دوره و شماره: دوره 41، شماره 3 - شماره پیاپی 93، آذر 1399، صفحه 1-170 

بررسی تأثیر جابه‌جایی ترازها بر رفتار آماری هسته‌های تغییر شکل یافته

صفحه 1-10

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1136

سیدخلیل موسوی مبارکه؛ هادی صبری؛ امیر جلیلی مجارشین

چکیده در این مقاله رفتار آماری هسته‌­های تغییر شکل ­یافته­ محوری با استفاده از نظریه­ ماتریس‌­های تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. برای این هدف، علاوه بر استفاده از اطلاعات تجربی موجود، ترازهای انرژی باندهای پایه، بتا و گامای تعداد 51 هسته تغییر شکل­ یافته زوج– زوج با استفاده از مدل اندرکنش بوزونی و در چارچوب حد تقارن دینامیکی جزیی (3)SU محاسبه گردید. نتایج حاصل توانایی مدل انتخابی برای بازیابی اطلاعات تجربی و همچنین
جابه‌­جایی باندهای انرژی بتا و گاما را تأیید می‌­کنند. هم­چنین وابستگی رفتار آماری ترازهای انرژی به عدد جرمی هسته‌­ها، اسپین، نیمه‌­عمر حالت پایه، باندهای انرژی و پیکربندی‌­های مختلف باندهای انرژی برانگیخته مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل، وجود اختلاف در رفتار آماری ترازهای انرژی باندهای مختلف و هم­چنین محدوده­‌های جرمی را به­ روشنی نشان می‌­دهند. هم­چنین جابه‌­جایی ترازها و قرار گرفتن تراز در انرژی پایین‌­تر از تراز سبب کاهش میزان هم­بستگی در رفتار آماری هسته‌­ها خواهد شد.

توصیف میکروسکوپی هسته‌های گذاری فرد- فرد با استفاده از مدل اندرکنش بوزون- فرمیونی

صفحه 11-20

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1137

مریم قپانوری؛ نرجس امیری؛ محدعلی جعفریزاده؛ حسن حسین‌خانی

چکیده مطالعه رفتار دینامیکی سیستم‌های هسته‌­ای مختلف از موارد مورد علاقه تحقیقات طی سالیان اخیر بوده است. طیف انرژی، مقادیراندازه حرکت‌­های چند قطبی الکتریکی، مغناطیسی و . . . جزو مواردی می­‌باشند که معرف رفتار یک سیستم در قالب یک گروه تقارنی می‌­باشد. در این مقاله، مدل‌­های حل­‌پذیر جبری برای تعیین ویژه حالات و ویژه مقادیر هسته‌­های فرد- فرد در منطقه گذار ارتعاشی به گامای ناپایدار ((s)u↔(6)SO) با استفاده از جبر آفین (1,1)SU و با در نظر گرفتن درجات آزادی پروتون و نوترون در چارچوب مدل اندرکنش بوزون- فرمیون- فرمیون پیشنهاد شد. هدف ما مطالعه رفتار دینامیکی هسته‌­های فرد- فرد در حال گذار و در نهایت معرفی شرایط خاص ممکن برای تحقق وجود این گذارها ‌‌‌می‌باشد. حالت‌­های
کم انرژی پاریته مثبت هسته فرد- فرد مس (Cu60-66) با استفاده از مدل­ های پیشنهادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از مقایسه نتایج حاصله از مدل­‌های پیشنهادی با داده­‌های تجربی، می­‌توان دریافت که نتایج مدل IBFFM-2 نسبت به IBFFM-1 به داده­‌های تجربی نزدیک­‌تر است که این تأییدی است بر استفاده از تابع موج و هامیلتونین مدل IBFFM-2 است. مقادیر کنترل پارامتر حاصله نیز ترکیب دو ساختار ارتعاشی و گامای ناپایدار را برای این ایزوتوپ­‌های فرد- فرد Cu66-60 نشان می­‌دهد.

محاسبه سطح مقطع تشکیل (1405)Λ در برخورد کائون-دوترون: مقایسه با داده‌های 31E

صفحه 21-29

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1138

مریم حسنوند؛ سجاد شیرین زاده وراغولی

چکیده حالتِ تشدیدیِ (1405)‎Λ‎ (یا به اختصار Λ*‎) چند دهه است که هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ تجربی مورد بررسی و بازنگری بوده است. هدف این مقاله بررسی نظری جرم و پهنای ذره‌ی ‎Λ*‎‎ از طریق محاسبات ماتریسِ گذار ‎T‎با استفاده از یک پتانسیل پدیده‌شناسی جداپذیر است. در محاسبات حاضر، احتمال تشکیلِ حالتِ Λ*‎‎ در واکنش‎K-d→Λ*‎+‎n→ (Σπ)0+n ‎ بررسی و نتایج محاسبات با داده‌های تجربی اولیه آزمایشِ 31‎E-‎ شتاب‌دهنده‌ی J-PARC‎، که مربوط به برخورد کائون منفی با تکانه GeV/c 1 با دوترون می‌باشد برازش، شده است. با توجه به نتیجه بهترین برازش، جرم و پهنای این حالت تشدیدی به ترتیب 2MeV/c 4/2±1419‎MΛ*=‎ و ‎ MeV‎ به‌دست آمد.

پراکندگی رامان القایی موج زنشی دو باریکه لیزر منتشر شده در دو جهت مخالف در پلاسمای مغناطیده محوری

صفحه 30-36

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1139

علیرضا پاک نژاد

چکیده پراکندگی رامان حاصل از زنش دو موج لیزر منتشر شونده در دو سوی مخالف در پلاسمای مغناطیده بررسی شده است. موج‌­های ورودی دارای قطبش دایروی راستگرد بوده و پلاسما در یک میدان مغناطیسی خارجی یکنواخت محوری قرار دارد. هم‌چنین اختلاف بسامد موج­‌های ورودی بیش‌تر از دو برابر بسامد پلاسما است. نیروی اثرگذار حاصل از موج زنشی، یک موج پلاسمایی را تحریک کرده و موج زنشی را در پلاسما پراکنده می­‌کند. چگالی جریان غیرخطی ناشی از جفت شدن موج پلاسمایی و موج زنشی باعث رشد دامنه این امواج می‌­شود. با استفاده از معادله حرکت الکترون‌­ها و معادله موج، رابطه پاشندگی موج پراکنده شده و آهنگ رشد ناپایداری به دست آمده است. نتایج نشان داد که حضور میدان مغناطیسی محوری باعث افزایش مقدار بیشینه آهنگ رشد می­‌شود. هم‌چنین با افزایش بزرگی میدان مغناطیسی خارجی، آهنگ رشد افزایش می‌­یابد به طوری­که به ازای بسامد قطع، ناپایداری تشدید می­‌شود. هم‌چنین هرچقدر اختلاف بسامد دو موج پمپ بیش‌تر باشد، آهنگ رشد نیز بیش‌تر خواهد شد.

افزایش قابلیت‌های شبیه‌سازی میکروباتری‌های بتاولتائیک با استفاده از کد ترکیبی MCNPX-SILVACO

صفحه 37-44

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1147

پدرام ملکی؛ غلامرضا اطاعتی

چکیده میزان دقت هر شبیه‌سازی عامل بسیار مهمی است که افزایش آن موجب به واقعیت نزدیک‌تر شدن نتایج آن شبیه‌سازی می‌گردد. هدف این مطالعه، بهبود دقت محاسبه پارامترهای باتری بتاولتائیک می‌باشد. بدین منظور ابتدا با استفاده از کد MCNPX توزیع انباشت انرژی ناشی از طیف ذرات‌بتای چشمه نیکل- 63 داخل نیمه‌هادی سیلیکون شبیه‌سازی گردیده، سپس با بهره‌بردن از یکی از قابلیت‌های کد سیلواکو(پارامتر F.RADIATE دستور BEAM) تابع مترجم در محیط C++ تعریف می‌شود. در انتها نیز جهت محاسبه مشخصه‌های الکتریکی باتری مبتنی‌ بر نتایج وابسته به مکان MCNPX، از کد سیلواکو استفاده شده ‌است. ابتدا برای اعتبارسنجی، محاسبات برای یک نمونه باتری ساخته شده با سطح مقطع 2mm 16 و چشمه با اکتیویته  mCi1 انجام شد و نتایج آن با نتایج تجربی و دو روش تحلیلی مقایسه شده‌­اند. سپس این محاسبات برای باتری با اکتیویته  mCi100، سطح مقطع 2cm 1 و مقایسه نتایج آن با نتایج یک روش تحلیلی انجام گرفته است. نتایج نشان دادند که شبیه‌سازی مشخصه‌های میکروباتری توسط کد تلفیقی MCNPX-SILVACO با استفاده از توزیع سه بعدی الکترون- حفره در نیمه هادی و استفاده از طیف کامل ذرات بتا، افزایش قابل ملاحظه‌ای را در صحت محاسبات ایجاد می‌کند و قابلیت مناسبی را برای بهینه‌سازی طراحی باتری در اختیار می‌گذارد.

ارزیابی خلوص رادیونوکلئیدی رنیوم-186 و 188 تولید شده از پرتودهی رنیوم طبیعی

صفحه 45-52

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1140

زهرا پورحبیب؛ حسن رنجبر؛ علی بهرامی سامانی؛ علی‌اصغر شکری

چکیده امروزه استفاده از رادیونوکلئیدهای رنیوم-186 و 188 در تولید رادیوداروهای مختلف رشد چشم­گیری داشته است. این دو رادیونوکلئید دارای ویژگی‌­های مناسبی نظیر گسیل ذارات بتا با برد و انرژی مناسب و تابش پرتوی گامای مناسب برای تصویربرداری و ارزیابی توزیع زیستی جهت درمان سرطان هستند. با توجه به انرژی و برد این رادیونوکلئید­ها، رنیوم-186 با برد کم برای درمان تومور­های کوچک و رنیوم-188 با برد بیش‌تر در نابودی تومور­های بزرگ مناسب هستند. در این پژوهش فرایند تولید هم‌­زمان این دو رادیونوکلئید از طریق پرتودهی رنیوم طبیعی برای تولید رادیوداروی ترکیبی جهت درمان تومور­های با اندازه­‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در مطالعه‌­ی حاضر، پرتودهی mg 1 رنیوم طبیعی در شار نوترونی 1.s2-cm 1013×3 به مدت 7 روز مورد ارزیابی قرار گرفت و اکتیویته‌­ی محصولات اصلی محاسبه گردید. از آن­‌جایی که وجود ناخالصی‌ها دز نامطلوب و اضافی به بیمار تحول می‌دهد، حضور و میزان اکتیویته‌­ی این رادیونوکلئیدها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌­دهند که از طریق پرتودهی رنیوم طبیعی، رادیونوکلئیدهای رنیوم-186 و 188 را می‌­توان به ­طور هم‌­زمان با میزان اکتیویته‌­ی مناسب جهت تولید رادیوداروی ترکیبی تولید کرد. هم‌چنین محاسبات نظری نشان می‌­دهد میزان ناخالصی‌­های تولیدی در مقایسه با محصولات اصلی، بسیار ناچیز هستند.

تحلیل محاسباتی نقش پروتون‌های کم‌انرژی در وقوع به‌هم‌ریختگی‌های تک‌حادثه‌ای بر یک حافظه SRAM با فن‌آوری 65 نانومتری CMOS

صفحه 53-62

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1141

معصومه سلیمانی‌نیا؛ غلامرضا رئیس‌علی؛ امیر مصلحی

چکیده در این تحقیق به تحلیل محاسباتی نوعی از اثرات پرتو بر قطعات الکترونیک تحت عنوان به‌­هم‌­ریختگی‌های تک‌­حادثه‌­ای (SEU) با استفاده از کد Geant4 پرداخته شد و نتایج، با مقادیر گزارش شده در یک کار تجربی مشابه و یک کار شبیه­سازی با کد مونت‌­کارلوی CRÈME-MC مقایسه گردید. به‌­هم‌­ریختگی‌های تک‌­حادثه‌­ای رخدادهای رایجی هستند که به طور ناگهانی و با تغییر حالت منطقی قطعه (تبدیل 0 به 1 یا بالعکس) موجب اختلال در عملکرد آن می‌­شوند. در شبیه‌­سازی­‌های انجام شده سطح مقطع به‌­هم‌­ریختگی ناشی از پروتون‌­های کم‌تر از MeV 10 برای یک حافظه SRAM با فن­‌آوری 65 نانومتری CMOS به­ دست آمد و میزان اثربخشی ذرات و نیز سازوکار ایجاد به‌­هم‌­ریختگی تجزیه و تحلیل شد. نتیجه تحلیل‌­ها نشان دادند، بیش‌ترین میزان به­‌هم‌­ریختگی ناشی از پروتون‌­های با انرژی کم‌تر از MeV 1 تحت سازوکار یونش مستقیم و در نتیجه قرارگیری طیف پروتون‌­هایی درون حجم حساس است که بیش‌ترین توان ایستانندگی را دارند. هم‌چنین نتایج محاسبات نشان دادند، در انرژی‌­های بین MeV 2 تا MeV 10 پروتون فرودی، سیلیکون‌­های پس‌­زده ناشی از پراکندگی کشسان پروتون‌­ها درون حجم حساس در وقوع به‌­هم‌­ریختگی نقش غالب دارند و سهم پروتون‌­ها و سایر ذرات تولید شده در لایه­‌های قبل از حجم حساس در مقایسه با سیلیکون پس­‌زده ناچیز است.

مطالعه و بررسی شتاب‌دهی پروتون‌ها در اندرکنش لیزرهای پرتوان با هدف‌های فومی

صفحه 63-72

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1142

رضا گودرزی؛ الناز یزدانی

چکیده شتاب‌­دهی ذرات باردار پر انرژی از مهم‌­ترین کاربردهای اندرکنش لیزرهای پرتوان با پلاسما می‌­باشد. با استفاده از هدف با چگالی‌­های نزدیک به چگالی بحرانی، به ­دلیل همبستگی بیش‌تر لیزر با پلاسما، انرژی منتقل شده از لیزر به پلاسما افزایش می‌­یابد. امروزه به ­دلیل ساخت هدف‌­های با ساختار فومی با چگالی نزدیک به چگالی بحرانی، امکان استفاده از این نوع هدف‌­های شتاب­‌دهی جهت مطالعه هرچه بیش‌تر فرایند شتاب‌­دهی ذرات در چگالی­‌های نزدیک به چگالی بحرانی فراهم شده است. در این پژوهش با استفاده از روش شبیه‌­سازی ذره در جعبه، شکل واقعی ساختار اهداف فومی به­ منظور مطالعه دقیق‌­تر اندرکنش لیزر با هدف مورد بررسی قرار گرفته است و حالت بهینه برای فوم متخلخل از نظر ابعاد و فواصل بین حفره ها بر مبنای بیشینه‌­ی انرژی پروتون­‌های تولید شده پس از اتمام تپ لیزر، پیشنهاد شده است. بر اساس این مطالعات، برای فوم با چگالی 6/3 برابر چگالی بحرانی و ضخامت μm 16، وجود حفره­‌هایی به قطر μm 5/0 و فواصل بین مراکز حفره­ای μm 5/1 منجر به تولید پروتون‌­هایی با بیشینه انرژی MeV 40 می‌‎­شود. در صورتی‌­که حفره‌­ها از حالت بهینه خارج شوند، کاهش انرژی بیشینه­ 20 درصدی برای پروتون‌­ها نسبت به فوم بدون تخلخل مشاهده خواهد شد.

ایجاد ضریب شکست منفی و کوک‌پذیر در بلورهای فوتونی دو بعدی ساخته شده از حفره‌های پر شده با بلور مایع در زمینه سیلیکون

صفحه 73-80

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1143

عبدالرسول قرائتی؛ زهرا زارعیان؛ تایماز فتح الهی خلخالی

چکیده در این تحقیق یک بلور فوتونی دو بعدی با شبکه مثلثی شامل حفره‌های هوا، پر شده با بلور مایع در زمینه سیلیکون مورد بررسی قرار می‌­گیرد. با استفاده از روش بسط موج تخت و روش تفاضل‌های متناهی در حوزه زمان، ساختار نواری فوتونی، منحنی فرکانسی ثابت و نحوه توزیع میدان به ازای پارامترهای مختلف ساختاری بررسی می‌­شود. در ادامه با توجه به مطالعات انجام شده و به ازای پارامترهای بهینه، طراحی ساختار به گونه‌ای انجام می‌­شود که در یک ناحیه فرکانسی نسبتاً وسیع، این بلور فوتونی از خود رفتاری مشابه با ساختاری با ضریب شکست منفی نشان می‌­دهد. خاصیت ضریب شکست منفی در این نوع ساختارها باعث می‌­شود تا در یک محدوده فرکانسی خاص ((πc/α2)2700/0-(πc/α2)3131/0)، هنگامی که یک منبع نور در یک سمت بلور فوتونی قرار داده شود، تصویر آن در سوی دیگر بلور فوتونی تشکیل می‌­شود. در آخرین مرحله اثر اعمال ولتاژ خارجی بر بلورهای مایع مورد بررسی قرار گرفت. نتایج شبیه‌­سازی­‌ها نشان داد که  اعمال میدان الکتریکی خارجی باعث تغییر ضریب شکست بلور و خواص نوری آن می‌شود و از این تغییرات می­‌توان برای کوک‌پذیر کردن خاصیت ضریب شکست منفی استفاده کرد.

غنی‌سازی ایزوتوپ Zr90 به روش جداسازی الکترومغناطیسی ایزوتوپ‌ها

صفحه 81-86

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1146

هوشیار سیدی؛ پروین سرآبادانی؛ مهدی صادقی؛ سعید رجبی‌فر

چکیده جداکننده الکترومغناطیسی ایزوتوپ‌ها (EMIS) مستقر در کرج قابلیت جداسازی ایزوتوپ‌های دامنه وسیعی از عناصر مختلف را دارا می‌باشد. ایزوتوپ‌های زیرکونیم برای اولین بار در ایران با استفاده از این روش با موفقیت جداسازی شدند. زیرکونیم دارای پنج ایزوتوپ پایدار Zr90، Zr91، Zr92، Zr94، Zr96 می­‌باشد و فراوانی طبیعی Zr90 45/51 درصد است. ایزوتوپ Zr90 برای تولید Nb90 طی واکنش Nb90Zr(p, n)90 به کار می‌رود که دارای پتانسیل بالا جهت استفاده در نشان‌­دار کردن آنتی­‌بادی‌­ها برای مطالعه تومورها به روش PET می‌­باشد. پاکت‌های مسی و صفحه جلویی گرافیتی کلکتور برای ایزوتوپ‌های زیرکونیم، طراحی و ساخته شد. پس از انتخاب ترکیب مناسب ماده اولیه، پارامترهای الکتریکی چشمه‌یونی و الکترومگنت تعیین شدند. طیف جرمی ایزوتوپ‌های زیرکونیم توسط ثبت­‌کننده ثبت و جمع‌­آوری انجام شد. ایزوتوپ‌های زیرکونیم انباشت شده در پاکت‌­ها ابتدا استخراج و سپس توسط روش‌‏های الکترولیز و رسوب‌‏گیری تخلیص گردید. محصول نهایی به صورت 2ZrO با آنالیز پراش پرتو ایکس (XRD) تأیید شد. خلوص ایزوتوپی Zr90 با طیف­‌سنج جرمی (TIMS)، 22/99 و خلوص شیمیایی به روش پیکسی (PIXE)، 85/99 تعیین گردید.

تحلیل ترموهیدرولیکی حادثه از دست رفتن سیستم خنک‌کننده در استخر نگه‌داری سوخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر با استفاده از کدهای 5RELAP و MELCOR

صفحه 87-96

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1145

سارا گل نرگس؛ سیدخلیل موسویان

چکیده پس از حادثه فوکوشیما دایچی، حوادث مرتبط با استخر نگه‌داری سوخت‌های مصرفی به‌دلیل مقدار بالای رادیو‌نوکلئیدهای با نیمه‌­عمر بالا و نداشتن محفظه تحت فشار با وجود پایین بودن حرارت واپاشی آن اهمیت بیش‌تری یافته ‌است. با توجه به این موضوع، حادثه از دست دادن خنک‌کنندگی استخر سوخت نیروگاه بوشهر برای اولین بار در این پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار ‌گرفت. برای شبیه‌سازی این حادثه از کدهای سیستمی 5RELAP (کد با بهترین تخمین) و کدMELCOR  (کد تحلیل حوادث شدید) استفاده شده ‌است. توان واپاشی سوخت‌های مصرفی توسط کد ORIGEN محاسبه شد. حجم‌بندی استخر نگه‌داری سوخت بر اساس داده‌ها و نقشه‌های موجود در مدرک آنالیز ایمنی نیروگاه بوشهر انجام شده ‌است. پدیده‌های افزایش دمای آب استخر، جوشش آب استخر و کاهش سطح آب، لخت شدن سوخت‌های مصرفی، افزایش دما و آغاز ذوب سوخت، تولید هیدروژن و آزاد‌ شدن رادیونوکلئید‌ها در اثر حادثه فوق در استخر سوخت نیروگاه بوشهر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل در شرایط پایا با داده‌های نیروگاه بوشهر اعتبار‌سنجی گردید. برای صحت‌سنجی نتایج در حالت گذرا و حادثه نتایج دو کد 5RELAP و MELCOR با یک­دیگر مقایسه شد که توافق خوبی با یک­دیگر و داده‌های نیروگاه بوشهر نشان داد.

تهیه کامپوزیت‌های انعطاف‌پذیر محافظ پرتوی گاما بر پایه لاستیک SBR

صفحه 97-106

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1150

علیرضا مورکی؛ مهسا قصری؛ غلامرضا مورکی؛ پویا ع-کسایی؛ بهزاد احدی؛ اکبر رحمتی

چکیده در عصر فن­‌آوری، حفاظت در برابر منابع بی­‌شمار پرتوهای گامای موجود در محیط همواره یک دغدغه به شمار می­‌رود. در سال­‌های گذشته روش­‌های گوناگونی جهت جذب پرتوهای گاما گسترش یافته که به ­طور کلی بر استفاده از حفاظ­‌های فلزی و سنگین بر پایه سرب استوار است. سرب به ­دلیل هزینه زیاد، سمیت و سنگین بودن، حفاظ مناسبی محسوب نمی­‌شود. هدف از انجام این پژوهش، تهیه کامپوزیت­‌های سبک با بالاترین قدرت حفاظتی بر پایه لاستیک SBR ‌‌می­باشد. بنابراین فرمولاسیون­های مختلف جهت تهیه لاستیک­ ضدپرتو در دستور کار قرار گرفت. برای دست یابی  به این هدف، از خاک­رس مونت­موریلونیت (MMT) و اکسیدهای فلزی مختلف از قبیل اکسید آهن (3O2Fe)، اکسید روی (ZnO)، اکسید مولیبدن (3MoO) و اکسید تیتانیم (2TiO) به­ عنوان پرکننده استفاده شد. خواص حفاظتی کامپوزیت­‌های تهیه شده با چشمه پرتوزای یوروپیم (Eu152) در محدوده انرژی 122 تا keV 964 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی خواص حفاظتی (ضریب ­تضعیف ­خطی، میزان جذب، ضخامت نیم ­لایه و ضخامت یک­ دهم لایه) و دیگر خواص کامپوزیت­‌های لاستیکی تهیه شده از آزمون‌­های کشش، سختی، TGA و SEM استفاده شد. از بین نمونه‌­های تهیه شده، نمونه‌­های حاوی 3MoOو MMT با میزان جذب 99%، بهترین عملکرد را برای جذب پرتوها از خود نشان دادند.

ارزیابی نقش رادیونوکلید Lu177 به دوصورت با حامل اضافه شده (CA) و بدون حامل اضافه شده (NCA) در نشاندارسازی گروه‌های پپتیدی

صفحه 107-112

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1148

سارا وثوقی؛ نفیسه سالک؛ محمد قنادی مراغه

چکیده پپتیدهای نشاندار با Lu177 گروه وسیعی از رادیوداروهای نویددهنده را تشکیل می­‌دهند. رادیونوکلید Lu177 به شکل NCA به دلیل اکتیویته ویژه بالایی که دارند در رادیوتراپی هدفمند به منظور جلوگیری از اشباع شدن گیرنده‌­های هدف مورد استفاده قرار می‌­گیرند. در این مطالعه، نقش برجسته رادیونوکلیدهای NCA به ویژه در مورد Lu177 با مقایسه آن به شکل CA جهت نشاندارسازی پپتید DOTATATE مورد بررسی قرار گرفت. رادیونوکلید Lu177 به شکل NCA از پرتودهی Yb176با غنای 4/96% و روش جداسازی کروماتوگرافی استخراجی و شکل CA آن از پرتودهی Lu176 با غنای 50% به دست می‌­آید. رادیونشاندارسازی  DOTATATEبرای هر دو حالت در شرایط و زمان یکسان انجام می‌­پذیرد. بازده نشاندارسازی بر اساس پارامترهایی مانند نسبت لیگاند: فلز و پایداری کمپلکس بعد از تولید بررسی می‌­گردد. نتایج، برتری رادیونوکلید Lu177 به شکل NCA را نسبت به شکل CA نشان می‌­دهند. نه تنها مقدار کم‌تری از پپتید در حالت NCA نیاز است، هم‌چنین پایداری طولانی مدت آن، ضعف حالت CA را برای نیازهای رادیوایمونوتراپی که به اکتیویته ویژه بالا نیاز دارند نشان می‌­دهد.

اثر پتانسیل بار فضایی در رفتار یون‌های 6UF238 گازی محصور شده در دام یونی پاول

صفحه 113-120

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1149

نوشین پیش‌بین؛ سید محمود سادات کیایی؛ مجید الهی؛ پروین یورتچی؛ سیدرضا شفاعی

چکیده رفتار یون‌­های 6UF238 گازی محصور شده در دام یونی چهار قطبی پاول تحت تأثیر میدان ناشی از اعمال پتانسیل‌­های RF و DC به الکترودهای کلاهک و حلقه دام و پتانسیل بار فضایی، با حل معادله دیفرانسیل خطی مرتبه دوم ماتیو مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج محاسبات و شبیه‌­سازی در دو حالت غیاب و وجود اثر پتانسیل بار فضایی بررسی و با یک‌دیگر مقایسه شده است. نتایج تحلیلی و عددی، جابه‌­جایی نمودار پایداری یون‌­های 6UF238 گازی محصور شده در دام چهار قطبی پاول در اثر اعمال پتانسیل بار فضایی را نشان می‌­دهد. علاوه­ براین، تأثیر پتانسیل بار فضایی بر بیشینه چگالی یون‌­های 6UF238 محصور شده، تابع توزیع سرعت یون‌­ها و دیگر کمیت‌­های آماری نیز محاسبه شده است. دام یون چهار قطبی مهم‌ترین بخش از یک طیف‌سنج جرمی را تشکیل می‌­دهد و طیف‌سنج جرمی در صنعت غنی­‌سازی اورانیم کاربرد گسترده و قابل توجهی دارد.

کاربرد روش خاکستری- تاگوچی جهت تعیین شرایط بهینه مرحله فروشویی اسیدی در فرایند ذوب قلیایی زیرکن

صفحه 121-129

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1153

علی یداللهی؛ کمال صابریان؛ میثم تراب‌مستعدی؛ امیر چرخی

چکیده فرایند ذوب قلیایی با سدیم ­هیدروکسید یکی از متداول‌­ترین روش‌­ها جهت استحصال زیرکونیم از کانی زیرکن می‌­باشد. در فرایند ذوب قلیایی زیرکن، مرحله فروشویی اسیدی تأثیر بسیار زیادی بر روی میزان بازیابی و خلوص محصول زیرکونیم تولید شده دارد. در این پژوهش روش خاکستری- تاگوچی جهت تعیین شرایط بهینه مرحله فروشویی اسیدی به کار گرفته شد. در این روش پارامترهای نوع اسید، غلظت اسید، دمای فرایند و نسبت جرمی مایع به جامد به عنوان پارامترهای کنترلی برای بررسی میزان بازیابی زیرکونیم و نسبت سیلیس به زیرکونیم (R=Si/Zr) انتخاب شد. بررسی­‎های انجام شده نشان داد شرایط بهینه برای فروشویی اسیدی، استفاده از سولفوریک­ اسید 4 مولار با نسبت مایع به جامد 20 و دمای ˚C 60 می‌­باشد. در شرایط بهینه، میزان بازیابی زیرکونیم 73/92 درصد، مقدار R برابر با 0018/0 و مقدار سیلیس موجود در محلول فروشویی اسیدی ppm 94/30 به دست آمد. یافته‌­های این پژوهش روشی آسان، کم‌­هزینه و مناسب را در مقایسه با روش کربوکلریناسیون برای استحصال زیرکونیم از کانی زیرکن ارایه می‌­دهد.

تعیین پارامترهای فروکشی ‌دمایی در دزیمتر گرمالیانی (400:Mn(TLD-2 CaF

صفحه 130-134

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1151

سکینه طاهری حسن‌آباد؛ سمیه هارونی؛ مصطفی زاهدی فر؛ ناهید حاجیلو

چکیده گرمالیانی پدیده‌­ی شناخته ‌شده‌ای است که در بسیاری از مواد جامد (عایق و نیمه‌رسانا) مشاهده می‌شود. با توجه به کاربردهای متنوع این پدیده، به ­دست آوردن روابط دقیقی که به‌درستی توصیف‌کننده‌ی آن باشند، ضرورت می‌یابد. دراین‌میان اثر فروکشی ‌دمایی یکی از عوامل تأثیرگذار است. این اثر با افزایش دما و اهمیت یافتن احتمال بازترکیب غیر تابشی مشاهده می‌گردد. با افزایش آهنگ گرمادهی، دما و شدت بیشینه‌­ی منحنی درخشش گرمالیانی تحت تأثیر قرار می‌گیرند، به ­نحوی که دمای بیشینه افزایش و شدت بیشینه کاهش می­‌یابد. در این پژوهش نحوه‌ی تغییرات منحنی درخشش گرمالیانی دزیمتر (400:Mn(TLD-2 CaFبه ازای مقادیر مختلف آهنگ گرمادهی مورد بررسی قرار گرفته و با مشاهده‌ی اثر فروکشی ‌دمایی برای این دزیمتر، پارامترهای آن به‌صورت  eV3=W و 1027×1/2 C=از طریق برازش داده‌های تجربی با رابطه‌ی نظری مربوطه به‌دست ‌آمده است. پارامترهای فروکشی گرمایی به دست آمده می‌­تواند برای برازش منحنی­‌های درخشش گرمالیانی تجربی با مدل‌­های نظری برای تعیین پارامترهای سینتیک مورد استفاده قرار گیرد.

رفتار انتقالی توریم (IV) در غشای مایع جریان پیوسته‌‌ی حاوی دی (2- اتیل هگزیل) فسفریک اسید (EHPA2D‌)

صفحه 135-144

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1152

سعید علمدار میلانی؛ فاضل ضحاکی‌فر

چکیده در این مقاله­، به ­عنوان گامی در جهت توسعه‌­ی فن‌­آوری غشای مایع برای بازیابی توریم از محلول‌­های آبی رقیق،­ ­رفتار انتقالی توریم (IV) از یک فاز ­خوراک حاوی M 0001/0 هیدروکلریک اسید به یک فاز بازیابی حاوی M 5/1 سولفوریک اسید در یک غشای مایع جریان پیوسته‌­ی حاوی M 2/0 دی (2- اتیل هگزیل) فسفریک اسید به عنوان حامل مورد بررسی قرار می‌­گیرد. ارزیابی فرایند انتقال، از طریق تعیین پارامترهای سینتیکی- ضرایب­ انتقال جرم و جریان ورودی و خروجی درون و بیرون غشا به انجام رسید. آزمایش­‌های انتقال، توانایی غشای مایع جریان پیوسته برای بازیابی توریم در آب خالص را تأیید نمود. علاوه بر این، آزمایش­‌های انتقال نشان می‌­دهند مراحل استخراج و استخراج معکوس به طور هم­‌زمان و پیوسته انجام شود. نتایج نشان دادند که با افزایش نرخ جریان فازهای غشا و گیرنده، بازده انتقال یون­‌های توریم افزایش می­‌یابد در حالی که نرخ جریان خوراک تأثیر معنی‌­داری بر فرایند انتقال توریم (IV) ندارد. در نرخ جریان‌­های بیش از 1-mL.min 300 برای فاز بازیابی، مقاومت انتقال جرم در این فاز به کم‌­ترین مقدار خود کاهش می‌­یابد.­ بررسی‌­های سینتیک انتقال توریم نشان داد که استخراج یون‌های فلزی از محلول خوراک نسبت به استخراج معکوس آن‌­ها در فاز آبی بازیابی سینتیک سریع‌­تری را ارایه می‌­دهد.

ماده زایی میوزی با استفاده از پرتو ‌گاما در ماهی آزاد دریای خزر Salmo trutta caspius و تعیین جنسیت با استفاده از ژن SDY

صفحه 145-154

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1156

غلامرضا شاه‌حسینی

چکیده ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) گونه ماهی با ارزش دریای خزر و حوزه اطراف آن است که به ­عنوان گونه‎ای مناسب در صنعت شیلات کشورمان مطرح است. در این پژوهش تخم و اسپرم از ماهی آزاد دریای خزر استحصال شد. برای انجام ماده‎زایی (Gynogenesis) اسپرم با دزهای 450، 600 ،750، 900 و Gy 1050 توسط پرتو گاما (Co60) پرتودهی گردید. در مرحله بعد لقاح به ­صورت خشک با مخلوط نمودن تخمک و اسپرم‌­های پرتو دیده انجام شد. جهت القای پلوییدی حمام آبی با درجه حرارت‌­های 26 تا C˚28 برقرار گردید. نمونه ­گیری از باله دمی ماهی­‌های تیمارهای مختلف صورت گرفت و استخراج DNA صورت گرفته و تعیین جنسیت با استفاده از پرایمرهای 1S1E و 4AS2E مربوط به ژن SDY صورت پذیرفت. پس از رسیدن ماهیان آزاد به وزن مناسب با استفاده از بافت­ شناسی کلاسیک جنسیت مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در گروهGy  900 میزان لقاح، بازماندگی لارو نسبت به سایر گروه­‌های گاینوژن با اختلاف معنی‌­داری بیش‌­تر بود (05/0p <). تعیین جنسیت با استفاده از روش­‌های مولکولی نشان داد که در تیمار ماده‎زایی شده با دز Gy 450 هنوز جنس نر (1 نمونه از 5 نمونه) وجود دارد؛ این در صورتی بود که در دزهای دیگر جنس نر وجود نداشت. اما در کلیه نمونه‌­های بافت­ شناسی نشان‌ه­ای از گناد جنسی نر مشاهده نمی‌­شود. با توجه به این نتایج می‌­توان نتیجه گرفت که ماده ­زایی ماهی آزاد دریای خزر با استفاده از روش پرتوتابی گاما به­ صورت موفقیت­ آمیزی انجام شده است و دز Gy 900 به ­عنوان دز مناسب برای استفاده از این روش در این گونه پیشنهاد می‌­شود.

بررسی ویژگی‌های ساختاری، اپتیکی و گرمایی ایندیم نیترید در فازهای فشار بالا

صفحه 155-161

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1154

حمدا.. صالحی؛ نادیا نواصر

چکیده در این مقاله ویژگی‌های ساختاری، الکترونی، اپتیکی و گرمایی ایندیم نیترید در فازهای تحت فشار مورد بررسی قرار گرفته است. محاسبات با استفاده از روش شبه ­پتانسیل، در چارچوب نظریه­‌ی تابعی چگالی و با استفاده از کد محاسباتی کوانتوم- اسپرسو با تقریب‌­های LDA، GGA و انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که ایندیم نیترید در فاز تحت فشار خاصیت نیمه­رسانایی خود را حفظ کرده و دارای ضریب شکست استاتیک 75/2 می‌­باشد. هم‌­چنین بیش‌­ترین سهم در نوار ظرفیت مربوط به اوربیتال s اتم نیتروژن و در نوار رسانش مربوط به اوربیتال‌های s  و p اتم ایندیم است. نتایج به ­دست آمده از ویژگی­های اپتیکی حاکی از انطباق تقریبی ساختار نواری با سهم موهومی تابع دی­الکتریک و هم‌­چنین برابری تقریبی گاف نواری با گاف اپتیکی است. نتایج به ­دست آمده با دیگر داده‌­های موجود سازگاری دارد.

بررسی مکانیزم‌های احتمالی خوردگی در مجاری خنک‌سازی شتاب‌دهنده‌های الکترونی

صفحه 162-170

https://doi.org/10.24200/nst.2020.1155

مسعود عسگری؛ مجید گل آبادی؛ حمزه فراتی راد؛ محمد قاسم غلامی؛ احسان صادقی؛ رضا امرایی؛ سید محمد موسوی

چکیده شتاب‌­دهنده الکترونی یزد با آب شهری در حال کار است. این تجهیز از فولاد کربنی (37A) ساخته شده است. این فولاد به‌عنوان یک فولاد کربنی معمول در شرایط غیر کنترل شده بسیار مستعد به تخریب خوردگی است. استفاده از آب شهری به‌عنوان خنک‌کننده منجر به خوردگی زیاد و در نتیجه انسداد مسیرهای چرخش آب شده است. آنالیزهای الگوی پراش پرتو ایکس و فلوئورسانس پرتو ایکس رسوبات جمع‌آوری شده از قسمت‌های مختلف شتاب‌دهنده نشان داد که بخش عمده رسوبات تشکیل شده از جنس اکسیدهای آهن است. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از رسوبات تشکیل شده الگوی تشکیل رسوب Tubculation را تأیید می‌کند. نتایج آنالیز طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده القایی نشان می‌هد که شیمی آب داخل تجهیز در مقایسه آب شهر یزد با گذشت زمان تغییراتی داشته است و سختی کل آب با گذشت زمان کاهش پیدا کرده است. بررسی کیفیت آب شهری با استفاده پارامتر لانگژیر انجام شد. با توجه به نتایج به دست آمده از پارامتر لانگژیر آب خروجی در سیستم خنک‌کننده دارای مقدار پایینی خورندگی است که با توجه به رنگ محصولات خوردگی تشکیل شده و شکل آن‌ها مکانیزم خوردگی از نوع Tubculation است.