چکیده غشاهای نانولوله‌ی کربنی به دلیل خواص منحصربه‌فرد خود می‌توانند در جذب و جداسازی ترکیب‌ها تحول شگرفی را ایجاد کنند. جذب آلاینده‌های حاصل از واحدهای فرآوری شیمیایی اورانیم یکی از مهم‌ترین مسایل زیست محیطی در این صنعت است. لذا به منظور بررسی کارآیی غشاهای نانولوله‌ی کربنی در جذب ترکیب‌های حاصل از واحدهای فرآوری شیمیایی اورانیم، جذب دما ثابت آلاینده‌های 2UO، 2F، 6UF، 4UF و 2F2UO بر روی نانولوله‌های کربنی از طریق شبیه‌سازی مونت‌کارلو مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در این مطالعه تأثیر فشار و اندازه‌ی قطر نانولوله‌ی کربنی بر جذب نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که جذب درون نانولوله‌های کربنی به صورت 2F > 6UF > 2F2UO > 4UF > 2UO است. به عبارت دیگر، بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار جذب درون نانولوله‌های کربنی، به ترتیب، مربوط به 2UO و گاز 2F است. هم‌چنین بررسی تأثیر فشار و قطر نانولوله بر میزان جذب نشان داد که با افزایش فشار و قطر نانولوله میزان جذب تمامی مواد افزایش می‌یابد و میزان تأثیر فشار به قطر نانولوله‌ی کربنی و نوع گاز بستگی دارد.
 

چکیده اثر پارامترهای غلظت اولیه‌ی محلول زیرکونیم، غلظت نیتریک اسید، درصد حجمی حلال آلی تری‌بوتیل‌فسفات و نسبت فازی، بر درصد استخراج و جداسازی زیرکونیم از هافنیم در روش ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفته و شرایط بهینه برای این پارامترها برای استفاده در عملیات پیوسته (مخلوط‌کن- جداساز) معرفی شده است. در بررسی تجربی فرایند استخراج زیرکونیم در مخلوط‌کن- جداساز افقی 6 مرحله‌ای آزمایشگاهی، محلول آبی (خوراک)، مخلوط 4 مولار نیتریک اسید و 4 مولار هیدروکلریک اسید، حاوی 60 گرم‌ بر لیتر زیرکونیم بود. تری‌بوتیل‌فسفات 50 درصد حجمی رقیق شده در کروزین، نسبت فازی یک؛ دما و فشار محیط و تندی هم‌زن 1000 دور بر دقیقه، برای عملیات استخراج مورد استفاده قرار گرفته است. در این کار پژوهشی درصد استخراج زیرکونیم در مرحله‌های مختلف جداسازی در 3 زمان مختلف، با مقدار نظری به دست آمده از نمودار مک‌کیب- ‌تیل، مقایسه شده است. نتایج نشان داد که به علت نزدیک بودن درصد استخراج زیرکونیم در هر یک از مرحله‌های مخلوط-کن- جداساز به درصد استخراج آن در مرحله‌های نظیر شرایط تعادلی، تطابق بسیار خوبی بین داده‌های آزمایشگاهی و نظری وجود دارد.
 

چکیده در این پژوهش توزیع انرژی و توزیع زاویهای یون‌های نیتروژن دستگاه پلاسمای کانونی 1SBUMTPF با استفاده از آشکارساز رد هسته‌ای 39CR- تعیین و نتایج با نتایج حاصل از آشکارساز رد هسته‌ای پلی‌کربنات مقایسه شد. برای این منظور، با بهره‌گیری از نرم‌افزار SRIM بُرد یون‌های نیتروژن در آلومینیم محاسبه و با استفاده از روش لایه‌نشانی بخار فیزیکی (PVD) ضخامتهای مختلفی از صافی آلومینیمی بر روی آشکارسازها نشانده شد. با استفاده از فیلم‌های لایه‌نشانی شده، ناهم‌سانگردی توزیع یون‌های نیتروژن مورد بررسی قرار گرفت. هم‌چنین تغییرات چگالی یون‌ها در بازه‌های مختلف انرژی بررسی شد. بررسی منحنی توزیع زاویه ای گسیل یون نیتروژن در این دستگاه، قله‌ای را در زاویه‌ی 30 درجه نسبت به محور آند نشان داد که با نتایج آزمایش انجام شده با استفاده از آشکارساز پلی‌کربنات برای این دستگاه کاملاً تطابق داشت.

چکیده سیستم پرتودهی قابل حمل -T60SVHI-Co- با چشمه‌ی 60Co- برای پرتودهی پیاز مورد استفاده قرار گرفته است. برای بهینه‌سازی و تغییر کاربری سیستم، شناخت کافی از دز جذبی محصول‌ها ضروری است. در این مقاله دز جذبی در نقاط مختلف محفظه‌ی تابش، قبل از بارگذاری، با استفاده از کد C4MCNP محاسبه و با نتایج حاصل از اندازه‌گیری دز مذکور در امتداد خط مرکزی با دزیمترهای رد، آمبر و کلیر در پژوهشکده-ی کاربرد پرتوها مقایسه شده است. مقادیر به دست آمده از دزیمترها و نتایج کد مطابقت خوبی با هم دارند. توزیع دز در داخل
محفظه‌ی تابش بر روی صفحه‌ای به ابعاد cm30×cm60 با کد C4MCNP محاسبه شده است. آهنگ دز کمینه، بیشینه و آهنگ دز در ناحیه‌ی
هم‌دز مرکزی، به ترتیب، 3/0، 6/2 و kGy/hr 25/1 به دست آمده است. آهنگ دز اندازه‌گیری شده در ناحیه‌ی هم دز مرکزی با دزیمترهای رد، آمبر و کلیر، به ترتیب، برابر با 37/1، 30/1 و kGy/hr 30/1 است. اختلاف آهنگ دز مرکزی محاسبه شده با کد و دزیمترها، به ترتیب، برابر 7/8، 8/3 و %8/3 است. هم‌چنین بعد از بارگذاری، برای داشتن نسبت یکنواختی دز مناسب برای تغییر کاربری سیستم از پرتودهی پیاز به گندم با استفاده از کد C4MCNP سپرهایی در جلوی چشمه‌های جدید، طراحی شده و نتایج با اندازه‌گیری تجربی مقایسه شده است.
 

چکیده چشمه‌ی خارجی نوترون نقش مهمی در راه‌اندازی رآکتور دارد؛ بنابراین حل تحلیلی معادله‌های سینتیک نقطه‌ای نوترون در حضور چشمه‌ی خارجی، برای پیش‌بینی تغییر چگالی نوترون در طول راه‌اندازی رآکتور حایز اهمیت است. در کارهای پیشین، حل تحلیلی معادله‌های سینتیک نقطه‌ای نوترون در حضور چشمه‌ی خارجی ثابت انجام شده است، اما با توجه به نوسان‌های چشمه‌ی نوترون حول یک مقدار میانگین، می‌توان چشمه را متغیر با زمان در نظر گرفت. لذا در پژوهش حاضر یک حل تحلیلی برای معادله‌های سینتیک نقطه‌ای نوترون با یک گروه نوترون تأخیری و افزایش تدریجی واکنش‌پذیری برای چشمه‌ی خارجی، با نوسان‌های سینوسی در زمان راه‌اندازی رآکتور ارایه شد. تنها تقریب به کار رفته در این پژوهش، چشم‌پوشی از مشتق دوم چگالی نوترون است. نتایج پژوهش حاضر در حد دامنه‌های خیلی کوچک نوسان، با نتایج کارهای دیگران هم-خوانی کامل دارد.
 

چکیده با استفاده از معادله‌ی فوکر- پلانک به بررسی تابع توزیع انرژی الکترون در فاصله‌ی بین غلاف و سوخت در رآکتور هسته‌ای 1000VVER- بوشهر پرداخته شد. در این راستا، با استفاده از روش حل عددی رونژ- کوتا معادله‌ی فوکر- پلانک حل شده و رفتار غیرتعادلی الکترون‌های عبوری در فاصله‌ی بین غلاف و سوخت تحلیل شد. برای بالا بردن دقت کار از زبان برنامه‌نویسی ++C استفاده شد. هم‌چنین با به کارگیری کد مونت‌کارلو 4GEANT، واکنش شکافت هسته‌ای در میله‌ی سوخت شبیه‌سازی شده و تابع توزیع انرژی الکترون در فاصله‌ی بین غلاف و سوخت هسته‌ای به دست آمد. نتایج نشان داد که اغلب الکترون‌ها در این ناحیه گرمایی بوده و تابع توزیع انرژی آن‌ها از تابع توزیع ماکسول دور است. هم‌چنین به بررسی اثر گاز کریپتون بر تابع توزیع انرژی الکترون‌ پرداخته و ملاحظه شد که گاز کریپتون اثر ناچیزی بر تابع توزیع الکترون‌ها دارد.
 

چکیده آشکارساز HPGe دانشگاه اصفهان به کمک کد محاسباتی MCNP شبیه‌سازی و تابع پاسخ آن تعیین شد. سپس برنامه‌ی شبیه‌سازی شده برای چشمه‌‌های حجمی مارینلی با ترکیب‌ها و چگالی‌های مختلف (3 g/cm2-8/0=ρ، 90-10=z) اجرا شد. هم‌چنین طیف‌نمایی با آشکارساز مذکور، در آزمایشگاه برای نمونه‌های حجمی مارینلی با درصدهای خودجذبی متفاوت به انجام رسید. سپس با جمع‌آوری و مقایسه‌ی نتایج، چگونگی اثرات چگالی و ترکیب نمونه‌ها بر میزان خودجذبی در طیف‌های گاما، برای چشمه‌های مارینلی بحث و بررسی و برای هر دو حالت تجربی و شبیه‌سازی، نمودار سطح بازده برحسب انرژی پرتو گاما و چگالی نمونه رسم شد. با مقایسه‌ی نتایج تجربی و شبیه‌سازی توانمندی روش شبیه‌سازی برای محاسبه‌ی بازده برحسب دو پارامتر انرژی و چگالی تأیید شد. این روند می‌تواند برای تولید منحنی بازده مناسب، برای هر چگالی نمونه به کار برده شده و سبب کاهش تعداد استاندارد مورد نیاز در آزمایشگاه و هزینه‌های مربوطه شود. علاوه بر آن مشاهد شد که در مسأله‌ی خودجذبی، چگالی نسبت به نوع ترکیب، اثر بیش‌تری دارد و بر خودجذبی کل گستره‌ی ‌انرژی مورد مطالعه تأثیرگذار است، در حالی که تأثیر نوع ترکیب، تنها در گستره‌ی انرژی‌های کم‌تر از keV400 است.  

چکیده فعالیت آشکارپذیر کمینه، حداقل فعالیتی است که سیستم می‌تواند، با یک سطح اطمینان از پیش تعیین شده، آن را به طور متمایز از زمینه آشکار کند. در نمونه‌هایی که فعالیت آن‌ها پایین است باید از سیستمی استفاده شود که مقدار فعالیت آشکارپذیر کمینه در آن قابل مقایسه با شمارش نمونه است. در این پژوهش، مقدار فعالیت آشکارپذیر کمینه برای طیف‌سنج AT1315 به روش تجربی تعیین، میزان تغییرات آن با زمانِ اندازه‌گیری و جرم نمونه‌ها بررسی شده است. هم‌چنین وجود یک رابطه بین فعالیت آشکارپذیر کمینه و این کمیت‌ها و ضرورت تعیین مجدد آن با تغییر هر یک از این پارامترها تأیید شد. به منظور اجتناب از اندازه‌گیری‌های مکرر، یک رابطه‌ی نظری برای محاسبه‌ی فعالیت آشکارپذیر کمینه به دست آمد و سپس مقادیر نظری و تجربی فعالیت آشکارپذیر کمینه با هم مقایسه شدند.
 

چکیده با توجه به اهمیت روش‌های پرتوسنجی در اکتشاف عناصر پرتوزا به ویژه دو عنصر پرتوزای اورانیم و توریم، در این پژوهش از داده‌های ژئوفیزیک هوایی پرتوسنجی (تهیه شده توسط سازمان انرژی اتمی ایران) و روش دورسنجی، برای اکتشاف ناحیه‌ای عناصر پرتوزای منطقه استفاده شده است. ابتدا حجم بالایی از داده‌های رقومی پرتوسنجی پردازش، طبقه‌بندی و تحلیل، و با استفاده از روش‌های آماری، ناهنجاری از منطقه‌های زمینه جدا شدند. با بررسی‌های زمین‌شناسی و دورسنجی انجام شده در محدوده‌ی ناهنجاری‌های واقع در برگه‌ی 1:50000 سلماس، تازه شهر و پیمایش‌های انجام شده در این محدوده، این نتیجه حاصل شد که واحدهای پرتوزای محدوده‌ی مطالعاتی بیش‌تر شامل گرانیت‌های وابسته به یک منطقه‌ی کششی درون صفحه‌ای و یا یک منطقه‌ی کششی پس از برخورد و رسوبات جوان منطقه است. با در نظر گرفتن اهمیت بالای لایه‌ی اطلاعاتی ژئوفیزیک هوایی در شناسایی و پی‌جویی عناصر پرتوزا، با تلفیق این نقشه‌ها با داده‌های ماهواره‌ای و زمین‌شناسی، منطقه‌های امیدبخش برای عناصر پرتوزا معرفی شدند، سپس اقدام به ارزیابی نهایی پتانسیل عناصر پرتوزای منطقه برای کنترل زمینی شد. با توجه به مقدار بالای اورانیم توده‌ی نفوذی گرانیت قوشچی و غنی شدگی بالای آن نسبت به نواحی دیگر، به نظر می‌رسد که ماگمای به وجود آورنده‌ی این توده‌ها، دارای مواد پرتوزای بالایی بوده و آن‌ها را با خود به سطح حمل کرده است، ولی شرایط لازم برای تشکیل ذخیره‌ی اورانیم وجود نداشته است.
 

چکیده صحت اندازه‌گیری نسبت ایزوتوپی در تمام دستگاه‌های طیف‌سنج جرمی پلاسمای جفت شده‌ی القایی به دلیل وجود پدیده‌ی انحراف جرم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. انحراف جرم بیان‌گر اختلاف در نسبت‌سنجی ایزوتوپی اندازه‌گیری شده با مقدار حقیقی است. در این پژوهش علاوه بر معرفی کامل این پدیده، نقاط به وجود آورنده‌ی آن شامل پلاسما، محدوده‌ی پتانسیل‌های لنزهای یونی و آشکارساز بررسی شده است. تأثیر غلظت گونه‌ی اورانیم، میدان الکتریکی در پشت مخروط دوم، تغییرات ولتاژ آشکارساز، توان مصرف شده در پلاسما و سرعت جریان ورود نمونه بر روی انحراف جرم نشان داده شده است. براساس نتایج و مقادیر بهینه‌ی به دست آمده، در یک محیط آبی بدون مزاحمت، کم‌ترین انحراف جرم (خطای نسبی %3/0-) برای نسبت‌سنجی ایزوتوپی عنصر اورانیم با مقدار انحراف معیار نسبی %2/1 در غلظت mg/L 3/0 هنگامی حاصل شد که ولتاژ لنزهای یونی 1 و 2 در دستگاه طیف‌سنج جرمی زمان پرواز پلاسمای جفت شده‌ی القایی به ترتیب 700- و 550- ولت بود و دستگاه با پلاسمای با توان 1000 وات، نرخ جریان نمونه‌ی ml/min 78/0 و با ولتاژ آشکارسازی 2450- ولت، تنظیم شده بود.
 

چکیده تفنگ‌های الکترونی ابزارهای بسیار مهم و پرکاربرد در پراکندگی الکترون هستند. مدل‌های مختلف و متنوعی از این تفنگ‌ها طراحی شده است. در این مقاله با استفاده از نسخه‌ی 0/8 کد محاسباتی SIMION سه بُعدی، یک تفنگ الکترونی انرژی- پایین، مناسب انجام مطالعه‌های برخورد الکترون طراحی و شبیه‌سازی شده است. از این کد محاسباتی برای تصحیح ویژگی‌های کانونی عدسی‌های الکترواستاتیکی و محاسبه‌ی ولتاژهای اعمال شده به آن‌ها استفاده می‌شود، و هم‌چنین تعیین محل و قطر روزنه‌ها (الکترودها) و مسیریابی عبور باریکه‌ی الکترونی از درون سیستم عدسی‌های الکترواستاتیکی با استفاده از این کد محاسباتی صورت می‌گیرد. سیستم تفنگ الکترونی طراحی شده، الکترون‌ها را از یک چشمه‌ی گرما- یونی به محیط برهم‌کنش (هدف) در گستره‌ی وسیعی از انرژی‌های نهایی متغیر متمرکز می‌نماید.
 

چکیده انار در بسیاری از مناطق ایران کشت می‌شود. با توجه به حساسیت میوه‌ی انار به کرم گلوگاه، ایجاد ارقام جدید سازگار، لازم و ضروری است. تنوع ژنتیکی از عوامل ضروری برای اصلاح نباتات است. جهش، ابزار سودمندی در تقویت تنوع ژنتیکی و ایجاد ارقام جدید در درختان میوه و گیاهان زراعی است. اولین گام در اصلاح به روش جهش‌زایی، تعیین دز مطلوب پرتودهی است. لذا این پژوهش به منظور تعیین دز مناسب پرتو گاما انجام شد. ابتدا قلمه‌هایی از شاخه‌های یکساله‌ی انار تهیه و میزان زنده‌مانی جوانه در قلمه‌ها در دزهای مختلف پرتو گاما مورد بررسی قرار گرفت. دزهای مورد استفاده شامل 12 مقدار از صفر تا 120 گری (º، 20، 30، 40، 50، 60، 70، 80، 90، 100، 110 و 120) بودند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار طراحی شد. میزان زنده‌مانی، اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال %1 بین نمونه‌های شاهد و نمونه‌های پرتودیده در دزهای مختلف نشان داد. رگرسیون خطی بین درصد زنده‌مانی و دز پرتو گاما محاسبه شد. براساس دز مشخص شده برای 50LD (Gy 45)، دز مناسب در این آزمایش 36 گری تعیین شد.