توصیف عملکرد میلهی سوخت رآکتورهای VVER-1000 در شرایط بهره برداری و بالاترین میزان مصرف سوخت
صفحه 1-13
https://doi.org/10.24200/nst.2019.992
سعید طالبی
چکیده هدف این مقاله، توسعهی یک مدل فیزیکی معتبر و در نتیجه یک روش عددی به منظور توصیف پدیدههایی است که درون میلهی سوخت رآکتور 1000VVER- در طول مدتزمان کارکرد آن بهویژه در شرایط میزان مصرف بالای سوخت رخ میدهد. عملکرد میلههای سوخت به عاملهای زیادی بستگی دارد؛ هر کدام از این عاملها بهصورت پیچیدهای بر عملکرد رآکتور در طی مدت بهرهبرداری تأثیر میگذارد. پیشبینی دقیق رفتار سوخت امری است ضروری و برای طراحان سوخت بسیار کارساز خواهد بود. به طور کلی رفتار سوخت متأثر از عاملهای متنوع شیمیایی، مکانیکی و ترمونوترونیکی است. برای ارزیابی دقیق عملکرد درست سوخت داخل رآکتور، باید عاملهای پیشگفته و پدیدههای حاکم بر آنها به درستی مدلسازی شوند. در این مقاله، مدلهای فیزیکی و رابطههای تجربی مورد استفاده به نحوی انتخاب شدهاند که پارامترهای اصلی عملکردی حاصل از شبیهسازی میلهی سوخت، مطابقت خوبی با نتیجههای آزمایشهای پس از پرتودهی و خروجی کد تحلیل عملکرد سوخت فراپکون- 3/3 داشته باشند.
مطالعهی واکنش مجتمعهای سوخت قلب رآکتور VVER-1000 به تغییرات شار جرمی ناشی از حادثهی از دست رفتن خنککننده با استفاده از اثر صوت
صفحه 14-21
https://doi.org/10.24200/nst.2019.993
سروش حیدری سنگستانی؛ محمد رهگشای؛ ناصر وثوقی؛ میترا اطهری علاف
چکیده هدف این مطالعه، شبیهسازی گرمابی واکنش مجتمعهای سوخت قلب رآکتور 1000VVER- به تغییرات شار جرمی ناشی از حادثهی از دست رفتن خنککننده و افت فشار ناگهانی آن است. تحلیل این حادثه در بازهی زمانی بسیار کوتاه- در ابعاد میلیثانیه- با استفاده از اثر صوت صورت گرفته است. معادلات گرمابی وابسته به زمان با استفاده از روش سیال تراکمپذیر در تک کانال گرمشونده تحلیل و با نتیجههای
حاصل از گذرهی مورد نظر در یک رآکتور PWR اعتبارسنجی شده است. برای مقایسه، گذرهی مورد نظر در کد 5RELAP نیز
شبیهسازی شد و نتایج مورد مقایسه قرار گرفتند. سپس، با توجه به تقارن یک ششم قلب رآکتور 1000VVER- تعداد 28 مجتمع سوخت با توجه به ویژگیهای منحصربهفرد هر مجتمع بررسی شد. افت شار جرمی پس از چند میلیثانیه در انتهای کانال احساس شد. مشاهده شد که افت شار جرمی به مقدار سهم هر مجتمع در تولید توان گرمابی قلب وابسته است. استفاده از اثر صوت منجر به شناسایی تفاوت در تغییرات شار جرمی ناشی از افت فشار ناگهانی، با توجه به ویژگی هر مجتمع سوخت خواهد شد.
محاسبهی دز نمونه برای آزمایش مقاومت خمشی در بازتابانندهی رآکتور تحقیقاتی تهران
صفحه 22-31
https://doi.org/10.24200/nst.2019.995
محمدامین امیرخانی دهکردی؛ مصطفی حسن زاده؛ محسن اسدی اسدآباد؛ سیدمحمد میروکیلی
چکیده ایمنی در هر نوع آزمایش یکی از موارد بسیار مهم است. آزمایش خمش از جمله آزمونهای مهم برای دستیابی به مشخصههای مواد است. در این مقاله، نرخ دز نمونهی استاندارد برای آزمایش خمش گرافیت در رآکتور تحقیقاتی تهران به دست آمد. با استفاده از استانداردهای مختلف مقدارهای دز در فاصلههای مختلف و دو بازهی زمانی 15 و 40 روز تابشدهی محاسبه شد. محاسبهها با استفاده از دو کد اوریجین و ام. سی. ان. پی. ایکس انجام شد. مقدارهای ناخالصی ماده با استفاده از دو تکنیک فلوئورسانی پرتو ایکس (XRF) و طیفسنجی نشر اتمی پلاسمای جفت شدهی (ICP-AES) اندازهگیری شد. نتیجههای محاسبهها نشان داد که استاندارد کلیبورن و تروبی از استانداردهای دیگر سختگیرانهتر بوده و نمونه پس از گذشت 20 روز از تابشدهی با رعایت فاصلههایی در حدود cm 100 دارای دز کمتر از 1-μSv h 2 برای انجام آزمایشها است. همچنین محاسبههای مربوط به محفظهی انتقال نشان داد که محدودیتی در انتقال نمونهها وجود ندارد. در نهایت میتوان گفت روش به کار گرفته شده در این پژوهش میتواند برای دیگر مواد موجود در قلب رآکتور نیز مورد استفاده قرار گیرد.
طراحی و شبیهسازی سیستم پلاسمای هلیکون با بسامد 13/56 مگاهرتز و توان بسامد رادیویی 1/5 کیلو وات
صفحه 32-43
https://doi.org/10.24200/nst.2019.996
سمانه فاضل پور؛ امیر چخماچی دوم؛ داود ایرجی؛ محمدامیرحمزه تفرشی؛ حسین صادقی
چکیده در این مقاله، به بررسی و شبیهسازی یک سیستم چشمهی پلاسمای هلیکون با استفاده از آنتن ناگویا، به صورت سه بعدی با استفاده از نرمافزار شبیهسازی کامسول مالتی فیزیکس پرداخته شده است. در شبیهسازی انجام شده، تمام برهمکنشها و پارامترهای مؤثر بر فرایند تولید پلاسما در نظر گرفته شده است، علاوه بر این، سطح مقطع واکنشهایی که در پلاسما رخ میدهد از انرژی 0/001ev تا
MeV 1 در نرمافزار وارد شده است. در این شبیهسازی، میدان مغناطیسی پیچهها G600، جریان آنتن A6، فشار گاز mTorr 10 و شار ورودی گاز (SCCM) 50 در نظر گرفته شده است. در نهایت با استفاده از آنتن ناگویا پلاسمایی با چگالی 2×1018 m-3 و دمای 2.6 eV به دست آمد. این مقاله علاوه بر طراحی و شبیهسازی چشمهی پلاسمای هلیکونی، تأثیر تغییرات جریان اعمال شده به آنتن ناگویا بر چگالی و توان جذب شدهی پلاسمای هلیکونی را مورد بررسی قرار میدهد. برای اعتبارسنجی شبیهسازی انجام شده به مقایسهی دادههای تجربی و
شبیهسازی برای 7 دستگاه هلیکون ساخته شده تاکنون پرداخته شد. مقایسهی انجام شده نشان داد که نتیجههایی که از شبیهسازی این سیستمها به دست میآیند به صورت قابل قبولی با دادههای تجربی و آزمایشگاهی گزارش شده مطابقت دارند. هدف اصلی طراحی این چشمهی پلاسما، بررسی پارامترهای مؤثر بر افزایش چگالی به منظور استفاده در سیستم باریکه- خنثی (گرمایش کمکی) برای توکامکهای اندازه- کوچک همچون توکامک دماوند است.
تک مدسازی طولی لیزر2 CO تپی با فشار 3atm به روش ترکیبی
صفحه 44-50
https://doi.org/10.24200/nst.2019.997
سجاد کاظمی سنگ سرکی؛ سعید جلوانی؛ محمود ملاباشی؛ مریم ایلچی؛ زهرا پور حسن نژاد؛ داود احدپور؛ کاوه سیلاخوری
چکیده در این پژوهش، از پیکربندی ترکیبی برای تکمدسازی طولی یک لیزر CO2 تپی با فشار 3 atm با طول محیط فعال 14 cm بهره گرفته شده است. برای این کار، از یک لیزر پیوسته و کمفشار CO2 درونکاواکی با طول محیط فعال 120 cm سود جسته شده است. دیده شد که تپهای گسیلیدهی سیستم در حالت بالای آستانه و همچنین حالت زیرآستانه تا فشار 7 mbar رفتار کاملاً تکمدی از خود نشان میدهند. برای مشخصهیابی این سیستم، ویژگیهای گوناگون تپهای تکمد شده در فشارها و توانهای مختلف لیزر پیوسته بررسی و ارزیابی شدند. در همین راستا، فشار آستانهی تکمدشدگی در این شرایط برای لیزر پیوسته برابر 9.5 mbar بهدست آمد. نشان داده شد که در هر دو حالت بالا و زیر آستانهی لیزر پیوسته، تپهای تکمد گسیلیده دارای دیرش زمانی و زمان خیز بیشتر و زمان برساخت
کمتری نسبت به حالت چند مد هستند.
بررسی نظری رفتار سالیتونهای یون صوتی در مختصات کروی در یک پلاسمای دو دمایی
صفحه 51-59
https://doi.org/10.24200/nst.2019.998
مهزاد نظام؛ اکبر نظری گلشن
چکیده این مقاله ویژگیهای انتشار امواج سالیتون یونصوتی دامنهکوچک را در پلاسمای شامل یونهای سیال سرد و الکترونهای چند دمایی (الکترونهای سرد و گرم)، با توزیع محدود مورد بررسی قرار میدهد. ابتدا یک مجموعه معادلهی سیالی در مختصات کروی برای پلاسمای فوق نوشته شد و سپس با به کارگیری روش اختلال کاهش یافته، معادلهی کورتوگ- دو وریس که دارای جواب سالیتونی است، در مختصات کروی به دست آمد. معادلهی کورتوگ- دو وریس به دست آمده با استفاده از روش اختلال هموتوپی حل شد. همچنین اثر پارامترهایی چون تراکم الکترونها، نسبت چگالی الکترونها به یونها و نسبت دما بر روی خصوصیتهای ساختار سالیتونی یونصوتی مورد بررسی قرار گرفت. برخی از نتیجههای به دست آمده نشان داد که همراه با کاهش در تراکم الکترونها، پهنای سالیتونها افزایش پیدا میکند و موج به سمت مثبت (پیشرونده) حرکت مینماید. از لحاظ فیزیکی، دلیل این واقعیت این است که در اثر کاهش پارامتر متراکم ،q، ضریب غیرخطی معادلهی کورتوگ- دو وریس کاهش، و به همین دلیل پهنای سالیتون افزایش مییابد.
بررسی مشخصههای ترکیب همدوس 19 باریکهی لیزر فیبری برای دستیابی به توانهای چند ده کیلووات در فاصلهی 10 کیلومتری
صفحه 60-71
https://doi.org/10.24200/nst.2019.999
سیدحامد قاسمی؛ احد حق پرست
چکیده در این مقاله، از ترکیب همدوس لیزری برای طراحی پرتو توان بالای 50 kW ، در راستای به کارگیری مستقیم انرژی استفاده شده است. از آنجایی که آشفتگی محیطی قوی باعث کاهش مزیتهای ترکیب همدوس پرتوها میشود، سطح آشفتگی پایین در نظر گرفته شده است. عناصر ترکیب از 19 لیزر فیبری قطبیده با توان 3 kW در ساختاری به شکل دو حلقهی ششضلعی منظم در نظر گرفته شده است. هر لیزر فیبری دارای یک باریکهساز با اندازهی لکهی خروجی 30 mm است. محدودهی انتقال به z=10 km و ضریب پُرشدگی تا f=0.91 افزایش داده شده است. در نتیجه، تلفات توان در لبههای جانبی کمینه بوده و باعث افزایش بازده ترکیب تا 88%میشود. این بازده بالاترین نتیجه است که تاکنون منتشر شده است. شعاع اندازهی لکهی مرکزی در هدف، R=5.9 cm است که نشان میدهد چگالی توان در حدود
0.45 kW/cm2 است. همچنین اثر خطاهای فازی در عناصر ترکیب همدوس در میدان دور که باعت پراکندگی شدت پرتو از مرکز به کنارهها میشود، نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
مطالعه و بررسی رفتار جذبی اورانیم بر روی جاذب هیبریدی ساخته شده برپایهی استانیک تنگستومولیبدوفسفات و SBA-15- کروی
صفحه 72-83
https://doi.org/10.24200/nst.2019.1000
حسن آقایان؛ رامین یاوری؛ حسین قاسمی مبتکر؛ طاهر یوسفی
چکیده رفتار جذبی اورانیم در محلولهای آبی بر روی یک جاذب هیبریدی ساخته شده بر پایهی نانوذرات مزوحفرهی سیلیکای کروی (SBA-15) و جاذب معدنی استانیک تنگستومولیبدوفسفات (TWMP) تحت شرایط محیطی مورد بررسی تجربی قرار گرفت. جاذب ساخته شده (SBA-15-TWMP) با استفاده از تکنیکهای پراش پرتو ایکس، گرماوزنی، تبدیل فوریهی زیرقرمز و جذب و واجذب نیتروژن
مشخصهیابی شد. نتایج به دست آمده، تثبیت جاذب معدنی TWMP بر روی SBA-15 کروی را تأیید نمود. همچنین نتایج آزمایشهای جذب نشان داد که میزان جذب اورانیم بر روی SBA-15-TWMP به شدت متأثر از غلظت یون هیدرونیم، زمان تماس و غلظت اولیهی یون اورانیل است. مقدار ضریب همبستگی رگرسیون خطی محاسبه شده دلالت بر تطابق خوب دادههای جذبی با مدل همدمای لانگمویر دارد. مقدار به دست آمده برای RL نیز مطلوب بودن فرایند جذب و مطابقت آن با مدل لانگمویر را اثبات میکند. مقدار E محاسبه شده با استفاده از مدل دوبینین- رادشکویچ نشان داد که فرایند جذب فیزیکی است. همچنین رفتار سینتیک جذب اورانیم به خوبی با معادله سرعت شبه مرتبهی دوم مطابقت دارد. بیشینهی ظرفیت جذب اورانیم (193.6 mg.g-1) بر روی جاذب ساخته شده حاکی از آن است که این جاذب توانایی بالایی در جذب و حذف یون اورانیل از پسابها را دارد.
ساخت نانوکامپوزیت گرافن اصلاح شدهی روی- اکسید و کاربرد آن برای حذف فلزهای سنگین از محلولهای آبی
صفحه 84-91
https://doi.org/10.24200/nst.2019.1001
سوده السادات سجادی
چکیده فلزهای سنگین از جملهی آلایندههای زیستمحیطی هستند که مواجههی انسان با بعضی از آنها میتواند مسمویتهای مزمن و بعضاً حاد ایجاد نمایند. هدف این پژوهش، ساخت جاذبی مناسب برای جذب فلزهای سنگین از پسابهای صنعتی با استفاده از نانو فنآوری است. ابتدا نانوکامپوزیت گرافن اصلاح شده/ روی اکسید ساخته شد. سپس قدرت جذب آن برای جذب فلزهای سنگین با قدرت جذب نانوذرات روی اکسید و گرافن اصلاح شده مقایسه و مشخص شد که قدرت جذب نانوکامپوزیت گرافن اصلاح شده/ روی اکسید بیشتر از نانوذرات و گرافن اصلاح شده، هر کدام به تنهایی است. در ادامه، اثر پارامترهای مؤثر بر جذب بررسی و مقادیر بهینهی آنها: زمان 30 دقیقه، دما 25 درجهی سلیسیوس، 6 pH و مقدار جاذب 0.03 g/L تعیین شد. دادههای حاصل از بررسی همدما و سینتیک جذب برای این جاذب به ترتیب با مدل لانگمویر و سینتیک شبه مرتبهی دوم مطابقت داشت. براساس مطالعههای ترمودینامیکی فرایند جذب گرمازا و خودبهخودی است.
رابطهی استوکیومتری برای استخراج توریم (IV) از محلولهای اسیدی نیترات به وسیلهی سیانکس 272
صفحه 92-99
https://doi.org/10.24200/nst.2019.1002
سعید علمدار میلانی؛ محمود اسکندری نسب
چکیده رابطهی استوکیومتری برای استخراج توریم از محلولهای اسیدی نیترات با سیانکس 272 بررسی شد. اثرهای غلظت استخراجکننده و غلظت نیتریک اسید مورد مطالعه قرار گرفت. گونههای استخراج شده در سه قدرت اسیدی مختلف (پایین، میانی و بالا)، براساس روش تحلیل شیب، به ترتیب [Th(NO3)(OH)3.HA], [Th(NO3)(OH)2A.HA], and [Th(NO3)4.HA] هستند. یافتهها نشان داد که سازوکار استخراج توریم در غلظتهای بسیار پایین 0.001 M بر لیتر، و بسیار بالای 8 مول بر لیتر، نیتریک اسید حلالپوشی است، در حالیکه در قدرتهای اسیدی میانی 1 مول بر لیتر، از نوع تبادل کاتیونی است. گونههای (IV)Th استخراج شده در تمام محدودههای اسیدی، شامل یک مولکول سیانکس 272 هستند.
سیماهای کانهزایی عناصر کمیاب و نادر خاکی در سنگهای برشی در کانسار سهچاهون براساس شواهد کانیشناختی ژئوشیمیایی
صفحه 100-107
https://doi.org/10.24200/nst.2019.1003
غلامرضا میرزابابایی؛ محمد یزدی؛ محمدرضا رضوانیان زاده؛ مهرداد بهزادی؛ محمد قنادی مراغه
چکیده بررسی کانیشناسی باطله و کانسنگ کانسار مگنتیت- آپاتیت سهچاهون مبین حضور کانیهای میزبان Th و REE با رابطههای پاراژنتیک با کانیهایی مانند: آمفیبولها، مگنتیت و کلسیت است. کانیهای میزبان عنصرهای کمیاب و نادر خاکی هم در کانسنگ مگنتیت- آپاتیت و هم در بخش باطلهی معدن یافت میشوند و در فازی موسوم به فاز برشی تجمع قابل توجهی نشان میدهند. مقدارهای بالای عنصرهای کمیاب (توریم) و خاکی نادر سبک (LREE) شامل لانتان، سریم، پرازئودیمیم و نئودیمیم شاخصهی این منطقه است که در تجزیههای صورت گرفته به وضوح قابل دریافت است و رخداد آن وابسته به سیالهایی است که پس از تشکیل کانسنگ مگنتیت- آپاتیت، باعث متاسوماتیسم سنگهای میزبان کانسار و بخشی از کانسنگ شده و عناصر کمیاب و خاکی نادر را در فازهای سیلیکاتی و فسفاتی در سنگ متمرکز نموده است. منشأ این سیالها به خوبی مشخص نشده است؛ اما براساس شواهد زمینشیمیایی، منشأ احتمالی آنها در وابستگی نزدیک با ماگماهای مشتق شده از تودههای نیمهنفوذی تزریق شده در منطقههای فرورانش است. براساس شواهد پاراژنتیک و ژئوشیمیایی، قسمتی از این عناصر میتوانسته توسط کمپلکسهای کربناتی حمل شده و در محل تجمع و تشکیل سنگهای مزبور، تمرکز یافته باشد.
ساخت نانوکامپوزیت پلیآمید- پلیاتیلن رسانای معادل بافت حاوی نانولولههای کربنی به عنوان الکترود میکرودزیمترهای گازی
صفحه 108-116
https://doi.org/10.24200/nst.2019.1004
فرح خویلو؛ اعظم اخوان؛ فرانک نعیمیان؛ امیر مصلحی
چکیده هدف از این پژوهش ساخت کامپوزیت رسانای معادل بافت مشابه پلاستیک تجاری A-150 گرانقیمت با دسترسی محدود است که در آن به جای دوده، از نانولولهی کربنی برای دستیابی به خاصیت رسانایی بیشتر استفاده شده است. برای این منظور نانوکامپوزیتهای پلیآمید/ پلیاتیلن حاوی 1 to 4% نانولولهی کربنی به روش اختلاط مذاب ساخته شدند. رسانایی کامپوزیت حاوی 3% نانولولهی کربنی به
3× 10-6 S/cm-1 رسید که در محدودهی خصوصیتهای مواد نیمرسانا قرار دارد. ریزنگارههای میکروسکوپی الکترون روبشی (SEM) و عبوری (TEM) تشکیل شبکهی رسانای الکتریکی در فاز پیوستهی پلیآمید و در فصل مشترک دو فاز را نشان میدهند. در بررسی خواص مکانیکی، افزایش چشمگیری در کامپوزیت حاوی 3% نانولولهی کربنی مشاهده شد. تعیین مقدارهای چگالی و درصد عناصر نشان میدهد که مقدارهای به دست آمده برای این نانوکامپوزیت با مقدارهای اعلام شده برای بافت نرم و پلاستیک A-150 مشابهت دارند. محاسبههای میکرودزیمتری نشان داد که توزیعهای انرژی خطی به دست آمده برای میکرودزیمترهایی از جنس نانوکامپوزیت پلیآمید/ پلیاتیلن/ نانولولهی کربنی و A-150 همخوانی خوبی دارند. در نتیجه، نانوکامپوزیت ساخته شده میتواند جایگزین مناسبی برای پلاستیک معادل بافت A-150 برای استفاده به عنوان الکترود در میکرودزیمترهای گازی باشد.
استخراج اورانیم از محلول فروشویی سنگ معدن گچین بندرعباس با استفاده از حلال آلی آلامین 336
صفحه 117-127
https://doi.org/10.24200/nst.2019.1005
فاضل ضحاکی فر؛ رضا داورخواه؛ امیر چرخی؛ میثم تراب مستعدی
چکیده استخراج اورانیم از محلولهای سولفاتی با استفاده از آلامین 336 رقیق شده در کروزن مورد بررسی قرار گرفت. اثر زمان تماس بین فازها، غلظت سولفوریک اسید، غلظت استخراجگر، غلظت اورانیم، نسبت فاز آلی به آبی و دما مورد مطالعه قرار گرفت. یافتهها نشان
میدهند که استخراج اورانیم واکنشی سریع، گرمازا و خودبهخودی است. لگاریتم ثابت تعادل ظاهری واکنش استخراج برابر 5.94 محاسبه شد. مطالعات نشان داد که غلظت سولفوریک اسید اثر زیادی بر درصد استخراج اورانیم دارد. درصد استخراج با افزایش غلظت استخراجگر و نسبت فاز آلی به آبی افزایش و با افزایش غلظت اورانیم کاهش مییابد. در شرایط: غلظت 0.15 mol L-1 سولفوریک اسید، دمای 25˚C ، غلظت
0.05 mol L-1 استخراجگر و نسبت فازی 1:1، 99.72% اورانیم استخراج شد. استخراج اورانیم از محلول فروشویی در شرایط بهینهی به دست آمده انجام و حذف آهن مورد بررسی قرار گرفت. استخراج معکوس اورانیم از حلال آلی باردار شده با اورانیم با استفاده از نمکها و اسیدهای مختلف در 4 مرحله انجام شد. اثر دما بر فرایند استخراج معکوس بررسی شد و تغییرات آنتالپی واکنش استخراج معکوس با عاملهای شیمیایی گوناگون به دست آمد. با استفاده از آمونیم کربنات0.5 mol L-1 (NH4)2CO3 ، 99.87% اورانیم در یک مرحله از فاز آلی استخراج شد.