بازیابی و تشخیص نقوش بشقاب مفرغی عتیقهی لرستان با استفاده از آزمون رادیوگرافی و پردازش تصویر به روش تطبیق بافتنگار
صفحه 1-8
عفت یاحقی؛ امیر موافقی؛ شکوفه احمدی؛ بهروز رکرک؛ نورالدین محمدزاده؛ ناصر راستخواه
چکیده آثار هنری از مهمترین گنجینههای هر کشوری به حساب میآیند. بسیاری از این آثار با گذشت زمان بر اثر مواردی مانند خوردگی، فرسایش و حوادث مختلف طرح اصلی خود را از دست میدهند. بررسی فرایند خوردگی و ساییدگی نیازمند ابزارهای آشکارسازی قابل اعتمادی است که میزان تخریب در هر قسمت از قطعه را مشخص کند. در این مقاله از روش اندازهگیری عمق خوردگی در تصاویر رادیوگرافی برای مشخص کردن طرح یک بشقاب مفرغی طرحدار عتیقه از گنجینههای لرستان، استفاده شده است. با استفاده از این روش، میزان خوردگی و ساییدگی اثر مشخص و نقوش بشقاب عتیقه که بر اثر مرور زمان دستخوش آسیب شده بود، بازسازی شده است. استفاده از روش بازسازی عمق و روش لبهیابی همراه با تطبیق بافتنگار، تصاویر واضحی از نقوش این بشقاب را نشان داد که در تصویر رادیوگرافی اولیه مشخص نبودند. این، نشان میدهد که ترکیب رادیوگرافی و تطبیق بافتنگار در روشهای پردازش تصویر بر مبنای مشخصات فیلم و روش پرتونگاری با در نظر گرفتن اصول فیزیکی حاکم بر رادیوگرافی، میتواند نتایج بسیار مطلوبی را در شناسایی آثار باستانی و کاربردهای مشابه ارایه دهد. نتایج حاصل از ارزیابی انسانی، بهبود کیفیت تصاویر را با درصد اطمینان بالایی تأیید کرد.
تولید کلویید رنیم- 188 سولفید برای درمان آرتریت روماتیسمی مفاصل زانو و بهینهسازی عوامل قدرت اسیدی، نسبت مولی و زمان فراآوایی
صفحه 9-13
محمدرضا داورپناه؛ باقر عزیز کلانتری؛ رامین نیکزاد؛ محمد قنادی مراغه
چکیده ابتدا کلویید رنیم188-سولفید به عنوان یک عامل رادیوسینووکتومی با استفاده از روش کاهش اسیدی تیوسولفات در حضور پررنات تهیه و سپس تأثیر 3 عامل قدرت اسیدی، نسبت مولی و زمان فراآوایی بر روی خواص کلویید بررسی شد. برای بررسی این عاملها از غلظتهای مختلف هیدروکلریک اسید در محدودهی 0.1 تا 5 مول بر لیتر، نسبتهای مولی مختلف تیوسولفات به پررنات پتاسیم در گسترهی 5 تا 70 و بازههای زمانی 10 تا 60 دقیقه برای فراآوایی استفاده شد. غلظت 1 مول بر لیتر هیدروکلریک اسید، نسبت مولی 35 و زمان فراآوایی 45 دقیقه براساس اندازهی ذرات کلویید و بازده نشاندارسازی انتخاب شدند. آزمایشهای کنترل کیفی نشاندهندهی خلوص رادیوشیمیایی و رادیو- نوکلییدی بالاتر از 99%. بود. بیش از 95%ذرات کلویید در محدودهی 1 تا mm5 قرار داشتند. کلویید سنتز شده تا 5 روز پایدار بود.
ضریب انتقال جرم اکسیژن در فرایند فروشویی میکروبی اورانیم
صفحه 14-21
ساسان ذکائی کادیجانی؛ سیدجابر صفدری؛ سیدمحمدعلی موسویان؛ عباس رشیدی
چکیده از آن جا که ضریب انتقال جرم حجمی کل یکی از پارامترهای مهم در طراحی زیست رآکتور فرایند هوازی همراه با همزن مکانیکی است، در این مقاله ضریب انتقال جرم اکسیژن در محدودهی وسیعی از متغیرهای عملیاتی مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای عملیاتی مورد مطالعه در این تحقیق غلظت سلولی باکتری، توان مصرفی همزن و سرعت ظاهری جریان هوا بودند. نتایج تجربی به دست آمده نشان داد که اثر توان مصرفی همزن بیشتر از سرعت ظاهری جریان هوا و اثر این آخری بیشتر از غلظت سلولی باکتری است. محدودهی ضریب انتقال جرم حجمی کل اکسیژن در این آزمایشها، 36-84 hr-1 محاسبه شد. مقادیر به دست آمده برای ضریب انتقال جرم همچنین نشان داد که انتقال جرم اکسیژن در فرایند فروشویی میکروبی اورانیم از پارامترهای محدودکننده نیست. تطابق مدلهای ریاضی پیشنهادی برحسب پارامترهای عملیاتی برای ضریب انتقال جرم با نتایج تجربی نشان داد که معادلات ارایه شده برحسب دور همزن یا توان مصرفی و سرعت ظاهری جریان هوا از سازگاری نسبتاً خوبی برخوردار هستند و ضریب همبستگی R2 آنها برابر 94.2 و 93.4 تعیین شد. لذا، این مدل برای پیشبینی ضریب انتقال جرم در فرایند فروشویی میکروبی اورانیم میتواند استفاده شود.
نقش تصحیحات جرم هدف در توابع ساختار قطبیدهی اسپینی نوترون و دوترون
صفحه 22-27
زهرا حدادی؛ علی خرمیان
چکیده پراکندگی الکترونها از هدفهای هادرونی نقش مهمی در فهم ما از پروتون به عنوان یک ذرّهی مرکب ساخته شده از پارتون، بازی میکند. با افزایش دقت آزمایشهای پراکندگی ناکشسان ژرف، پیشرفتهای قابل مقایسه در دقت ابزارهای نظری امری مسلم است، به خصوص برای استخراج توابع توزیع پارتونی در ناحیهی x بزرگ، تصحیح دادهها به وسیلهی اثرات مرتبط با تصحیحات جرم غیرصفر هدف، ضروری به نظر میرسد. در این مقاله اثرهای مرتبط با تصحیحات جرم هدف بر روی توابع ساختار اسپینی g1 و g2 مربوط به نوترون و دوترون در تقریب مرتبهی دوم مورد بررسی قرار گرفته است.
برآورد دز جذبی الکترون گسیلیده از دختران رادون 222- با به کارگیری روشهای کاهش واریانس در فانتوم ORNL
صفحه 28-36
شیلا بناری بهنمیری؛ سیدهاشم میری حکیمآباد؛ رضا ایزدی نجفآبادی
چکیده بخش عمدهای از پرتوگیری بشر از محیط زندگی ناشی از گاز رادون است. مطالعات نشان داده که رادون دومین علت ابتلا به سرطان ریه بعد از سیگار است. منبع اصلی رادون-222، اورانیم-238 (با نیم- عمر 4.5×109 سال) است و به همین دلیل تولید آن در طبیعت با وجود نیم- عمر کوتاهش استمرار دارد. رادون در خاک، هوا، معادن، آبهای زیرزمینی، نفت، گاز طبیعی و مصالح ساختمانی وجود دارد که از راه استنشاق وارد مجاری سیستم تنفسی انسان میشود. بررسیها نشان داده است با وجود اینکه بسیاری از خانههای مناطق کشور ما ایران بر روی بسترهایی از سنگهای گرانیت احداث شده است، پژوهش و بررسیهای جدی در این زمینه انجام نشده است. لذا انجام محاسبات دقیق دز جذبی ناشی از تابش دختران رادون در عضوهای بدن انسان به منظور برآورد خطر، ضروری به نظر میرسد. در این مقاله محاسبات دزیمتری عضوهای بدن برای تابش بتا و الکترون تبدیل داخلی گسیلیده از رادون- 222و دخترانش به روش مونتکارلو، با استفاده از کد محاسباتی MCNPX2.4.0 و فانتوم تصحیح شدهی انسان بالغ ORNL و با به کارگیری روشهای کاهش واریانس انجام شده و دز مؤثر تمام بدن برای این تابشها
5.93 µSvWLM-1 به دست آمد.
بررسی امکان استفاده از دزیمتر ژل- پلیمر PAGAT برای تعیین توزیع سهبعدی دز در اطراف قلب رآکتور
صفحه 37-46
سید محمدمهدی ابطحی؛ سید محمودرضا آقامیری؛ حسین خلفی
چکیده یکی از مهمترین مواردی که در پرتودهی نمونهها برای مطالعات فعالسازی یا غیر آن در رآکتورهای تحقیقاتی لازم است مدنظر قرار گیرد توزیع سهبعدی دز در فضای اطراف قلب است. دزیمترهای ژل- پلیمر علاوه بر امکان تعیین توزیعهای پیچیدهی دز به صورت سهبعدی دارای ترکیبی مشابه با بافت بدن بوده و خود به صورت یک فانتوم عمل میکنند. تاکنون کمتر به کاربرد دزیمتر ژلی برای تعیین توزیع دز در میدانهای مخلوط پرتوهای با چگالی خطی یونش مختلف توجه شده است. در این مطالعه دزیمتر ژل- پلیمر PAGAT پس از تولید در آزمایشگاه، تحت تابش میدان مخلوط نوترون- گامای حاصل از شکافت در قلب رآکتور تحقیقاتی تهران، قرار گرفت و پاسخ ژل با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) به صورت تغییر در آهنگ بازگشت هستهها مورد بررسی قرار گرفت. پاسخ ژل نسبت به دز جذبی بهنجار شده بررسی شد و از برازش یک دونمایی به دادههای دز، R2به دست آمد.
ناحیهای از پاسخ که در آن تغییرات R2برحسب دز بهنجار شده خطی بود به عنوان بازهی دینامیکی انتخاب شد و شیب به عنوان معیاری از حساسیت دزیمتر ژل- پلیمر در میدان مخلوط نوترون- گاما در آن بازه به دست آمد. حساسیت دزیمتر به دز بهنجار شدهی حاصل از طیف نوترون- گامای حاصل از شکافت برابر با 1.695 s-1 تقریب زده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که دزیمتر ژل- پلیمر PAGAT ابزار مناسبی برای تعیین توزیع دز در میدان مخلوط نوترون- گاما است.
بازیابی میکروبی اورانیم از کانسار عیار پایین آنومالی 5 ساغند
صفحه 47-58
سعید علمدار میلانی؛ هادی حمیدیان؛ بهرام رضایی
چکیده فروشویی میکروبی اورانیم به وسیلهی باکتری اسیدی تیوباسیلوس فرواکسیدان در مقیاس آزمایشگاهی از طریق تغییر پارامترهایی چون چگالی پالپ، غلظت یون فرو به عنوان منبع انرژی، pH اولیهی محیط فروشویی، سرعت همزنی بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد که گونهی میکروبی به کار رفته برای بازیابی اورانیم از کانسنگ عیار پایین آنومالی 5 ساغند مناسب است. %60 اورانیم در مدت 50 ساعت و چگالی پالپ (W/V) 2.5%استخراج شد. بدون فعالیت میکروبی، تنها %5 اورانیم و از طریق فروشویی شیمیایی در محیط سولفوریک اسید، تنها 8.5% اورانیم بازیابی شد.
بررسی رفتار جذبی یونهای ایتریم (III) و استرانسیم (II) بر روی رزین آمبرلیت XAD-4 آغشته به استخراجکنندهی HDEHP در محیطهای اسیدی
صفحه 59-65
علیرضا خانچی؛ اکرم پورمتین؛ ندا اکبری؛ محمدحسین مجربی تبریزی؛ امراله ابهری
چکیده ایتریم- 90 به عنوان یک بتاگسیل با انرژی بیشینهی 2.3MeV و به واسطهی عمر طولانی مادر- هستهاش (استرانسیم- 90)، یکی از مهمترین رادیونوکلیدهای مورد استفاده در پزشکی هستهای است. استفاده از ایتریم به عنوان یک رادیودارو، مستلزم به کارگیری یک روش سریع و انتخابی برای جداسازی آن از مادر- هستهاش است. در این مقاله، رفتار جذبی یونهای ایتریم (III) و استرانسیم (II) بر روی رزین XAD-4 آغشته به بیس (2-اتیل هگزیل) فسفات (HDEHP) در دو حالت پیوسته و ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفته است. اثر زمان استخراج در محیطهای مختلف، و اثر غلظت نیتریک و هیدروکلریک اسید بر میزان جذب و واجذب این یونها بررسی شد. مدلهای مختلف سینتیکی نیز به منظور تعیین سازوکار جذب ایتریم مورد بررسی قرار گرفت. برای جداسازی ایتریم از استرانسیم در محیط نیتریک اسید M0.05، محلول شامل 5 میلیگرم برلیتر ایتریم و 1000میلیگرم بر لیتر استرانسیم با آهنگ ml/min1 از ستون کروماتوگرافی عبور داده شد. تحت این شرایط در حالی که ایتریم بر روی رزین نگه داشته شده بود، استرانسیم از ستون خارج و نسبت Y/Sr در محصول شویش برابر 200 محاسبه شد. از نتایج حاصل میتوان در جداسازی ایتریم- 90 از استرانسیم- 90 استفاده کرد.
ساخت کپسول مینیاتوری تیتانیمی برای چشمههای براکی تراپی به روش جوشکاری قوسی تنگستن در محیط گازی بیاثر (تیآیجی TIG)
صفحه 66-71
رضا نقدی؛ شهاب شیبانی؛ مرتضی تمیزیفر
چکیده کپسولهای محتوی مواد پرتوزا به عنوان چشمههای براکیتراپی در درمان سرطانهای پروستات، مغز و چشم از طریق کاشت در بدن کاربرد دارند. نشتناپذیر کردن این لولهها در حال حاضر به روش ذوب قسمتی از طول لوله (خود ذوبی لوله) از طریق جوشکاری (با تیآیجی، پرتوهای لیزر و یا الکترون) انجام میشود. هدف این پژوهش نشتناپذیر کردن لولههای مینیاتوری تیتانیمی به شکل کپسول حاوی مواد پرتوزا است. مقالهی حاضر روش جدیدی بر مبنای ذوب را معرفی میکند. در این روش از یک قطعه تیتانیم خالص تجاری درجه 2 به شکل دیسک به عنوان لقمه استفاده میشود. لقمه در انتهای لوله به وسیلهی دستگاه جوشکاری (تیآیجی) در یک زمان کوتاه ذوب میشود. پس از ذوب کامل، لقمه به شکل یک قطره در دهانهی لوله، با قسمت کوچکی از آن درآمیخته و با هم منجمد شده و لوله را مسدود میکند. خصوصیات فلزکاری و فرایند نشتناپذیر کردن لولهها به وسیلهی لقمه و روش تیآیجی در نواحی مختلف از جمله ناحیهی حرارت دیدهی لوله، منطقهی جوش و فصل مشترک اتصال قطره به لوله مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت نمونههای تهیه شده آزمایشهای مربوط به استانداردهای ISO2919 و ISO9978 را با موفقیت پشت سر گذاشتند. نتایج به دست آمده، مطلوب و مناسب بودن روش لقمه- تیآیجی را تأیید نمود.
حبابزدایی از مذاب شیشههای سیلیکات سربی
صفحه 72-79
رفیععلی رحیمی؛ امیر حمیدی؛ مجتبی نقوی
چکیده در عملیات ذوب شیشهی سیلیکات سربی حاوی 70% وزنی سرب اکسید، توزیع اندازهی حباب، نحوهی تشکیل و حذف آن در زمان و دماهای مختلف، مورد مطالعه قرار گرفت. تولید
شیشههای سربی از طریق ذوب، فریت و آسیاب کردن پودر شیشه طی چندین مرحله انجام گرفت. نمونههای 50 گرمی از پودر شیشهی سیلیکات سربی، در درون بوتههای اکسید آلومینیمی در دماهای 900، 950، 1000، 1050 و C ْ1100 و در مدت زمانهای 15، 30 و 45 دقیقه تحت عملیات حرارتی قرار گرفتند. به دلیل وجود هوا و حل شدن آن در درون مذاب و نیل به حالت فوق اشباع، حبابهای گاز در درون مذاب تشکیل شدند. به دلیل اختلاف چگالی حبابهای گاز با مذاب شیشه، حبابها به بالای سطح مذاب نفوذ کرده و در آنجا با ترکیدن لایهی شیشهای حباب، از مذاب خارج شدند. چگالی بوتههای اکسید آلومینیمی و شیشهی درون آن اندازهگیری و از آن حجم (سانتیمتر مکعب) و اندازهی متوسط حبابها تعیین گردید. تصاویری از جدار جانبی شیشهی درون بوته، که نشانگر شیشهی بدون حباب و لایهی حبابی است، و همچنین از سطح نمونهها برای برآورد اندازهی حبابها، تهیه گردید.