است. جداسازی فیزیکی، عمرسنجی با کربن-14 و طیف­‌سنجی تبدیل فوریه­‌ی زیر قرمز (FTIR)، از روش‌­های معتبر در تعیین پویایی و اثرات کاربری اراضی بر کربن آلی خاک است. در این مطالعه، با استفاده از فن­‌آوری عمرسنجی کربن-14 و طیف‌­سنجی تبدیل فوریه­‌ی زیر قرمز همراه با جزء به جزء کردن فیزیکی مواد آلی، اثر سه کاربری جنگل پهن­برگ، سوزنی­برگ و مرتع بر متوسط زمان ماندگاری و کیفیت کربن آلی خاک بررسی شد. نتایج طیف‌­های تبدیل فوریه­‌ی زیر قرمز نشان داد که گروه­‌های عاملی حلقوی به مقدار بیش­تر و با تجزیه‌­ی کم­تر در جنگل سوزنی­برگ سبب افزایش کربن آلی خاک شده است. قطعات مواد آلی آزاد و درون خاک­‌دان‌ه­ای به عنوان شاخص حساس به کاربری اراضی شناسایی شدند. نسبت کربن آلیفاتیک به آروماتیک در بقایای گیاهی و بخش درون خاک­دان‌ه­ای جنگل پهن­برگ نسبت به سایر کاربری­‌ها بیش­‌تر است. در دو کاربری جنگل پهن­برگ و سوزنی­برگ حداکثر سن کربن-14 و متوسط زمان ماندگاری آن، در افق B بود، در حالی­که در مرتع، در افق A اندازه­‌گیری شد. گروه­‌های عاملی حلقوی همراه با سن کربن-14 شاخص مطمئنی برای مطالعه­‌ی فرایندهای تجزیه و هوموسی‌­شدن هستند.

چکیده در این پژوهش با استفاده از روش مونت­‌کارلو یک برنامه کامپیوتری برای محاسبه­‌ی پارامترهای نوترونی یک سیستم تکثیرکننده (ی ­نوترونی) نوشته شده است. این برنامه می­‌تواند پارامترهایی چون ضریب تکثیر مؤثر و توزیع شار نوترونی سیستم را محاسبه کند. این برنامه ضریب تکثیر نوترون­‌های آنی و کل نوترون­‌ها را به طور جداگا­نه محاسبه نموده، سپس با استفاده از این دو ویژه مقدار و روش آنی، کسر مؤثر نوترون­‌های تأخیری را محاسبه می­‌نماید. نتایج به دست آمده برای ضریب تکثیر مؤثر و توزیع شار نوترونی، با مقادیر تجربی و نتایج حاصل از کد MCNP4C مقایسه شد. تطابق خوبی بین آن­­‌ها وجود داشت. مقایسه­‌ی نتایج به دست آمده برای کسر مؤثر نوترون­‌های تأخیری از روش آنی با داده­‌های تجربی و روش­‌های دیگر نشان داد که روش آنی، روش مناسبی برای محاسبه‌­ی کسر مؤثر نوترون­‌های تأخیری است.

چکیده امروزه با پیشرفت نانوفن‌آوری، می­توان نانو موادی با عدد اتمی بالا، نظیر نانو ذرات طلا، را به روش‌­های مختلفی به طور اختصاصی در سلول­‌های توموری متمرکز کرد و از مزیت افزایش دز ناشی از مجاورت این عنصر دارای عدد اتمی بالا در کنار سلول­‌های سرطانی به عنوان یک حساس­‌کننده­‌ی پرتویی بهره برد. در این پژوهش نانو ذرات طلا با قطر میانگین 50 نانومتر سنتز و با مولکول فولیک اسید یکی شد. این کمپلکس به مدت 24 ساعت و در غلظت­‌های مختلف با سلول­‌های MCF-7 گرماگذاری شده و میزان سمیّت‌­زایی آن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش غلظت نانو ذرات طلا به بالاتر از حد مشخصی می­‌تواند سلامت سلولی را تحت تأثیر قرار دهد. میزان حساس­‌کنندگی پرتویی نانو ذرات طلا با غلظت 50 میکروگرم بر میلی­لیتر در سلول­‌های MCF-7  تحت 2 گری پرتو ایکس از یک دستگاه پرتو درمانی ارتوولتاژ در انرژی­‌های مختلف 120, 180, 200 کیلو ولت بیشینه و با استفاده از روش MTT ارزیابی شد. اختلاف معناداری در میزان بقا در گروه‌­های تابش‌­دهی شده در حضور و عدم حضور نانو ذرات طلا مشاهده شد. بیش­ترین مقدار ضریب افزایش دز برابر با 1.34±0.03 برای باریکه­‌ی پرتو ایکس 180 کیلو ولت بیشینه به دست آمد. یافته‌­های این پژوهش این امکان را می‌­دهد که با اعمال کاهش دزی به میزان یک سوم دز تجویزی، اثر مشابه‌ی، از آسیب سلولی، در سلول­‌های سرطانی هم­زمان با محافظت بیش‌­تر از بافت‌­های سالم در معرض خطر، در مجاورت هدف ایجاد شود.

چکیده متاستاز استخوان از عواقب اصلی برخی سرطان‌ها مثل سرطان پروستات، سینه و ریه است که با درد شدید استخوانی همراه است. رادیونوکلید ¹⁷⁵Yb با نیم- عمر 4.18 روز و پرتو بتا با بیشینه انرژی 470 keV (86%)، پرتو گاما با فراوانی کم، و تولید آسان و ارزان جای­گزین مناسبی برای دیگر رادیونوکلیدها است. رادیونوکلید ¹⁷⁵Yb در رآکتور تحقیقاتی 5MW تهران از طریق بمباران نوترونی ¹⁷⁴Yb₂O₃ طبیعی تولید شد. خلوص رادیونوکلیدی ¹⁷⁵Yb با استفاده از سیستم طیف‌سنج گامای مجهز به آشکارساز ژرمانیم فوق خالص با قدرت تفکیک بالا تعیین شد. ترکیب EDTMP با ¹⁷⁵Yb در مدت یک ساعت، در دمای اتاق و در pH=8-9 نشان‌دار شد. کنترل کیفی و مطالعات توزیع زیست­‌شناختی
¹⁷⁵Yb-EDTMPتهیه شده، بر روی موش صحرایی به انجام رسید. خلوص رادیوشیمیایی ترکیب حاصل با استفاده از کروماتوگرافی لایه­‌ی نازک بالغ بر بیش از 99% تعیین شد. نتایج به دست آمده، خصوصیات توزیع زیست­‌شناختی مناسبی را برای
 ¹⁷⁵Yb-EDTMP نشان داد که حاکی از تمرکز عمده­‌ی این رادیودارو در استخوان بود. این رادیودارو با گذشت 4 روز از دیگر اندام‌­ها
پاک­‌سازی شد. این پژوهش نشان داد که ¹⁷⁵Yb-EDTMP یک رادیوداروی مناسب با نیم- عمر نسبتاً بالا و دز پایین برای تسکین درد متاستازهای استخوان است.

چکیده استحصال و پرعیارسازی‌عناصرخاکی­ نادر (به نمایندگی لانتانیم، سریم، نئودیمیم و ایتریم) از محلول فروشویی کنسانتره­‌ی آپاتیت ایران مرکزی با استفاده از ترکیب دو روش رسوب‌­گیری برای حذف یون­‌های مزاحم و استخراج حلالی برای جداسازی و تغلیظ عناصر خاکی نادر به وسیله­‌ی حلال آلی تری بوتیل فسفات (TBP) مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفت. مطالعات پراش پرتو ایکس (XRD) نمونه‌­ی نماینده­‌ی کنسانتره‌­ی آپاتیت نشان داد که کانی­‌های تشکیل­‌دهنده­ی آن شامل فلورو­آپاتیت، آنکریت و کلسیت بود که در بین آن­ها فلورو آپاتیت، کانی غالب است. مطالعات فلوئورسانی پرتو ایکس (XRF) حاکی از آن است که اکسید عناصر خاکی­ نادر ایتریم، سریم، لانتانیم، پرازئودیمیم و نئودیمیم حدود 0.9 درصد از کل ترکیب شیمیایی را به خود اختصاص داده‌­اند. SiO₂, CaO, Fe₂O₃ و P₂O₅ دیگر ترکیبات با اهمیت کنسانتره‌­ی آپاتیت هستند. ابتدا عملیات فروشویی اسیدی، با نیتریک اسید انجام شد. تجزیه­‌ی عنصری محلول حاصل از فروشویی اسیدی نشان داد که علاوه بر خاکی­‌های نادر، یون‌­های مزاحمی چون  Fe(II), Mg(II), Ca(II), S(IV), P(V) و F(I) نیز در محلول وجود دارند. بررسی فرایند رسوب­‌گیری نشان داد که رسوب­‌گیری سریع در سانتریفوژ، از کارآیی خوبی در حذف و یا دست­کم در کاهش این یون­‌های مزاحم بدون حذف قابل ملاحظه­‌ی عناصر خاکی نادر برخوردار است. تأثیر متغیرهای غلظت استخراج­‌کننده، غلظت نیتریک اسید، دما، زمان تماس، نسبت فازها، V_org./V_aq ، بررسی و شرایط بهینه برای عملکرد استخراج­‌کننده­یTBPبرای جداسازی لانتانیدها تعیین شد. عریان­‌سازی انتخابی فاز آلی باردار از لانتانیدها با استفاده از نیتریک اسید مورد بررسی قرار گرفت. میزان بازیابی لانتانیدها از محلول فروشویی کنسانتره­‌ی آپاتیت بیش از 90 درصد تعیین شد. پارامترهای ترمودینامیکی فرایند استخراج لانتانیدها محاسبه شدند.

چکیده شبکه‌­های نگه‌دارنده در مجتمع‌های سوخت هسته‌ای از جمله تجهیزاتی هستند که با ایجاد اغتشاش و هدایت جریان سیال در زیر کانال‌ها روی توزیع جریان سیال خنک‌‌کننده اثر می‌گذارند. در این مقاله یک دسته میله‌ی سوختی شامل 60 میله‌ی سوخت به همراه 4 شبکه­ی نگه‌دارنده مطابق با ابعاد اصلی رآکتور VVER-440 مدل‌سازی و به روش عددی حل شده است. از 3 مدل تلاطم استفاده شد. نتایج نشان داد در حالتی که از شبکه‌های نگه‌دارنده در طول دسته میله‌ی سوخت استفاده شود؛ ضریب انتقال حرارت در طول کانال نسبت به حالت بدون شبکه‌­ی نگه‌دارنده افزایش می‌یابد. البته با اضافه کردن این شبکه‌ها افت فشار نیز افزایش می‌یابد. نتایج حاصل از این پژوهش برای طراحی و ساخت مجتمع‌های سوخت و به دست آوردن پارامترهای ترموهیدرولیکی مربوط به بهینه‌سازی انتقال حرارت میله‌ها کاربرد دارد.

چکیده از آن­جایی که وانادیم یک فلز گران‌­قیمت و کاربردی در صنایع مختلف است و از طرفی باطله­‌های برخی از معادن اورانیم ایران حاوی مقادیر قابل توجه‌ی از این فلز است، در این تحقیق انحلال کاهشی وانادیم با استفاده از دو گونه باکتری اسیدی تیوباسیلوس فرواکسیدان و اسیدی تیوباسیلوس تیواکسیدان در دو چگالی پالپ 0.5 و 1 گرم برلیتر در دمای 30˚C و سرعت هم‌زنی 180 دور بر دقیقه مورد بررسی قرار گرفت. باکتری اسیدی تیوباسیلوس فرواکسیدان زودتر از اسیدی تیوباسیلوس تیواکسیدان با شرایط محیط سازگار شد و نتایج بهتری را در انحلال وانادیم از خود نشان داد به طوری که در چگالی پالپ 0.5  و 1 گرم برلیتر، اسیدی تیوباسیلوس فرواکسیدان پس از گذشت، به ترتیب، 6 و 12 روز و اسیدی تیوباسیلوس تیواکسیدان پس از گذشت، به ترتیب، 9 و 20 روز توانستند بیش از 90 درصد وانادیم را حل کنند. نتایج تجربی با مدل­های سینتیکی درجه­‌ی اول و دوم مطابقت داده شد و مشاهده شد که انحلال وانادیم با واکنش درجه­‌ی دوم مطابقت بهتری دارد.

چکیده هدف این مقاله استفاده از کوره­ی دوار ذوب فریت، برای ذوب شیشه­‌ی سربی است. با توجه به کم بودن حجم محصول شیشه­‌ی تولیدی در طول روز یا در طول سال و به دلیل هزینه­‌ی بالای سرمایه­‌گذاری برای ساخت کوره­‌ی ذوب متداول در صنعت شیشه، با استفاده از کوره­ی دوار و با انجام یک رشته اصلاحات در آن، عملیات ذوب شیشه‌­ی سربی در این کوره به انجام رسید. بعد از انجام آزمایش‌­های خوردگی بر روی بوته‌­های آلومینایی و بررسی ریز ساختار و ترکیب شیشه، مشخص شد که این ماده نسبت به مذاب شیشه­‌ی سربی از مقاومت در برابر خوردگی مناسب برخوردار است. لذا از آجرهای آلومینایی به عنوان دیرگداز محفظه­‌ی کوره استفاده شد. شیشه­‌ی سربی پس از ذوب و هم­زنی در درون این کوره، به وسیله­‌ی آسیاب
گلول‌ه­ای با جداره­ی درونی و گلوله‌­های آلومینایی تا زیر 75 میکرون آسیاب شد. عملیات ذوب، فریت­‌سازی و آسیاب پنج بار تکرار شد. نتایج حاصل هیچ­گونه ناخالصی ذوب نشده، تغییر رنگ و تغییر ترکیب ناشی از ورود عنصر آلومینیم به صورت اتمی به درون شیشه‌­ی سربی را که منجر به تغییرات اساسی شود، نشان نداد. عملیات یکنواخت­‌سازیِ ترکیبی و حذف حباب از درون مذاب نیز به خوبی به وسیله­‌ی این کوره انجام شد.