دوره و شماره: دوره 28، شماره 3 - شماره پیاپی 41، آذر 1386، صفحه 1-53 

ناحیه پایداری مناسب برای طیف‌سنج جرمی دام یون چهار قطبی RF با ولتاژ ضربه‌ای

صفحه 1-8

مینا برادران؛ سیدمحمود سادات کیایی؛ علیرضا شرفی

چکیده دام یون چهارقطبی در سطح وسیعی برای محصورسازی یونها و طیف‌سنجی جرمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و شاهد استفاده روزافزون این طیف‌سنج می‌باشیم. معمولاً برای محصورسازی یون‌ها در این دام، از ولتاژ سینوسی استفاده می‌شود. اما با استفاده از ولتاژ ضربه‌ای می‌توان قدرت تفکیک طیف‌سنج جرمی را افزایش داد بطوری که در زمینه جداسازی ایزوتوپهای سبک کاربرد داشته باشد. در این مقاله برای طراحی این طیف‌سنج با ولتاژ ضربه‌ای محاسباتی روی نواحی اول و دوم انجام دادیم و با بررسی و تحلیل نتایج این محاسبات به این نتیجه رسیدیم که ناحیه اول پایداری، برای عملکرد دام با ولتاژ ضربه‌ای مناسب می‌باشد.

سنتز بی‌فسفونات HEDP بعنوان رادیوداروی تشخیصی استخوانی-

صفحه 9-14

غلامعلی شعبانی؛ مجتبی عبداله پور؛ رضا نجفی

چکیده رادیوداروهای تشخیصی 99mTc-MDP و 99mTc-HEDP بیش از سه دهه است که برای سنتیگرافی استخوان بکار می‌روند. هدف از اجرای این کار پژوهشی سنتز بی‌فسفونات HEDP در بخش تهیه و تولید رادیوایزوتوپ است که بعنوان ماده اولیه برای تولید کیت لیوفیلیزه HEDP بصورت استریل و بدون مواد تب‌زا می‌باشد. نتایج حاصل نشان می‌دهند که ماده سنتز شده HEDP بیش از 95 درصد قابلیت نشاندارشدن با رادیوداروی پرتکنتات 99mTcO4- را داشته و کلیه آزمایشهای رادیوداروئی آن مطابق با فارماکوپه USP می‌باشد. ضمناً پایداری کیت کافتی خواه شده (لیوفیلیزه) HEDP بیش از یک سال در دمای یخچال (4 تا 8 درجه سانتی‌گراد) است.

مطالعات زمین‌شناسی و کانه‌زایی مواد پرتوزا در منطقه فلززای بافق- ساغند (زریگان)

صفحه 15-20

احسان ترابیان؛ محمدفخرالدین آقاجانپور؛ محمدجواد دارایی

چکیده منطقه اکتشافی زریگان در 50 کیلومتری شمال شهرستان بافق در شرق استان یزد واقع است. این منطقه جزئی از سیستم کافت درون قاره‌ای ایران مرکزی در پرکامبرین می‌باشد. فرایندهای ماگمایی متعلق به 500 میلیون سال پیش با ترکیب اسیدی- کالک آلکالی در بروز انواع متاسوماتیسم بارور در این منطقه نقش داشته‌اند؛ به تبع فعالیت­های تکتونیکی، بخشهای کانه‌دار به وسیلة محلول هیدروترمالی دارای Si، K، Fe، Na با روند کلی شرقی- غربی تشکیل شده‌اند. کانی‌سازی با بخشهای آلبیتی، آلبیت- اپیدوت- آمفیبولی و سیلیسی مرتبط است و در مجاورت دایک­های دیابازی که با توفی اسیدی در برگرفته شده‌اند، جای گرفته است. این بخشها دارای ضخامت متوسط  0.3 تا 2 متر می‌باشند. کانی­­های اصلی در بخشهای کانه­دار شامل تیتانومگنتیت، پیتچبلند و در بعضی بخشها دیویدایت با پیریت و ... می­باشند که با فراوانی متوسط 5-3% و شیب º35-30 به سمت شمال بصورت افشان، رگچه‌های نامنظم و تجمعی تشکیل شده‌اند. عناصر رادیوآکتیو U، Th به ترتیب با فراوانی 2500-50 و   5000-50 گرم در تن دیده می‌شوند مطالعه زمین­شناسی عمقی نشان می­دهد که پرتوزایی در این بخشها پیوسته نبوده و در اعماق کمتر از 40 متر وجود دارد. میزان فراوانی عناصر فرعی Zr، Ti، Ce و اکسید اصلی 3‌O2Fe  در این مجموعه قابل توجه است.

بررسی اثر پلاریزاسیون اسپینی در انرژی ورودی مورد نیاز و بهره انرژی برای سوخت 3He

صفحه 21-26

رسول خدابخش؛ امین سلطانیان

چکیده برای تعیین بهره انرژی همجوشی و گداخت، همچنین برای تغییر دما با زمان در مورد ساچمه‌های فشردة DT، D3He، DD، H11B و 3He3He در فضای عاری از میدان مغناطیسی تاکنون محاسبات متعددی انجام شده است. مقایسة نتایج تجربی بهرة انرژی با نتایج شبیه‌‌سازی همجوشی در میدان لختی برای مدل های گداخت جرقه‌ایو گداخت حجمی، درستی و دقت مدل بکار برده شده را نشان می‌دهد. یکی از شرایط مورد نیاز برای تولید الکتریسیته در مقیاس صنعتی افزایش بهرة انرژی همجوشی همراه با کاهش انرژی ورودی می‌باشد. در این مقاله با استفاده از مدل گداخت حجمی برای ساچمه‌های سوختی 3He3He در شرایط مختلف، بهرة انرژی و تغییرات انرژی پلاسما با زمان در شرایط پلاریزاسیون اسپینی هسته‌ای (در یک میدان مغناطیسی) حساب شده است. مقایسة نتایج حاصل از پلاریزاسیون اسپینی با نتایج مربوط به سوخت غیرپلاریزه، نشان می‌دهد که پلاریزاسیون اسپینی هسته‌ای در کاهش انرژی اولیه مورد نیاز برای رسیدن به شرایط همجوشی و افزایش بهرة گداخت مؤثر است، حتی در برخی از موارد منجر به کاهش 35 درصدی انرژی ورودی می‌شود.

استخراج گزینشی و جداسازی مقادیر جزئی کبالت-57 از نیکل

صفحه 27-35

مهدی اخلاقی؛ پژمان روشن فرزاد

چکیده مقادیر جزئی کبالت-57  به روش استخراج با حلال در حضور عامل کمپلکس‌ساز تیوسیانات، از فاز آبی به فاز آلی ایزوفرون استخراج و از نیکل جدا شد. تأثیر غلظت عامل کمپلکس‌ساز، نسبت حجم فازها و اسیدیته فاز آبی بر بهره جداسازی بررسی گردید. کبالت-57 استخراج شده، در حضور اسید کلریدریک غلیظ طی استخراج برگشتی به فاز آبی برگردانده شد و تأثیر غلظت و حجم اسید بر بهره استخراج برگشتی بررسی گردید. نتایج حاصل نشان داد که محلول تیوسیانات آمونیوم با غلظت 4% وزنی- حجمی، اسیدیته pH=1.5-2  و نسبتهای کوچکتر حجم فاز آلی به حجم فاز آبی بالاترین بهره جداسازی را دارد. بهره استخراج برگشتی کبالت-57 در 5 مرحله شستشو با اسید کلریدریک 5 نرمال، 99.57%  بدست آمد.

بررسی تأثیر نوع آلیاژ آلومینیوم بکار رفته در دیواره اتاقک یونش چاهکدار مرتبط با هوای آزاد بر پاسخ اتاقک در انرژی پرتوهای گامای Cs137، Co57 و Am241

صفحه 36-43

غلامرضا رئیس علی؛ معصومه دهقانی مقدم؛ سعید حمیدی؛ مصطفی غفوری؛ عبدالرضا سلیمانیان؛ ارژنگ شاهور؛ کوروش اربابی

چکیده اتاقک‌های یونش چاهکدار مرتبط با هوای آزاد در مراکز پرتو درمانی برای اندازه‌گیری شدت چشمه‌های براکی تراپی به کار می‌روند. در این کار پژوهشی با استفاده از کد مونت کارلوی MCNP-4C، اتاقک یونش چاهکدار مدل HDR-33004 شبیه‌سازی شده است. پاسخ اتاقک (جریان الکتریکی) شبیه‌سازی شده برای مکانهای مختلف چشمه در طول محور مرکزی اتاقک، رفتار مشابهی با نتایج حاصل از اندازه‌گیری‌ داشت و مکان مرجع اندازه‌گیری در اتاقک شبیه‌سازی شده با مکان مرجع اندازه‌گیری شده در اتاقک مدل HDR 33004 یکسان بود. نتایج حاصل نشان داد که مقدار جریان حساب شده به ازای واحد شدت برای چشمه Cs137 بستگی چندانی به نوع آلیاژ آلومینیوم به کار رفته در دیواره اتاقک ندارد، ولی برای چشمه‌های Co57 و Am241، نوع آلیاژ آلومینیوم دیواره اتاقک تأثیر قابل ملاحظه‌ای در پاسخ اتاقک دارد و وجود عناصری با عدد اتمی بالا مانند روی در آلیاژهای آلومینیوم بکار رفته در دیواره اتاقک، باعث افزایش در پاسخ اتاقک برای چشمه‌های Co57 و Am241 می‌شود. همچنین مشخص شد که برای آلیاژهای مشابه Al-7091 پاسخ‌های حساب شده آشکارساز و اندازه‌گیری شده برای چشمه‌های Cs137، Co57 و Am241 در توافـق خوبـی با یکـدیـگرند که ایـن نشـان‌دهنـده بـکارگیـری آلیـاژهایـی مانند Al-7091 در سـاخت اتاقـک مـدل HDR-33004 می‌باشد. از نتایج به دست آمده در این تحقیق می‌توان در طراحی اتاقک‌های یونش چاهکدار مرتبط با هوای آزاد برای چشمه‌های گامای کم انرژی استفاده کرد.

اثر دما و دبی جریان گاز بر فرایند کربوکلریناسیون دی‌اکسید زیرکونیوم

صفحه 44-49

کمال صابریان؛ شهرام رایگان؛ علی موحدیان؛ سیداحمد حسینی سمنانی

چکیده کربوکلریناسیون دی‌اکسید زیرکونیوم، مهمترین مرحله در فرایند تولید فلز زیرکونیوم می‌باشد. در این تحقیق اثر متغیرهای دما و دبی جریان گاز روی کلریناسیون 2ZrO در حضور کربن سیاه و تحت فشار جزیی گاز کلر معادل  0.3 اتمسفر در رآکتور بستر ثابت همدما در مقیاس آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که تبدیل 2ZrO بشدت تحت تأثیر دما می‌باشد و از میان دماهای مورد آزمایش فقط در دمای  K1223 از تغییر جریان گاز متأثر می‌گردد. انرژی آکتیواسیون فرایند برابر با kCal/mol60 بدست آمد. مدل حاکم بر فرایند، « واکنش شیمیایی روی سطح اکسید» تشخیص داده شد .

Monte Carlo Determination of Full Energy Peak Efficiency for HPGe Detector and Self-Absorption Correction of Environmental Samples

صفحه 50-53

M.R Abdi؛ M Mostajaboddavati؛ H Faghihian

چکیده The Monte Carlo method was used to determine full energy efficiency of a high-purity germanium (HPGe) coaxial detector within an energy range of 53.2-2614 keV. Also, measurement was carried out for a standard Marinelli beaker of 600cm3, which was placed into the reference material of mixed gamma. The plot of the experimentally derived efficiency versus the incident gamma radiation energy showed variations at certain energies which is attributed to the detectors characteristics. The results obtained by the Monte Carlo method and those of the experimental measurements resulted in a standard deviation of 2.3 to 7%. The method was also applied to determine self-absorption correction of the environmental radioactive materials which gave rise to a deviation of 3–12%.