دوره و شماره: دوره 31، شماره 3 - شماره پیاپی 53، آذر 1389، صفحه 1-60 

بررسی پاسخ دزیمتر ژلی- پلی‌مری PAGAT به نوترون‌های گرمایی

صفحه 1-9

سیدمحمدمهدی ابطحی؛ مجید شهریاری؛ حسین خلفی؛ محمدحسن زحمتکش

چکیده مزیت دزیمتر ژلی- پلی‌مری توانایی منحصر به فرد آن در اندازه‌گیری دز به صورت سه‌بعدی و انتگرالی و هم‌چنین قابلیت شکل‌دهی آن به صورت شبه انسان می‌باشد. در این مطالعه دزیمتر ژلی- پلی‌مری PAGAT در ستون گرمایی رآکتور تحقیقاتی تهران، تحت تابش نوترون‌های حاصل از شکافت که انرژی آن‌ها تا حد گرمایی شدن کاهش یافته بود، قرار گرفت و پاسخ ژل با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) به صورت تغییر در آهنگ بازگشت هسته‌ها مورد بررسی قرار گرفت. خطی بودن پاسخ ژل نسبت به دز مؤثر و دز جذبی نوترون‌های گرمایی، دقت فضایی آشکارساز، خطای درجه‌بندی و کم‌ترین دز قابل تشخیص توسط دزیمتر ژلی- پلی‌مری مورد بررسی قرار گرفت. برای درجه‌بندی پاسخ ژل (R2) نسبت به دز دریافتی، توزیع شار نوترونی در ستون گرمایی به روش فعال‌سازی نوترونی پولک طلا تعیین شد و با استفاده از ضرایب تبدیل شار به دز مؤثر داده شده در توصیه‌ی ANSI/ANS-6.1.1-1997 ، دز معادل و با استفاده از عامل کیفیت QF داده شده، دز جذبی نقشه‌ی شار مذکور به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که دزیمتر ژلی- پلی‌مری PAGAT ابزار مناسبی برای دزیمتری نوترون‌های گرمایی می‌باشد. حساسیت دزیمتر به نوترون‌های گرمایی برابر با 0.01521±0.00552 Gy-1s-1 و کم‌ترین دز قابل تشخیص در حدود 1.8 Gy تقریب زده شد.

تولید، کنترل کیفی و توزیع زیستی قطعه‌ی F(ab′)2 آنتی‌بادی PR81 نشان‌دار شده با mTc99، به منظور تشخیص تومور کارسینومای سینه‌ی موش

صفحه 10-19

مجتبی صلوتی؛ محمدحسین بابایی؛ حسین رجبی؛ هاله فروتن؛ محمدجواد رسایی؛ احمد بیطرفان رجبی؛ فریبا جوهری‌داها؛ محمد مزیدی؛ جواد محمدنژاد؛ محمد شفیعی

چکیده قطعات آنتی‌بادی نسبت به آنتی‌بادی‌های کامل، دارای مزایایی برای جذب و نفوذ در تومورها هستند. هدف از این مطالعه تهیه‌ی قطعات 2F(ab') از آنتی‌بادی PR81 و نشان‌دارسازی آن‌ها با mTc99، به منظور تولید یک رادیوداروی زیستی برای تصویربرداری از سرطان سینه در پزشکی هسته‌ای است. بدین منظور آنتی‌بادی PR81 با استفاده از آنزیم پپسین به نسبت 1 به 20 (آنزیم به آنتی‌بادی) در زمان‌های مختلف هضم گردید تا بهترین زمان هضم کامل آنتی‌بادی به دست آید. قطعات 2F(ab') تولید شده، به وسیله‌ی ستون کروماتوگرافی پروتیین A تخلیص شدند. ایمونوراکتیویته‌ی قطعات آنتی‌بادی با استفاده  از روش رادیوایمونواسی برابر 65.2% ± 5.1 تعیین گردید. نشان‌دارسازی قطعات 2F(ab') با mTc99 با استفاده از HYNIC به عنوان کی‌لیت‌ساز و ترایسین به عنوان کولیگاند، در مدت یک ساعت پس از شروع واکنش، با خلوص رادیوشیمیایی 70.1%±5.2  و با پایداری بالا انجام شد. محصول تولیدی جهت افزایش خلوص رادیوشیمیایی با استفاده از روش کروماتوگرافی ژلی تخلیص گردید. مطالعات توزیع زیستی و تصویربرداری در موش‌های BALB/c دارای تومور پستان پیوندی، تجمع مولکول تولید شده را 4 ساعت پس از تزریق با حساسیت بالایی در تومور سینه بدون تجمع محسوسی در سایر اندام‌ها نشان داد. این نتایج بیان‌گر آن است که قطعه‌ی 2F(ab') آنتی‌بادی PR81 یک کاندیدای امیدوارکننده برای مطالعات تصویربرداری از کارسینومای سینه‌ی انسان به روش رادیوایمونوسینتی‌گرافی است.

بررسی رشد و انعقاد نانوذرات تیتانیم دی‌اکسید در فرایند تولید از طریق سنتز شیمیایی از فاز بخار

صفحه 20-29

مصطفی رحیمی‌نژاد سلطانی؛ کمال صابریان؛ فرزاد شهری؛ عبدالرضا سیم‌چی

چکیده در این مقاله تولید نانوذرات تیتانیم دی‌اکسید (2(TiO با استفاده از اکسایش تیتانیم تتراکلرید (4TiCl) در دمای 800 درجه‌ی سانتی‌گراد و در رآکتور دیواره- گرم از طریق سنتز شیمیایی از فاز بخار مورد بررسی قرار می‌گیرد. اثر دما و غلظت ماده‌ی اولیه و هم‌چنین اثر آب بر روی اندازه و تعداد ذرات، بلورینگی، تبدیل فاز و خلوص نانوذرات از طریق تجزیه‌های عنصری با استفاده از تکنیک‌های XRD، TEM و TG-DTA بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد که اندازه و تعداد ذرات با افزایش غلظت ماده‌ی اولیه افزایش می‌یابد به طوری که می‌توان اندازه‌ی اولیه‌ی نانوذرات را با تغییر عوامل کنترل کرد. نتایج هم‌چنین نشان دادند که استفاده از آب موجب کاهش چشمگیر اندازه‌ی ذرات و ارتقاء درجه‌ی بلورینگی می‌شود. در تمامی نتایج، فاز بلوری به دست آمده آناتاز بود و هیچ گونه استحاله و هم‌چنین ناخالصی در نانوذرات تیتانیم دی‌اکسید به دست آمده مشاهده نشد. از نانوذرات تیتانیم دی‌اکسید در تهیه‌ی نانوسیال استفاده می‌شود که این نانوسیال در افزایش راندمان و ایمنی رآکتورهای هسته‌ای به کار گرفته می‌شوند. از آن جایی که ویژگی‌های نانوذرات تیتانیم دی‌اکسید بر خواص نانوسیال تأثیر به سزایی دارد، ‌در این مقاله به مطالعه آن پرداخته شده است.

کاربرد فن‌آوری هسته‌ای جهت کنترل عملی خسارت کرم گلوگاه انار

صفحه 30-35

حمیدرضا ذوالفقاریه؛ حسین فرازمند؛ رضا وفایی‌شوشتری؛ محمد بابایی؛ سیدضیاء‌الدین طباطبایی

چکیده ایران از نظر تولید و صادرات انار در رتبه‌ی اول دنیا قرار دارد. کرم گلوگاه انار آفت مهم انار کشور است. به خاطر زیست‌شناسی حشره، مبارزه‌ی شیمیایی عملی نبوده و خسارت این آفت در مواردی از 30 درصد محصول نیز تجاوز می‌کند. روش نابارورسازی یکی از روش‌هایی است که برای کنترل آفات مختلف با شرایط خاص کاربرد دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی کنترل عملی کرم گلوگاه انار با استفاده از روش هسته‌ای نابارورسازی روی میوه انجام شد. انارهای آلوده به مرحله‌ی لاروی و شفیرگی آفت از باغات انار ساوه جمع‌آوری، به آزمایشگاه پژوهشکده منتقل، در شرایط دمایی 2±28 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد، رژیم نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی و با استفاده از جیره‌ی غذای مصنوعی پرورش داده شدند. شفیره‌های جوان و مسن به دست آمده، تحت پرتودهی گاما قرار گرفته و با نسبت‌های
º :º :1:1 تا 1:1:9:9 (نر پرتودهی شده: ماده‌ی پرتودهی شده: نر طبیعی: ماده‌ی طبیعی) روی میوه‌های انار در داخل قفس‌ها رها شدند. نتایج حاصل نشان داد که کاربرد دزهای نابارورکننده‌ی 120 و 160 گری، روی شفیره‌های جوان 1-2 روزه و مسن 3-4 روزه و با نسبت رهاسازی 1:1:7:7 تا 1:1:9:9 در مقایسه با شاهد با نسبت رهاسازی º :º :1:1 خسارت کرم گلوگاه روی محصول انار را کنترل می‌نماید.

کاهش مقدار مولیبدن در فرایند تولید اکسید اورانیم کارخانه‌ی بندرعباس به روش تهی‌سازی با محلول سدیم کلرید اسیدی

صفحه 36-42

زهره مقدم‌فرد؛ سروژ وارطانیان؛ ژاله پورحسینی؛ نرگس پاکیزوند؛ احمد غدیری

چکیده یکی از معضلات موجود در برخی از کارخانه‌های تولید اکسید اورانیم جهان، وجود عنصر مولیبدن در محصول 8O3U تولید شده می‌باشد. روش‌های متعددی برای کاهش مولیبدن در فرایند تولید 8O3U ارایه شده است. از آن جایی که هدف این پژوهش، کاهش مقادیر مولیبدن در فرایند تولید اکسید اورانیم بندرعباس، با کم‌ترین تغییرات ممکن در خطوط فرایندی کارخانه بود، روش شستشوی فاز آلی باردار با محلول سدیم کلرید اسیدی انتخاب گردید. با انجام آزمایش‌های بهینه‌سازی، محلول شستشوی سدیم کلرید 1.2 مولار به اضافه‌ی سولفوریک اسید 0.02 مولار، جای‌گزین محلول سدیم کربنات 10% (محلول شستشوی مورد استفاده در کارخانه‌ی بندرعباس) شد. با استفاده از محلول شستشوی فوق، میزان تهی‌سازی فاز آلی از مولیبدن از 96.94  (سدیم کربنات 10%) به 4.17  کاهش یافت. در نهایت میزان مولیبدن در 8O3U تولیدی از 6.4به 0.14   تنزل پیدا کرد.

تعیین نمودار تعادلی جذب گاز HF روی زغال فعال

صفحه 43-50

حسین بهرامی؛ سیدجابر صفدری؛ سیدمحمدعلی موسویان

چکیده یکی از محصولات فرعی نامطلوب در صنعت غنی‌سازی اورانیم، گاز هیدروژن فلورید است. اثرات نامطلوب آن روی محیط زیست و تجهیزات فرایندی به علت سمیت و خورندگی بالای آن جذب آن توسط برج‌های جذب (تله‌های شیمیایی) را ضروری ساخته است. یکی از جاذب‌های پیشنهادی برای جذب هیدورژن فلورید، زغال فعال است. منحنی تعادل جذب HF توسط زغال فعال یکی از اطلاعات مهم برای طراحی برج‌های جذب می‌باشد. به دلیل عدم وجود منحنی یاد شده و جاذب مناسب، در این مقاله به بررسی جذب سطحی هیدروژن فلورید بر روی چهار نوع زغال فعال پرداخته شده است. داده‌های تعادلی در فشارهای کم‌تر از 30 میلی‌بار در دمای محیط به صورت تجربی به دست آمده است و مقادیر ثابت ایزوترم فرندلیچ، لانگمویر، توث و هنری از برازش با داده‌های آزمایشگاهی محاسبه شده است. هم چنین عوامل مؤثر بر جذب هیدورژن فلورید با انواع مختلف زغال فعال بررسی شده است. در نهایت ایزوترم‌های جاذب‌های مختلف با یک‌دیگر مقایسه و زغال نوع اول، دوم و چهارم جاذب‌های مناسب تشخیص داده شدند و از میان مدل‌های ریاضی برای پیش‌بینی نقاط تعادل، مدل توث برای زغال نوع اول، دوم و چهارم با متوسط درصد خطای مطلق، به ترتیب، برابر با 12.9 ، 16.5  و 34/0  مطابقت بیش‌تر و بهتری با نتایج تجربی دارد.

بررسی پارامترهای مؤثر بر استخراج حلالی ایتربیم (Yb) از محلول فروشویی کانسنگ آنومالی 5 ساغند

صفحه 51-56

محمود عبداللهی؛ سعید علمدارمیلانی؛ محمدجواد کلینی؛ محمدرضا صمدزاده یزدی

چکیده در این پژوهش، استحصال و پرعیارسازی Yb(III) از محلول فروشویی کانسنگ آنومالی 5 ساغند با استفاده از EHPA2D به عنوان استخراج‌کننده­ی آلی و کروزین به عنوان رقیق‌کننده، و هم­چنین بهینه‌سازی پارامترهای مؤثر بر آن مورد بررسی قرار گرفته­ است. بررسی نمونه‌های کانسنگ آنومالی 5 معدن ساغند نشان داد که علاوه بر اورانیم و توریم، عناصر بسیار با ارزش نادر خاکی نیز در این کانسنگ موجود می‌باشند و با توجه به محاسبات انجام شده ارزش ریالی عناصر نادر خاکی موجود در این منطقه بیش از 20 برابر ارزش اورانیم و توریم است. استخراج ایتربیم و سایر عناصر موجود در محلول فروشویی در pHهای مختلف بررسی شد و مشخص گردید که با افزایش pH، میزان استخراج این عناصر افزایش می‌یابد. میزان استخراج ایتربیم، اورانیم، لانتانیم، ایتریم، سریم و آهن در 2pH=، به ترتیب، برابر 99.9 ، 83 ، 13.5 ، 99.8 ، 8.5  و 27.4% به دست آمد. بررسی تأثیر افزایش نسبت حجمی دو فاز آبی به آلی (A/O) نشان داد که با افزایش این نسبت، میزان استخراج عناصر همراه ایتربیم بیش از خود ایتربیم کاهش می‌یابد. بنابراین از این امر می‌توان برای جدایش مطلوب ایتربیم بهره جست. با استفاده از نمودار مکیب- تیلی با 9A/O= و در 2pH= تعداد مراحل نظری استخراج برابر 2 به دست آمد. در نهایت، استریپ فاز آلی با استفاده از غلظت‌های مختلف نیتریک اسید مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت.

Discrete Levels Density and Spin Cut off Parameters of the 36Cl, 40K, 60Co and 61Ni Nucleuses

صفحه 57-60

R. . Razavinejad؛ T. Kakavand؛ A.N. . Behkami

چکیده On the bases of Bethe and the constant temperature models, the level density parameters have been calculated for the 36Cl, 40K, 60Co and 61Ni nuclei, nucleuses through fitting the complete level schemes in low excitation energy levels. Both calculations reproduce experimental level densities equally well. The spins cut off parameters of the same nuclei have been determined from the analysis of experimental data for spins of low-lying states.