دوره و شماره: دوره 25، شماره 1 - شماره پیاپی 33، خرداد 1384، صفحه 1-49 

تهیه رادیوداروی [Cu61] ـ پیـروآلدئید بیـس (4 Nـ متیـل تیوسمی کاربازون) - PTSM) [Cu61] (و کنترل کیفی آن برای تشخیص پزشکی به روش PET

صفحه 1-8

امیررضا جلیلیان؛ پژمان روشن فرزاد؛ مهشید ثابت؛ محسن کمالی دهقان؛ محمد میرزایی؛ امیرعباس رجامند

چکیده یکی از مهمترین رادیوداروهای حاوی رادیوایزوتوپهای مس که در حال حاضر به صورت آزمایشی به مصارف بالینی می‌رسد، رادیوداروی «پیروآلدئید بیس ـ(4Nـ متیل تیوسمی کاربازون)»(Cu-PTSM) است. در این کار پژوهشی مراحل تولید رادیوایزوتوپ مس-61 به صورت محصول بمباران روی طبیعی در اثر واکنش هسته‌ای Cu61natZn(p,xn) به وسیلة پروتونهای شتاب گرفته در سیکلوترون با انرژی 22 مگا الکترون ولت و شدت جریان 150 میکرو آمپر، که منجر به تولید مس-61 با آکتیویته 6.33  کوری و بهره تولید حدود 33.3  میلی کوری بر میکروآمپر- ساعت گردید توصیف شده، سپس سنتز و تأیید کامل ساختار مولکولی مادّه چنگکی پیروآلدئید بیس ـ(4ـ Nـ متیل تیوسمی کاربازون) به روشهای طیف سنجی، و در نهایت نشاندارسازی آن با مس-61 به صورت کلرید گزارش شده است. در این بررسی، کنترل کیفی کامل رادیودارو به منظور اطمینان از قابلیت تزریق آن به موجود زنده نیز انجام شد.

سنتز اسید آمینه لوسین نشاندار با تریتیوم [ 3H]

صفحه 9-14

حجت اله مطلوبی؛ غلامحسین شیروانی؛ نادر صائمیان

چکیده ترکیبات آلی نشاندار، ترکیباتی هستند که در ساختار مولکولی آنها رادیوایزوتوپهایی هستند که پرتوهای رادیوآکتیو گسیل می‌دارند. این ترکیبات نقش مهمّی در تحقیقات ایفا می‌کنند و در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند و در بررسی چگونگی سوخت و ساز آنها در اعضای بدن موجودات زنده اطلاعات گسترده‌ای در اختیار پژوهندگان قرار می‌گیرد. در این مقاله اسید آمینه لوسین نشاندار شده با تریتیوم، برای تشخیص بیماری تالاسمی که نخستین بار در ایران سنتز شده، مورد بحث قرار گرفته است. مسیر سنتزی شامل واکنش تراکمی بین متیل آلیل کلراید و دی‌اتیل‌استامیدومالونات در محلول سدیوم‌اتوکساید در اتانول می‌باشد. در مرحله بعدی ترکیب حاصل با استفاده از کاتالیزگر آدامز و گاز تریتیوم در حلاّل کلروفرم احیا گردید و محصول اتیل‌-2-استامیدو-2-کربتوکسی-4-متیل‌پنتانوآت با راندمان 100% تولید نمود. در انتها ترکیب حاصل در اثر واکنش با اسید هیدروبرمیک 48% مستقیماً به ]4و5-تریتیوم[ لوسین را با آکتیویته ویژه 5 کوری بر میلی مول تبدیل گردید.

بررسی امکان استفاده از تکنیسیوم 99 بجای بور 10 در مجتمع‌های سوخت

صفحه 15-20

علی پذیرنده؛ حسین پورسلیمانی

چکیده تبدیل محصولات شکافت با نیمه‌عمر طولانی یکی از موانع مهم در توسعه و کاربرد انرژی هسته‌ای در جهان است. در این مقاله، نتایج بررسی استفاده از محصولات شکافت با نیمه‌عمر طولانی و دارای سطح مقطع جذب مناسب بجای سم قابل سوخت در مجتمع‌های سوخت رآکتور آب سبک عرضه خواهد شد. ایزوتوپهای مورد نظر شامل آنهائـی می‌شود که نیمه‌عمر بیش از 500 سـال دارند، از جمله Se79، Zr93، Nb94، Tc99، Pd107، Sn126، Cs135، I129. هدف اصلی ما به کاربردن ایزوتوپی با نیمه‌عمر طولانی، سطح مقطع نسبتاً بزرگ و دارای خاصیت فلزی است که در ترکیب، مشکلات شیمیایی ایجاد نکند. در محاسبات بکار رفته، از کدهای WIMS، CITATION، ORIGEN و کتابخانه‌های ENDF/B6 استفاده شده است. نتایج محاسبات نشان می‌دهند که می‌توان از Tc99 بجای بور در ترکیب مشابه و رفتار مشابه استفاده کرد.

طراحی و ساخت لیزرCuCl-Ne و بهینه‌سازی توان ویژه

صفحه 21-26

راحله محمدپور؛ مریم توکلی؛ رسول صدیقی؛ فریدون سلطانمردای؛ منصور زند

چکیده در این کار پژوهشی چگونگی ساخت لیزر کلرید مس شرح داده شده و تأثیر پارامترهای فشار بخار کلرید مس، فشار گاز کمکی، دما، ولتاژ و بسامد بر روی توان خروجی، همچنین نسبت طول موج نورهای زرد و سبز در فشارهای مختلف گاز کمکی مورد بررسی قرار گرفته است. با بهینه‌سازی این پارامترها و با کنترل دقیق فشار بخار کلرید مس از طریق افزایش فاصلة بین تخلیه الکتریکی و ماده فعّال، بیشترین توان ویژه ۱۲۳ (وات بر لیتر) و بیشینة بهره 0/72% از لیزر مورد بحث، بدون استفاده از هیدروژن بدست آمده است. بر اساس منابع موجود، از این لیزر بیشترین توان ویژه در مقایسه با سایر لیزرهای هالید مس که تاکنون ساخته شده است و از گاز کمکی هیدروژن استفاده نکرده‌اند، به دست آمده است.                  

برآورد پتانسیل تابش خورشیدی در ایران و تهیه اطلس تابشی آن

صفحه 27-34

بتول صفایی؛ مرتضی خلجی اسدی؛ حبیب تقی زاده؛ افسانه جیلاوی؛ گیتی طالقانی؛ ماندانا دانش

چکیده یکی از ارکان اساسی توسعة تحقیقات کاربردی انرژی خورشیدی در هر منطقه، مطالعة پتانسیل انرژی تابشی خورشیدی و برآورد آن در منطقه است. در این کار تحقیقی از میان 21 ایستگاه تشعشع‌سنجی کشور، 9 ایستگاه همدید (سینوپتیک) که داده‎های تشعشع‌سنجی آنها در دوره‎های آماری پنج تا یازده ساله بدست آمده است، قابل استفاده بودند، بطوری که بعد از پالایش این داده‎ها که دارای خلاءهای آماری حتی بعضی دارای اطلاعات ناصحیح بوده‎اند، ‌از آنها برای انتخاب مدل مناسب استفاده شده است. پس از مطالعه و بررسی مدلهای موجود، برای تخمین میانگین ماهیانة تابش کلّی روزانه در سطح افقی، سه مدل ریاضی: آنگستروم ـ پریسکات،‌ روش حداکثر احتمال و مدل هیبرید بکار برده شدند. با استفاده از روابط آماری هر یک از مدلها، برنامه کامپیوتری مناسب و بکارگیری داده‎های تشعشع‌سنجی پردازش شدة‌ 9 ایستگاه پیش گفته، حل معادلات همبستگی آنها، ضریب‌های معادلة‌ مربوط به هریک از سه مدل برای ایران بدست آمد. این مدلهای ریاضی برای آزمون‎های آماری در ایران بررسی شدند و از میان آنها،‌ مدل هیبرید که بهترین برازش را با این داده‌ها داشت، انتخاب گردید. حاصل این کار تحقیقی عبارت است از: 12 نقشه مربوط به میانگین روزانه تابش کلی خورشیدی در هر ماه،‌ 4 نقشه مربوط به مجموع انرژی تابشی کلی رسیده به واحد سطح افقی در هر فصل، 1 نقشه مربوط به مجموع انرژی تابشی دریافتی در سطح افقی در طول مدّت سال.

کاستن آلودگی‌های میکروبی ادویه به وسیله پرتودهی با باریکه الکترون

صفحه 35-41

اقدس مهدیزاده؛ نیره فلاح نژاد تفتی

چکیده ادویه، روزمره به مقدار قابل ملاحظه‌ای در صنایع غذایی مصرف می‌شود . این مواد آلودگی میکروبی بالایی دارند. این آلودگی علاوه بر ایجاد فساد در محصول، باعث به خطر افتادن سلامت مصرف‌کنندگان نیز می‌گردد. پرتودهی یکی از مؤثرترین روشهای میکروب‌زدایی ادویه است. در این کار پژوهشی دُز لازم برای کاستن بار میکروبی ادویه  مختلف به وسیلة پرتودهی با باریکة الکترون تعیین شد. نمونه‌های ادویه از جمله زردچوبه، فلفل سیـاه، پودر سیـر، پودر پیـاز، آویشن و ادویه در بستـه‌های 10 گرمی بستـه‌بندی و با دُزهای 10-0 کیلوگری پرتوهای الکترونیMeV 10 پرتودهی شدند. پس از پرتودهی، شمارش کلّی میکروبی این نمونه‌ها به روش مخلوط کردن نمونه با محیط کشت انجام گرفت. میزان آلودگی باکتریایی اوّلیه این مواد از 1.8 × 102  تا 7.2 × 103 کپک در گرم متغیر بود. نمودارهای تغییرات تعداد ریزسازواره‌ها برحسب مقدار دُز جذبی برای هر یک از این مواد جداگانه  ترسیم و با تعیین ارزش D10  جمعیت میکروبی هر ماده، کمترین مقدار دُز لازم برای کاستن بار میکروبی آنها تا حدّ مطلوب تعیین شد.

Screening of Marine Algae of Oman Gulf for Biosorption of Cobalt

صفحه 49-53

S.T Dalir؛ H Ghafourian؛ H Ghods؛ Y Asef؛ M.H Sahafipour؛ B.M Gharanjik؛ R Jalali-Rad

چکیده Batch experiments were conducted to study the ability of marine algae collected from Oman Gulf, Iran, for sorption of cobalt from the metal nitrate solution. The biosorption experiments were performed using native and chemically pretreated sun-dried biomass of marine algae. Our finding indicated that MgCl2 pretreated Cystoseria indica, Sargassum glaucescens and Padina australis had more sorption capacities, while the CaCl2 pretreated ones showed lower capacity (comparing with non-treated native biomass). Also, a fall in the cobalt uptake capacity of Nizimuddinia zanardini, Gracilaria corticata, G. arcuata, Botryocladia leptopoda, Scinaia carnosa, Hypnea valentiae, Ulva fasciata and Codium sp. took place after treatment with chemicals, including CaCl2 (0.1 M), MgCl2 (0.1 M), CaCl2 (0.1 M)/HCl (pH 2) and HCl (0.1 M). Biosorption of cobalt was rapidly took place onto algal biosorbents and most of the sorbed metal ion was bound in the first minutes of contact. Uptake of cobalt was pH-dependent and the most cobalt removal occurred at pH 4. In our screening investigations, brown algae (Dictyota indica, N. zanardini, P. australis, S. glaucescens, and C. indica) removed cobalt most efficiently from aqueous solution, respectively. The capability of marine algae for separation of 60Co was tested and a high 60Co removal was demonstrated.