دوره و شماره: دوره 26، شماره 2 - شماره پیاپی 37، شهریور 1385، صفحه 1-43 

تجزیه و تحلیل از دست رفتن آب خنک‌کننده در رآکتورهای هسته‌ای نوع PWR با تغییر ارتفاع در شاخه سرد بوسیله کد سیستم RELAP5/MOD3.2

صفحه 1-5

حسین خشت پز؛ کریس آلیسون

چکیده از آنجایی که رآکتور -1000 VVER طرح روسی نیروگاه هسته‌ای بوشهر با در نظر گرفتن تغییر تکنولوژی آلمانی به روسی با تغییر ارتفاع در شاخه سرد طراحی و توسعه داده شده است، ارزیابی ایمنی این سیستم‌ها برای حادثه از دست‌رفتن خنک‌کننده (LOCA) در این شاخه برای یک رآکتور معین و مقایسه نتایج حاصل با حالت بدون تغییر در ارتفاع شاخه سرد (حالت متعارف طراحی رآکتورهای هسته‌ای)، حائز اهمیت و دارای پیامدهای سودمندی از نقطه‌نظر بهره‌برداری ایمن رآکتور خواهد بود. در این مقاله سعی شده است با شبیه‌سازی به وسیله کد RELAP5/MOD3.2 در دو حالت مزبور برای یک رآکتور قدرت PWR، فرایند موردنظر در این دو حالت ارزیابی شده و نتایج دو رهیافت ضمن بحث و بررسی به رآکتور VVER بوشهر که دارای این نوع طراحی جدید و منحصربفرد است تعمیم داده شود. طراحی و شبیه‌سازی فرایند تغییر ارتفاع در شاخه سرد با کد مزبور برای رآکتور از نوع PWR، برای اولین بار در کشور انجام می‌شود و در این مقاله تنها به برخی از نتایج مهم آن اشاره شده است.

تأثیر تنش‌های مکانیکی و حرارتی بر مقدار ضریب جذب ذرّات β و دامنه نفوذ آنها در آلومینیوم

صفحه 6-9

بهروز صالح پور؛ طاهره پیرحسینلو

چکیده در این کار پژوهشی برای مطالعه تجربی تأثیر نقص‌های بلوری بر میزان جذب ذرّات β در آلومینیوم و دامنه نفوذ آنها، پس از اعمال تنش‌های مکانیکی و حرارتی روی نمونه‌ها، آزمایش‌های مربوط به تعیین ضریب جذب ذرات β حاصل از چشمه‌های Cs137، Cl36، Sr90 صورت گرفته و در هر سری آزمایش، نمونه‌های تنش دیده و سالم‌تر(تابکاری شده) با ضخامت‌های مختلف بکار رفته‌اند. در مقایسه نتایج مربوط به میزان جذب ذرات β با انرژی‌های معین در گروه نمونه‌های یاد شده، تأثیر نسبی نقص‌های بلوری بر ضریب جذب و دامنه نفوذ در آلومینیوم بررسی شد. ارقام بدست آمده در کلیه آزمایشها نشان می‌دهند که تأثیر نقص‌های بلوری بر ضریب جذب منفی، و در نتیجه بر دامنه نفوذ مثبت می‌باشد و این تأثیرگذاری در مورد ذرات بتای پرانرژی بیشتر است.

دزیمتری رادیوایزوتوپ بتا Re186 برای استفاده در براکی‌تراپی داخل رگی جهت کاهش عود تنگی عروق

صفحه 10-16

حسین پوربیگی؛ شهاب شیبانی؛ حسین غفوریان؛ محمدرضا قهرمانی

چکیده استفاده از بالون آنژیوپلاستی حاوی مایع رادیوآکتیو اخیراً به عنوان یک تکنیک جدید برای کاستن عود تنگی عروق، پیشنهاد شده است. اندازه‌گیری توزیع دْز در اطراف بالون آن‍‍ژیوپلاستی پر شده با Re-perhenate186 با استفاده از فیلم رادیوکرومیک انجام گرفت. نرخ دْز اندازه‌گیری شده در فاصله 0.4  میلی‌متری از سطح بالون (با قطر 4 میلی‌متر و طول 40 میلی‌متر) برابر با مقدار [(cGy/min)/(mCi/ml)] 2.07  بود. محاسبة دْز برای بالونهایی به ابعاد مختلف به روش مونت‌کارلو با کد MCNP4B انجام گرفت و نتیجة آن با نتایج آزمایشگاهی قابل مقایسه بود. غلظت‌های ویژه مناسب برای اِعمال دْزهای Gy20-12 به جدار رگ در مدت پرتودهی کمتر از 4 دقیقه، حدود mCi/ml 400-250 بدست آمد و افت دْز شعاعی در فاصله 0.5 میلی‌متری از سطح بالون حدود 80 درصد بدست آمد. دْز داخلی با فرض اینکه در صورت رخداد پارگی بالون، محتوی Re-DTPA186 آن به درون دستگاه گردش خون آزاد شود، به روش MIRD محاسبه شد و در حدود cGy/MBq 0.0027  بود که قابل قیاس با رادیوایزوتوپ mTc-DTPA99 می‌باشد. بنابراین استفاده از رادیوایزوتوپ Re-DTPA186 به سبب ایمنی در برابر پرتو و اعمال دْز مورد نیاز جهت براکی تراپی درون رگی برای کاستن عود تنگی عروق کرونر با مقطع دایره‌ای، مناسب است.

غیرفعال‌سازی ویروس عامل بیماری تب برفکی در دامها به وسیلة پرتو گاما به منظور تهیه واکسن کشته شده

صفحه 17-21

فرحناز معتمدی سده؛ اکبر خراسانی؛ سید کمال الدین شفایی؛ مهدی صالحی زاده؛ هادی فتح الهی؛ کوروش اربابی؛ فرامرز مجد

چکیده در این کار پژوهشی یکی از سوشهای ویروس عامل بیماری تب برفکی FMD type A87/IRN بر روی تیره سلولی پایدار حاصل از کلیه بچه هامستر (BHK21) تکثیر یافته، سپس عیار (تیتر) ویروسی با استفاده از روش TCID50% ml/5/107 بدست آمد. پرتودهی ویروس با استفاده از دستگاه گاماسل مدل Issledovapel-PX-30 با نرخ دز 0.551  گری بر ثانیه انجام شد. دزهای مورد استفاده برای پرتودهی:
50، 45، 40، 35، 30، 25، 20، 10، 0 کیلوگری بودند. پرتودهی هر نمونه 6 بار تکرار شد. سپس خاصیت عفونت‌زایی و پادژنی ویروس پرتودهی شده و نمونه شاهد که با در نظر گرفتن دما در مدت پرتودهی در شرایط یکسان با نمونه‌های پرتودهی شده بودند به وسیلة روشهای کشت یاخته‌ای و آزمون ثبوت مکمل بررسی شدند. نتایج حاصل نشان داد که این ویروس از دز 40 کیلوگری به بالا خاصیت بیماریزایی خود را کاملاً از دست می‌دهد. در حالیکه خاصیت پادژنی آن تا دزهای 40 و 45 کیلوگری همچنان حفظ می‌شود. با توجه به نتایج حاصل و ترسیم نمودار دز/ پایندگی و حساب کردن فاکتور D10Value، دز بهینه حاصل از پرتو گاما برای غیرفعال‌سازی این ویروس با حفظ خاصیت پادژنی، بین kGy 44-40 تعیین گردید.

جذب زیستی تنگستن از محلولهای آبی با استفاده از سویه جدید Bacillus sp. MGG-83، جداسازی شده از تالاب انزلی

صفحه 22-28

سعید قربانزاده مشکانی؛ فریدون ملک زاده؛ حسین غفوریان؛ محمدرضا صعودی؛ پریسا تاجرمحمدقزوینی

چکیده در این کار پژوهشی 38 نمونه آب و لجن از تالاب انزلی گرفته شد. بعد از کشت نمونه‌ها و انجام مراحل خالص‌سازی، 100 سویه باکتریایی جدا شد. ظرفیت جذب تنگستن در تمام سویه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت تنها یک سویه دارای بیشترین مقدار جذب تنگستن بـود (65.4 mg/g dry wt). ایـن سـویـه MGG-83 نـامیده شد. در بررسی‌های بیشتر مشخص شد که سویه MGG-83 متعلق به جـنس بـاسیـلوس است. حـداکثـر جـذب تنگستن در 2=pH صورت می‌گیرد. جـذب تنگستن تـوسـط Bacillus sp. MGG-83 با افزایش غلظت آن افزایش یافت، تا جاییکه در غلظت mg/l600 جذب آن به مقدار 545.6 mg/g dw رسید. جذب تنگستن در 5 دقیقه اولیه مجاورت سریع بود و در ادامه، روند کندی نشان داد. تیمار سلولها با سدیوم آزید و 2 و 4 دی‌نیتروفنل نشان داد که 80% جذب تنگستن غیروابسته به متابولیسم و 20% جذب آن وابسته به متابولیسم است. سلولهایی که با حرارت اتوکلاو کشته شده بودند تنها 11% کاهش در جذب تنگستن نشان دادند. جذب تنگستن با افزایش مقدار وزن خشک توده سلولی افزایش یافت (87% در mg20 وزن خشک توده سلولی و تقریباً 100% در mg25 وزن خشک توده سلولی). محدوده دمایی C45-20 تأثیر چندانی بر جذب تنگستن نداشت.

القاء موتاسیون در نارنگی به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی در جهت تولید موتانت‌هایی با صفات کیفی برتر (با استفاده از پرتوهای گاما)

صفحه 29-34

مسعود رحیمی؛ فرامرز مجد؛ ابراهیم جهانگیرزاده؛ سیروس ودادی؛ اسفندیار رحمانی؛ نرگس نشان

چکیده تنوع ژنتیکی از عوامل ضروری اصلاح نباتات است. ایجاد جهش (موتاسیون) در ازدیاد ذخایر متنوع ژنتیکی بسیار مؤثّر و در بهبود ارقام درختان میوه و محصولات گیاهی دیگر مفید است. پیشرفت‌های اخیر در زی‌فن‌شناسی روش‌های جدیدی را برای ریزازدیادی و دْزیابی گیاهان با صفت برتر حاصل از جهش و دگرگونی ایجاد کرده است. در این کار پژوهشی، نارنگی رقم کلمانتین به عنوان رقم مناسب که تطابق‌پذیری خوبی با شرایط جوی شمال کشور دارد انتخاب شده است. از صفات نامناسب این رقم، می‌توان تعداد زیاد دانه در میوه را نام برد. در این کار پژوهشی پرتوهای گاما به عنوان موتاژن فیزیکی با دْزهای Gy 35، 40، 45 روی جوانه‌های جانبی بعد از کشت بخشینه انتهایی و تولید گیاهان عاری از ویروس بکار برده شد. جوانه‌های پرتو دیده بر روی پایه نارنج پیوند زده شدند (M1V1). برای از بین بردن کایمرا در سه نسل هرس انجام گرفت و در نهایت گیاهان M1V3به زمین اصلی منتقل شدند. پس از رسیدن به سن میوه‌دهی بر اساس صفات موردنظر، انتخاب صورت گرفت که در نتیجه، تعدادی درختچه با میوه‌های بدون هسته و تعدادی درختچه زودرس و دیررس بدست آمد.

بازیافت ایزوتوپ غنی‌شده و پایدار 98-Mo از کلکتور گرافیتی دستگاه EMIS و تصفیه شیمیایی آن

صفحه 35-38

جواد گروسی؛ حسن نور کجوری؛ پروین سرآبادانی؛ بابک زینلی

چکیده بازیافت و تصفیه ایزوتوپ غنی‌شده مولیبدن 98 که بوسیلة دستگاه جداکننده الکترومغناطیسی ایزوتوپها در مرکز کرج بر روی پاکت گرافیتی جمع‌آوری شده، نخستین بار است که به روش شیمیایی در ایران انجام گرفته است. در این کار پژوهشی، ابتدا با خراشیدن سطوح پاکت گرافیتی که ایزوتوپ مولیبدن 98 بر روی آن انباشته شده بود، مخلوطی از پودر گرافیت و مولیبدن به دست آمد؛ سپس با استفاده از کوره الکتریکی با عبور دادن گاز اکسیژن در دمای ºC850، تری اکسید مولیبدن (3MoO98) تشکیل و گرافیت به صورت دی‌اکسیدکربن خارج  شد. در مرحله بعد، از محلول آمونیاک گرم و غلیظ برای انحلال اکسید مولیبدن استفاده شد و در شرایط قلیایی، ناخالصی عمده آهن به صورت هیدروکسیدآهن (III) رسوب کرد. پس از آن با اسید سولفوریک محیط را اسیدی کرده و با افزودن کیلات دهندة آلفا بنزوئین اُکسیم، کمپلکس آلی- فلزی مولیبدن به صورت رسوب به دست آمد. رسوب حاصل، پس از صاف و خشک شدن، درون کوره الکتریکی در دمای 500 درجه سانتی‌گراد سوزانده و به اکسید مولیبدن تبدیل شد. ساختار مولکولی این اکسید به وسیلة اسپکتروسکوپی پراش پرتوهای ایکس (XRD) تأیید و در نهایت، با استفاده از طیف‌سنج نشر اتمی (ICP) خلوص شیمیایی محصول معادل 97.44%  تعیین شد.

کاربرد تبدیل‌های فوریه و موجک در کاستن نوفه داده‌های غیرمتعارف

صفحه 39-43

محمدامیرحمزه تفرشی؛ یحیی صادقی

چکیده در این مقاله موضوع کاربرد تبدیل فوریه و تبدیل موجک در کاهش نوفة داده‌های تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. با ارائه یک داده شبیه‌سازی شده و یک داده تجربی (حاصل از پروب مشتق جریان سیستم پلاسمای کانونی دنا)، نکات ظریف و حساس استفاده از تبدیل فوریه در کاهش نوفه داده‌ها به نمایش و بحث گذاشته شده است، سپس ایده اصلی تبدیل موجک و نتایج ناشی از کاهش نوفه به وسیلة آن نشان داده شده‌اند. طبق این پژوهش برای داده‌های غیرمتعارف، از جمله مشتق جریان سیستم دنا، که در آن ضریب اطمینان تبدیل فوریه ممکن است سؤال برانگیز باشد، تبدیل موجک به صورت ابزاری به مراتب دقیق‌تر می‌تواند مطرح شود.